Douleur derrière les yeux, pression au niveau des tempes ou larmoiement : rares sont les maux aussi gênants qu’un mal de tête. Comment reconnaissez-vous le type de mal de tête que vous avez ? Et surtout : comment y faire face ?
Welke variant het ook is: hoofdpijn kan je leven flink vermoeilijken. Waar de een kampt met korte vlagen, zijn bij de ander de steken onophoudelijk en lijkt functioneren onmogelijk.
Welke soorten hoofdpijn zijn er en welke behandeling is passend? We zetten de verschillende varianten op een rij.
Bij migraine is iedere aanval anders
De kans dat je weleens een migraineaanval hebt gehad is aannemelijk als deze hoofdpijnvariant in je familie zit. Meer dan 10 procent van de Nederlandse bevolking kampt ermee. Gisela Terwindt is hoogleraar Neurologie en hoofd van het Leidse Hoofdpijncentrum, waar ze onderzoek doet naar de uitlokkende factoren van migraine.
Ze benadrukt het onderscheid tussen primaire en secundaire hoofdpijn. « Bij de primaire versie is aanleg belangrijk. Migraine valt hieronder. » Bij de secundaire variant wordt de pijn uitgelokt door een duidelijke oorzaak. « Denk aan te weinig drinken of een bijzondere aandoening. »
Behandel je secundaire hoofdpijn met bijvoorbeeld medicatie, dan gaat de pijn vaak weg, legt Terwindt uit. Bij primaire hoofdpijn als migraine is dat anders. Een migraineaanval bestaat vaak uit een waarschuwings-, aura-, pijn- en herstelfase. De aanval duurt een paar uur tot een aantal dagen.
Vrouwen vinden clusterhoofdpijn soms zelfs pijnlijker dan hun bevalling.
Hoewel iedere aanval anders is, kun je volgens de neuroloog in de aurafase last krijgen van lichtflitsen en tintelingen. Ook spraakstoornissen komen voor. « Migraine met aura geeft je kortsluiting achter in de hersenen. »
Welke vorm van migraine je ook hebt, het is volgens Terwindt zaak om die onder begeleiding te behandelen. « Kom je er bij de huisarts niet uit, laat je dan doorverwijzen naar een hoofdpijncentrum. »
Clusterhoofdpijn kan soms wel acht keer per dag optreden
Waar voornamelijk vrouwen gevoelig zijn voor migraine, is het bij clusterhoofdpijn eerder de man die kampt met de pijn, vertelt Rolf Fronczek. Hij is neuroloog bij het LUMC en expert in clusterhoofdpijnen.
In Nederland lijdt een op duizend mensen aan deze aandoening. Die leidt vaak tot een rood, tranend oog. Sommige mensen gaan van de onrust ook ijsberen. Fronczek omschrijft hoe de aanvallen bij clusterhoofdpijn soms wel acht keer per dag kunnen optreden, meestal ‘s nachts tijdens de slaap. De term ‘cluster’ verwijst naar de aanvallen die in periodes komen, bijvoorbeeld alleen in de lente.
De clustervariant kan zó pijnlijk zijn dat het soms de ‘zelfmoordhoofdpijn’ genoemd wordt. « Vrouwen vinden het soms zelfs pijnlijker dan hun bevalling », legt de neuroloog uit. De oorzaak? Daar wordt volop internationaal onderzoek naar gedaan. Wetenschappers zijn er nog niet precies achter.
De behandeling zit momenteel in een zuurstoffles in huis, want zuivere zuurstof kan helpen een aanval te stoppen. Daarnaast hebben sumatriptan-injecties zin, die ook bij migraine werken.
Sommige mensen hebben het hele jaar door meerdere clusterhoofdpijnaanvallen per dag. Een simulator kan dit onderdrukken.
« Zo’n injectie komt heel snel in je bloedbaan terecht. Mensen met clusterhoofdpijnen hebben meerdere aanvallen per dag en die medicatie onderdrukt dat. »
Fronczek vertelt dat er tegenwoordig voor de extreemste vorm van clusterhoofdpijn soms zelfs een operatie kan worden gedaan met een zenuwsimulator. « Sommige mensen hebben het hele jaar door meerdere clusterhoofdpijnaanvallen per dag. Een simulator kan dit onderdrukken. »
Spanningshoofdpijn geeft een drukkend gevoel
Hoewel de naam anders doet vermoeden, heeft spanningshoofdpijn weinig met (spier)spanning te maken. Deze hoofdpijnvariant geeft kortere aanvallen van een aantal uur en komt met een drukkend gevoel rondom het hoofd.
Als je langer dan twee dagen per week medicatie nodig hebt, is het sowieso verstandig met een arts te praten.
Neuroloog Terwindt heeft er de term ‘prullenbakhoofdpijn’ voor, als een soort vergaarbak voor onverklaarbare hoofdpijnklachten. Ze schetst hoe je van deze variant misselijk kunt worden en soms irritatie bij licht ervaart.
Toch is spanningshoofdpijn minder intens dan andere soorten. « Bij migraine duiken mensen meestal het liefst meteen hun bed in », aldus Terwindt.
Medicatieafhankelijke hoofdpijn door slikken van pijnstillers
Pijnstillers kunnen helpen bij het verminderen van klachten, maar je kunt er ook juist hoofdpijn van krijgen. Gebruik je meer dan vijftien dagen per maand gewone pijnstillers, dan kun je de hoofdpijn in stand houden, vertelt Terwindt.
Voor triptanen (acutemigrainemedicatie) ligt die grens zelfs op tien dagen. « Als je langer dan twee dagen per week medicatie nodig hebt, is het sowieso verstandig met een arts te gaan praten. »
Het Leidse hoofdpijncentrum biedt ook begeleiding als je wil stoppen met pijnstilling. Dat gebeurt ‘cold turkey’, maar wel onder begeleiding, legt Terwindt uit. « Een verpleegkundige op afstand ondersteunt het proces, samen met vrienden en familie. »
Er loopt momenteel een internationaal onderzoek waar het LUMC aan meedoet waarbij gekeken wordt of afkicken met of zonder een specifiek medicijn effectief is. « In Nederland zijn de resultaten van afkicken zonder ondersteuning met medicatie al erg goed: meer dan 70 procent van de mensen die is afgekickt zou het aanraden », aldus de neuroloog.