11 Ekim’de uluslararası bir gökbilimci ekibi, Güneşimize benzer bir yıldızın yörüngesinde dönen iki dev yetişkin dış gezegenin çarpışmasının ilk gözlemlenebilir etkilerini bildirdi. Güneş sistemimizin tarihinde bu tür çarpışmalar nadir değildir; dolayısıyla bu keşif, bizimki gibi sistemlerin çağlar boyunca nasıl evrimleştiğine ışık tutuyor.
Gökbilimciler, iki süper Dünya (Dünya’dan daha büyük ancak Neptün’den daha hafif buz devleri) arasındaki çarpışmanın etkilerini ilk kez Aralık 2021’de, gezegen sisteminin ev sahibi yıldızı 2MASS J08152329-3859234’ün aniden kararmasıyla fark ettiler.
Görünür spektrumda yapılan daha sonraki gözlemler, tutulmanın yaklaşık 500 gün süren bir etkiden kaynaklandığını gösterdi. Bu tutulma, kızılötesi gözlemlerin olayı göstermesinden 2,5 yıl sonra meydana geldi; bu da, yıldızın tutulmasını sağlayan şeyin en az 2,5 yıllık bir yörünge periyoduna sahip olduğunu gösteriyor.
Leiden Üniversitesi’nde kıdemli öğretim görevlisi ve çalışmanın yazarı Matthew Kenworthy, yaptığı açıklamada, “O zaman bile bunun alışılmadık bir olay olduğunu biliyordum” dedi.
Ekip, bilgisayar simülasyonlarından belirlenen tutulma malzemesinin sıcaklığına ve boyutuna dayanarak, parçaların iki dev ötegezegenin çarpışması sonucu oluştuğu sonucuna vardı. Çarpışmadan üç yıl sonra, artık malzeme bizim görüş noktamızdan yıldızın önünde rastgele sıralandı, görünür spektrumdaki parlaklığını azalttı ve bilim adamlarının “gizemli bir tutulma” olarak algıladığı şeyi yarattı. Yıldızın kendisi sıradan, yaşı yaklaşık 300 milyon yıl, bu da 4,6 milyar yaşındaki Güneşimizden önemli ölçüde daha genç.
Güneş sistemimizin tarihinin erken dönemlerinde gezegenler ve aylar arasında çok sayıda çarpışma yaygındı. Önceki araştırmalar, bu tür çarpışmaların yaklaşık 3,9 milyar yıl önce sona erdiğini, bilim adamlarının bugün gözlemlediği nispeten barışçıl sistem çağının başladığını, ancak nadir çarpışmaların hala meydana geldiğini öne sürüyor.
Ancak son araştırma yetişkin gezegenlerin de çarpışabileceğini öne sürüyor. Bilim insanları, James Webb Uzay Teleskobu ile gelecekte yapılacak gözlemlerin, toz bulutunun önümüzdeki birkaç yıl içinde nasıl yayıldığını gözlemlemelerine olanak sağlayabileceğini belirtiyor.
Bristol Üniversitesi’nde astrofizik alanında kıdemli öğretim görevlisi ve çalışmanın ortak yazarı Zoe Leinhardt, “Sonunda, kalan materyal bir araya toplanıp yeni gezegenin yörüngesinde dönen yeni aylar oluşturabilir” dedi.