Güneş’in yüzeyinde olağanüstü bir olay gözleniyor – güneş rüzgarı olarak bilinen güçlü radyasyon akışlarının doğrudan Dünya’ya yayıldığı devasa bir koronal deliğin görünümü. Bu koronal deliğin büyüklüğü ve yöneliminin güneş döngüsünün bu aşaması için benzeri görülmemiş olduğu düşünülmektedir.

Taç deliği 2 Aralık’ta Güneş’in ekvatorunun yakınında ortaya çıktı ve yalnızca bir gün içinde yaklaşık 800.000 kilometrelik maksimum genişliğine ulaştı. Ve 4 Aralık’tan itibaren doğrudan gezegenimize yöneliyor.


Kaynak: NASA/SDO/AIA

Koronal delikler, güneş rüzgarı şeklinde güneş malzemesinin fırlatılmasına yol açar. Koronal deliklerle ilişkili koyu noktalar, çevredeki plazmaya kıyasla daha düşük sıcaklık ve yoğunluk nedeniyle ortaya çıkar.

Koronal deliklerden yayılan radyasyon akışları normal güneş rüzgârından çok daha hızlıdır ve sıklıkla Dünya’nın manyetik alanında bozulmalara neden olur. Mart ayında ortaya çıkan bir önceki koronal delik, son altı yılın en güçlü jeomanyetik fırtınasına neden olmuştu.

Başlangıçta bu koronal deliğin önümüzdeki birkaç gün içinde radyo paraziti ve parlak auroraların eşlik ettiği ılımlı bir jeomanyetik fırtına (G2) üretebileceği bekleniyordu. Ancak güneş rüzgarının beklenenden daha az şiddetli olduğu ortaya çıktı ve bu nedenle ortaya çıkan jeomanyetik fırtına artık zayıf seviyede (G1). Ancak aurora olasılığı devam ediyor.

Bu deliğin Güneş yüzeyinde ne kadar süre kalacağı belli değil, ancak tarihsel veriler önceki koronal deliklerin yaklaşık 27 Dünya günü süren bir güneş devrimi kadar sürdüğünü gösteriyor.

Güneş’teki aktivite, güneş maksimumu olarak bilinen 11 yıllık güneş döngüsünün zirvesine yaklaştıkça giderek artar. Ancak yeni büyük koronal delik şu anda güneş aktivitesinde genel bir artışla ilişkili değil.

Koronal delikler güneş döngüsünün herhangi bir aşamasında oluşabilir, ancak en yaygın olanı solar minimum sırasında oluşur. Güneş maksimumu sırasında koronal delikler genellikle Güneş’in ekvatorundan ziyade kutuplarında görülür.

Üstelik son birkaç haftadır Güneş’te artan aktiviteye işaret eden birçok başka olay da gözlemlendi.

18 Kasım’da, Güneş’in yakın tarafında en az beş farklı güneş lekesi grubundan oluşan dev bir “güneş lekesi takımadası” ortaya çıktı ve o zamandan beri uzaya düzinelerce güneş fırtınası fırlattı. 25 Kasım’da, güneş ekvatorunun yakınındaki bir “ateş kanyonu” patlaması, daha sonra Dünya’ya çarpan ve nadir turuncu auroralara neden olan, hızlı hareket eden mıknatıslanmış plazma bulutu olan koronal kütle püskürmesine (CME) neden oldu. Ve 28 Kasım’da, “neredeyse X sınıfı” (sınıflandırmadaki en güçlü) güneş patlaması, alçak enlemleri auroralarla aydınlatan jeomanyetik bir fırtınaya neden oldu.

Güneş aktivitesinde gözlemlenen artış, güneş maksimumunun eşiğinde olduğumuzu gösteriyor. Bilim adamları tahminlerini revize ettiler ve şimdi patlayıcı aktivitenin zirvesinin 2024’ün başlarında başlayacağını öngörüyorlar.



genel-22