Soudain, vous sentez votre téléphone vibrer dans votre poche. Vous le repérez rapidement pour voir ce qu’il y a là, seulement pour constater que rien n’est entré du tout. C’est étrange, mais ça arrive à beaucoup de gens.
Al in 2006, een jaar voordat de eerste iPhone uitkwam, schreef The New York Times over « fantoomtelefoontjes ». Mensen dachten dat ze hun telefoon hoorden afgaan terwijl dat in werkelijkheid niet zo was. Ze dachten bijvoorbeeld dat een toon in muziek hun ringtone was.
Bij de introductie van de eerste smartphones leek dit fenomeen te transformeren: steeds vaker zeiden mensen een telefoontrilling te voelen die in werkelijkheid niet had plaatsgevonden.
Het Amerikaanse dagblad USA Today sprak in 2007 met wetenschappers die zijn gespecialiseerd in gedrag en perceptie. Zij dachten dat die fantoomtrilling voortkwam uit hoe onze hersenen zijn ingesteld op smartphones: we programmeren onszelf om die mogelijke trilling te horen.
« Naarmate we leren om te reageren op een smartphone, activeren we een filter dat een ringtone of trilling kan horen », vertelde hoogleraar sensatie en perceptie Alejandro Lleras. « Dat filter is niet perfect en soms is het vals alarm. »
30 tot 90 procent van smartphonegebruikers ervaart fantoomtrillingen
Onderzoekers van het Amerikaanse Baystate Medical Center-ziekenhuis concludeerden in 2010 dat er nog maar weinig onderzoek was gedaan naar dit fenomeen, dat toch veel mensen ervaren. « Meer dan de helft van de mensen op de planeet heeft een mobiele telefoon, waarvan er veel op vibreren staan. »
Het ziekenhuis deed een klein, intern onderzoek waaruit bleek dat 70 procent van het personeel weleens fantoomtrillingen meemaakte. « Als twee derde van die mensen fantoomtrillingen ontwikkelt, dan is de impact substantieel. » Het is nog de vraag hoeveel mensen er precies mee te maken hebben: bij latere onderzoeken fluctueerde dat tussen de 29,6 en 90 procent van de ondervraagden.
Over één ding zijn onderzoekers het in elk geval eens: mensen voelen dit soort fantoomtrillingen vaker. Een oplossing daarvoor bestaat nog niet, bleek uit een analyse van eerdere onderzoeken. « Maar weinig ondervraagden vinden het vervelend, dus zet niemand stappen om er iets tegen te doen. »