NASA’nın Curiosity gezicisindeki ChemCam cihazını kullanan bir araştırma ekibi, Mars’taki Gale Krateri’nde bir keşif yaptı. Bilim insanları, eski bir gölden gelen çökeltiler olduğuna inandıkları kayalarda yüksek konsantrasyonlarda manganez buldular. Bu sonuçlar prestijli bilimsel dergi Jeofizik Araştırma Dergisi: Gezegenler’de yayınlandı.
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda çalışma lideri olan Patrick Gasda, bu keşfin önemini şöyle açıkladı: “Mars, manganez oksit oluşumu için yeterli koşullara sahip değil, bu nedenle bunları çökeltilerde bu kadar yüksek konsantrasyonlarda bulmayı beklemiyorduk.”
Dünya’da bu tür manganez açısından zengin birikintiler, fotosentetik yaşamın bir sonucu olan atmosferdeki yüksek oksijen içeriğinin yanı sıra manganez oksidasyon reaksiyonlarını katalize eden mikroplar nedeniyle düzenli olarak oluşur. Ancak Mars’ta yaşam olduğuna dair hiçbir kanıt yok ve eski Mars atmosferindeki oksijen üretiminin mekanizması belirsizliğini koruyor.
“Manganez oksidin burada nasıl oluştuğu ve yoğunlaştığı kafa karıştırıcı. Bu sonuçlar, Mars atmosferinde veya yüzey sularında meydana gelen daha büyük süreçlere işaret ediyor ve Mars’taki oksidasyon süreçlerini daha iyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu gösteriyor.” diye ekledi Gasda.
Los Alamos ve Fransız uzay ajansı CNES’te geliştirilen bir cihaz olan ChemCam, kaya yüzeyinde plazma oluşturmak için bir lazer kullanıyor ve kayanın elementel bileşimini belirlemek için bunu analiz ediyor.
İncelenen tortul kayaçlar kum, silt ve kil karışımıdır. Araştırmacılar, manganezin bu kumlarda nasıl zenginleşmiş olabileceğini incelediler; örneğin, yeraltı suyunun göl kıyısındaki kumlardan veya bir deltanın ağzından sızmasıyla.
Yeryüzünde mikroplar, metabolizmaları için bir enerji kaynağı olarak manganezin çeşitli oksidasyon durumlarını aktif olarak kullanırlar. Eğer eski Mars’ta yaşam mevcut olsaydı, bu kıyı kayalarının yüksek manganez içeriği değerli bir enerji kaynağı olabilirdi.
“Gale Gölü ortamı bize, bugün Dünya’daki yerlere oldukça benzeyen, yaşanabilir bir çevreye açılan bir pencere sunuyor. Manganez mineralleri, Dünya’daki göllerin kıyısındaki sığ oksik sularda yaygındır ve eski Mars’ta bu tür tanınabilir özelliklerin bulunması şaşırtıcıdır” dedi ChemCam cihazının baş araştırmacısı Nina Lanza.