Eind 2022 schommelden inflatiepercentages nog rond de 9 procent. Dat is alweer een tijd geleden. Vooral door lagere kosten voor energie is de inflatie al enkele maanden laag.
Die hoge inflatiepercentages waren voor de Europese Centrale Bank (ECB) reden om de inflatie te remmen met renteverhogingen. Met een hogere rente is geld lenen minder aantrekkelijk, wordt er daardoor minder uitgegeven en dat drukt de prijsstijgingen omlaag. Dat lijkt, als je naar de Nederlandse inflatiecijfers kijkt, best te lukken.
En het is de vraag of de inflatie snel weer zal oplopen. CBS-econoom Frank Notten doet niet aan voorspellingen, maar ziet weinig aanleiding voor een snelle opleving van de inflatie. « Prijzen van bijvoorbeeld voedingsmiddelen waren in december nog wel wat hoger dan een jaar eerder. Maar prijzen stijgen op maandbasis niet veel meer sinds de zomer. » Voor hem is dat een teken dat de jaarlijkse prijsstijging ook niet snel zal oplopen.
Andere redenen waarom prijsstijgingen niet hard zullen oplopen, zijn de krimpende economie en vertraging van de industriële productie, vertelt Notten. « Als de vraag naar energie niet toeneemt, hoeven prijzen ervan op korte termijn ook niet omhoog. »
Het Centraal Planbureau (CPB) doet wel aan voorspellingen. Met Prinsjesdag voorzagen de rekenmeesters een inflatie van 3,8 procent in 2024. Dat is even hoog als de prijsstijgingen in heel 2023 zijn. Het CPB verwachtte dat de inflatie nog wat hoger zou blijven, omdat het dempende effect van lagere energiekosten op de inflatiecijfers in 2024 verdwijnt.
Waarschuwing voor extra prijsstijging in 2024
Centrale bankiers waarschuwden eerder om niet te vroeg te juichen over de lagere inflatiecijfers. ECB-president Christine Lagarde zei half december nog dat de inflatie op korte termijn weer zou kunnen oplopen door loonstijgingen of geopolitieke spanningen. De ECB aarzelt dus ook om de hoge rente, die ook de economische groei pijn doet, op basis van enkele lagere inflatiecijfers al snel weer te verlagen.
Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank (DNB), waarschuwde in december ook voor oplopende inflatiecijfers in 2024. Hij besprak daarbij dat er in heel Europa nog veel cao-onderhandelingen over loonstijgingen plaatsvinden. Hogere lonen kunnen tot extra bestedingen en dus hogere prijzen leiden, is zijn idee.
Loonstijgingen in 2023 lager dan inflatie
CBS-econoom Notten zegt dat het de vraag blijft of hogere lonen de inflatie weer zullen opstuwen. « Dat is in 2023 ook niet gebeurt. Loonstijgingen waren in een groot deel van 2023 groot, maar niet groot genoeg om de inflatie te compenseren. Dus dan heb je niet meer ruimte voor extra bestedingen. Ik verwacht niet snel hogere inflatiepercentages, maar het blijft koffiedik kijken. »
Dat de inflatie hardnekkig kan zijn, blijkt deze week ook uit andere Europese cijfers. In Duitsland, Frankrijk en het eurogebied als geheel nam de inflatie juist toe. De Europese inflatie bedroeg in december 2,9 procent, tegen 2,4 procent in november.