Beynimiz sandığımızdan daha kaba bir durumda. Dünya Sağlık Örgütü ve diğerlerinin yaptığı yeni araştırmalar, küresel olarak insanların neredeyse yarısının Alzheimer hastalığı, felç veya epilepsi gibi nörolojik rahatsızlıklarla yaşadığını tahmin ediyor. Toplu olarak, bu nörolojik problemlerin artık dünya çapında sakatlık ve hastalıkların en büyük önde gelen nedeni olduğu düşünülmektedir.
Bulgular, araştırmadan ortaya çıkan en son bulgulardır. Küresel Hastalık Yükü Pek çok sağlık durumu ve hastalığın yaygınlığını ve bunların neden olduğu zararları izlemeye çalışan uzun süredir devam eden bir araştırma projesi olan çalışma. GBD projesi bir bütün olarak Washington Üniversitesi Sağlık Ölçümleri ve Değerlendirme Enstitüsü (IHME) tarafından yönetilmektedir ve bu son analiz, DSÖ bilim adamlarının ve diğer pek çok kişinin işbirliğini içermektedir. Bu raporları oluşturmak için kullanılan sağlık ve ölüm verileri, dünyanın her yerindeki hükümetlerden, hastanelerden ve diğer kaynaklardan toplanıyor ve en son 2021 yılına kadar yineleniyor.
Geçmiş GBD çalışmaları belirli nörolojik komplikasyonların bedelini hesaplamaya çalışmıştır. Ancak bu yeni makalenin yazarlarına göre, yayınlanan Lancet Nöroloji’de bu ay, nörogelişimsel bozukluklar gibi beynimize ve sinir sistemimize bağlı tüm hastalıkların tam bir açıklaması henüz yapılmadı. Bu çalışma için bilim insanları migren, nöbet, demansın çeşitli formları ve daha fazlasını içeren toplamda 37 benzersiz durumu inceledi.
Araştırmanın yazarları, 2021 yılı itibarıyla yaklaşık 3,4 milyar insanın (dünya nüfusunun %43’ü) bu nörolojik rahatsızlıklardan en az biriyle yaşadığını buldu. Bulaşıcı hastalıklar gibi diğer geniş hastalık gruplarıyla karşılaştırıldığında, bu koşulların sağlıksızlık ve sakatlığın önde gelen nedeni olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu yük, nörolojik ölümlerin ve hastalıkların yaklaşık %80’inin düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşandığı göz önüne alındığında eşit derecede hissedilmiyor. Sağlıklı yılların kaybına en çok katkıda bulunan 10 ana faktör arasında felç, neonatal ensefalopati, migren, demans ve diyabetik nöropati (ileri diyabetin neden olduğu sinir hasarı) yer alır.
Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Nörolojik koşullar, etkiledikleri bireylere ve ailelere büyük acı veriyor ve toplulukları ve ekonomileri insan sermayesinden mahrum bırakıyor” dedi. ifade sonuçları açıklıyoruz. “Bu çalışma, nörolojik rahatsızlıklarla yaşayan giderek artan sayıda insanın ihtiyaç duydukları kaliteli bakım, tedavi ve rehabilitasyona erişmesini sağlamak için hedeflenen müdahalelerin kapsamını genişletmek için acil bir eylem çağrısı görevi görmelidir.”
Araştırma, 1990 ile 2021 yılları arasında nörolojik rahatsızlıklarla yaşayan veya bu rahatsızlıklardan ölen insanların oranının, yaşa göre ayarlama yapıldıktan sonra azaldığını, yani bu sorunlardan herhangi birinin ortaya çıkma şansının zamanla azaldığını ortaya çıkardı. Ancak küresel nüfus artmaya devam ettiğinden, kaybedilen sağlıklı yılların mutlak sayısı o zamandan bu yana %18 arttı. Felç, kuduz ve menenjit gibi bazı durumların neden olduğu nörolojik zarar azalırken, diğerlerinin verdiği zarar arttı; diyabetik nöropati vakaları son 30 yılda üç katına çıktı.
1990’dan bu yana nörolojik hastalıklara bağlı önemli risk faktörlerini azaltma veya önleme konusunda bazı başarılar elde edilmiş olsa da (tetanoz gibi bazı hastalıklara karşı aşı kapsamının genişletilmesi gibi), yazarlar daha fazlasının yapılabileceğini ve yapılması gerektiğini söylüyor. Örneğin, hava kirliliğini azaltmak veya yüksek tansiyonu önlemek gibi eylemler felç riskini önemli ölçüde azaltabilir; kurşuna maruz kalmanın daha da ortadan kaldırılması ise birçok zihinsel engelli vakasını önleyebilir.
Adhanom Ghebreyesus, “Beyin sağlığının erken çocukluktan sonraki yaşama kadar daha iyi anlaşılmasını, değer verilmesini ve korunmasını sağlamak her zamankinden daha önemli” dedi.