NASA, çarşamba günü halka, su taşıyan kil mineralleri de dahil olmak üzere, bir asteroitin yüzeyinden alınan karbon açısından zengin bir toprak örneğini taşıyan, geçen ay Dünya’ya gönderilen kapalı bir kapsülün içinde bilim adamlarının bulduklarına dair ilk bilgileri verdi.
Üç yıl önce OSIRIS-REx uzay aracı tarafından Dünya’ya yakın asteroit Bennu’dan toplanan malzemenin küçük bir kısmı, Utah çölüne paraşütle atıldıktan iki haftadan biraz daha uzun bir süre sonra, NASA’nın Houston’daki Johnson Uzay Merkezi’ndeki bir oditoryumda açıklandı. .
Dönüş kapsülünün inişi, ABD uzay ajansı ve Arizona Üniversitesi’nin yedi yıllık ortak misyonunu sınırladı. Bu yalnızca üçüncü asteroit örneğiydi ve Japonya uzay ajansının 2010 ve 2020’de sona eren iki benzer misyonunun ardından analiz için Dünya’ya gönderilen açık ara en büyüğüydü.
NASA şefi Bill Nelson sahnede, yaklaşık 4,5 milyar yıllık bir gök eseri olan Bennu’dan çıkarılan malzemenin ilk resmini bir izleme ekranında tanıtırken, “Bunun gibi günler beni şaşırtmaya devam ediyor” dedi.
Görüntüde, asteroitin toprağı bir filtre yoluyla uzay aracının depolama kutusuna emildiğinde, numune toplama düzeneğinin dış kısmında kaldığı tespit edilen küçük kömür renginde kayalar, çakıl taşları ve tozdan oluşan gevşek bir küme görülüyordu.
Teknisyenler hala numunenin büyük bir kısmını içeren iç bilim kutusunu çevreleyen donanımları metodik olarak söküyorlar; bu sürecin iki hafta daha sürmesi bekleniyor.
Ancak Arizona Üniversitesi’ndeki baş araştırmacı Dante Lauretta, taşan malzemenin “bonus” örneğinin elektron mikroskopları ve X-ışını cihazlarıyla hemen incelendiğini söyledi.
Lauretta, buldukları şeyin, Dünya’daki tüm yaşam için gerekli olan bir elementin ağırlıkça yaklaşık %5’i kadar karbon içeriği yüksek malzemenin yanı sıra kil liflerinin kristalize yapısında kilitlenmiş su molekülleri olduğunu söyledi.
Lauretta daha sonraki bir haber brifinginde bilim adamlarının ayrıca demir sülfürler ve demir oksitler formundaki demir minerallerini de keşfettiklerini ve bunların “su açısından zengin bir ortamda oluşumun göstergesi olduğunu” söyledi.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde kıdemli örnek bilim insanı olan Daniel Glavin, ilk analizlerde malzemenin “organiklerle dolu” göründüğünü tespit ettiğini söyledi.
Ön bulgular, genç gezegeni bombalayan kuyruklu yıldızlar, asteroitler ve göktaşları gibi gök cisimleri tarafından erken Dünya’nın yaşam için ilkel bileşenlerle tohumlandığı hipotezini destekleyebilecek başka keşiflerin olasılığına işaret ediyor.
Antik moloz yığını
1999 yılında keşfedilen Bennu, bilim insanları tarafından, yer çekiminin etkisiyle bir arada tutulan, moloz yığını gibi nispeten gevşek bir kayalık malzeme yığını olarak tanımlanıyor. Çapı bir milin (500 metre) onda üçü kadardır; bu da onu Empire State Binası’ndan biraz daha geniş yapar; uzundur ancak yaklaşık 66 milyon yıl önce Dünya’ya çarpan ve dinozorları yok eden Chicxulub asteroitiyle karşılaştırıldığında çok küçüktür.
Diğer asteroitler gibi Bennu da erken güneş sisteminin bir kalıntısıdır. Bugünkü kimyası ve mineralojisi oluşumundan bu yana neredeyse hiç değişmediğinden, Dünya gibi kayalık gezegenlerin kökenleri ve gelişimi hakkında ipuçları barındırıyor ve astrobiyoloji çalışmalarının merkezi olduğunu kanıtlayabilir.
Kapsül ilk olarak iniş alanının yakınındaki Utah Test ve Eğitim sahasında incelendi, ardından Johnson Uzay Merkezi’ndeki astromateryal küratörlüğü tesisinde özel olarak inşa edilmiş bir “temiz oda”da daha yakından incelenmek üzere Houston’a uçtu.
Önümüzdeki aylarda asteroit numunesinin tamamı, dünya çapında 60 laboratuvardaki yaklaşık 200 bilim insanına vaat edilen daha küçük numunelere bölünecek.
İndiği sırada, Bennu örneğinin yaklaşık 250 gram (8,8 ons) ağırlığında olduğu tahmin ediliyordu; bu, bilim adamlarının toplamayı umduğu minimum 60 gram (2 ons) miktarının çok üzerindeydi. Daha kesin bir ölçüm birkaç hafta içinde, kutu tamamen açılıp içindekilerin tümü tartıldıktan sonra yapılacaktır.
OSIRIS-REx, 2016 yılında fırlatıldı ve 2018’de Bennu’ya ulaştı, ardından 20 Ekim 2020’de robot koluyla gevşek yüzey malzemesinin bir örneğini kapmaya yetecek kadar yaklaşma girişiminde bulunmadan önce yaklaşık iki yıl boyunca yörüngesinde döndü.
Lauretta, numunenin ilk parçalarının ön analizinin, asteroitin yörüngesel gözlemlerinin “mineralolojiyi çok doğru bir şekilde tahmin ettiğini” gösterdiğini söyledi.
NASA, Perşembe günü, bir protogezegenin kalıntı çekirdeği ve güneş sistemindeki bilinen en büyük metalik nesne olduğuna inanılan, metal açısından zengin bir cisim olan Psyche adlı daha uzaktaki bir asteroit için ayrı bir görev başlatacak.
© Thomson Reuters 2023