Los niños están cada vez más expuestos a las redes sociales. Los lectores se preguntaron en nuestra plataforma de respuesta NUjij cómo lidias con esto como padre. Dos expertos explican cómo alfabetizar a los niños en los medios.
Hoe jonger kinderen zijn als ze een eigen mobiele telefoon krijgen, hoe schadelijker dat kan zijn, zegt mediapedagoog Marije Lagendijk van Bureau Jeugd & Media.
De leeftijd die door de meeste deskundigen wordt aangeraden, is elf of twaalf jaar. «Daarvoor zijn ze in de meeste gevallen nog te naïef en kunnen ze oorzaak en gevolg waarschijnlijk nog niet goed aanvoelen.» Dat maakt ze kwetsbaar, zegt Lagendijk. «Ook omdat het voor hen dan nog lastig is om echt en nep van elkaar te onderscheiden.»
Bepaalde sociale media hanteren weliswaar een leeftijdsgrens, maar die is volgens Lagendijk makkelijk te omzeilen. Daarom onderstreept de mediapedagoog het belang van kinderen mediawijs maken. Digitale zwemles geven, noemt ze dat. «Doe je dat niet, dan gaan ze kopje-onder. Er is tenslotte geen enkele ouder die zijn kind in zee gooit om te zien of het kan zwemmen, daar is de zwemles voor.»
Maar waar moet je beginnen? «Doe het stap voor stap», zegt Lagendijk. «Begin met één app, en kijk hoe de app in elkaar steekt, wat er te zien is en wat er gezegd wordt.»
Maak sociale media onderdeel van het dagelijks leven
Daarnaast moet het onderwerp sociale media al van jongs af aan een belangrijk deel uitmaken van het dagelijks leven, zegt Marielle Balledux, senior adviseur Opgroeien en Opvoeden bij het Nederlands Jeugdinstituut. «Het is een feit dat deze media er zijn.»
«Zorg er daarom voor dat je het er met elkaar over hebt, en niet pas op het moment dat het misgaat. Als het heel gewoon is om niet alleen te praten over hoe het op school was, maar ook over wat je zoon of dochter in de apps is tegengekomen, zullen ze eerder het gevoel hebben dat ze altijd bij je terechtkunnen.»
Juist omdat je er niet altijd bij bent, is het belangrijk dat je het er met elkaar over kunt hebben.
Ga je het er pas over hebben op het moment dat het misgaat, zullen kinderen uit angst voor consequenties – denk aan de telefoon moeten inleveren – misschien eerder zwijgen.
«En dat kan gevaarlijk zijn», denkt Lagendijk. «Als je kinderen onder de radar gaan, weet je niet waar ze mee te maken krijgen. Juist omdat je er niet altijd bij bent, is het belangrijk dat je het er met elkaar over kunt hebben.»
Laat je kind nadenken over wat het deelt
Heeft je kind eenmaal een account, is het belangrijk om te bespreken wat je wel en wat je niet van jezelf deelt. «Hoe laat je jezelf zien. Leg uit dat als je gegevens deelt, die overal terecht kunnen komen», zegt Balledux. «Iedereen kan erbij, of dat nou de bedoeling was of niet.»
Maak bijvoorbeeld duidelijk dat het niet slim is om halfnaakte foto’s of foto’s in bikini te delen.
En maak afspraken over het dragen van passende kleding, vult Lagendijk aan. «Maak bijvoorbeeld duidelijk dat het niet slim is om halfnaakte foto’s of foto’s in bikini te delen. Verder kun je stellen dat het niet verstandig is om herkenbare dingen zoals de school of de straat waarin jullie wonen in beeld te brengen. En ook belangrijk: deel nooit foto’s van iemand zonder toestemming.»
Kind moet leren hoe het grenzen kan stellen
Andersom betekent dat ook dat derden niet zomaar een foto van jouw kind online mogen zetten. Met de huidige privacywetgeving moeten scholen, leraren en ouders toestemming vragen voor ze dat doen. «Gebeurt het desondanks toch en voelt je kind zich daar niet prettig bij, leer hem of haar dan dat het oké is om te vragen of diegene de foto wil verwijderen», zegt Lagendijk.
Het is een illusie om te denken dat jij op jouw account hetzelfde ziet als je zoon of dochter.
Dat kan ook een goede kans zijn om je kinderen te leren hoe zij grenzen stellen, zegt Balledux. In plaats van als ouder zelf een stokje te steken voor zo’n ongewenste foto, kun je ook vertellen dat zij dat kunnen aangeven zodra iets niet prettig of fijn voelt.
Probeer ze weerbaar te maken
Beide experts zeggen dat je kinderen niet overal tegen kunt beschermen. Veel ouders zullen wellicht herkennen dat ze minder vaak mogen meekijken op de app naarmate hun zoon of dochter de puberteit nadert.
«En het is een illusie om te denken dat jij op jouw account hetzelfde ziet als je zoon of dochter», zegt Balledux. «Probeer tegenslagen niet weg te poetsen. Je kunt je kinderen niet behoeden voor alle nare dingen. En dat zou ook niet moeten, want zo zit de wereld niet in elkaar.»
«Het is beter om ze weerbaar te maken, zodat ze weten dat ze er iets van kunnen zeggen of het tegen jou als ouder kunnen zeggen als ze in aanraking komen met bijvoorbeeld dickpics of nare beelden uit Oekraïne.»
We zijn benieuwd naar je mening over dit artikel. Klik hier om je feedback achter te laten in een korte vragenlijst van een minuut.