Tamara, 50 ans, campe dans sa voiture dans la Spoorlaan à Oss depuis cinq mois. Sa santé se détériore rapidement, mais les sauveteurs n’ont pas réussi à la sortir de la voiture à ce jour. « Si quelqu’un ne veut pas, vous ne pouvez souvent rien faire. »
Dit artikel is afkomstig uit BN DeStem. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Aan de Spoorlaan in Oss, pal naast de plek waar kort geleden een rij huizen is gesloopt, staat al maanden een blauwe Opel Astra. Volgepropt met tassen, vuilniszakken, kleding en dekens en bezaaid met papieren zakdoekjes, sigaretten, koffiebekers en allerlei andere rotzooi. Maar dat niet alleen, want wie goed kijkt ziet daar de vijftigjarige Tamara op de bijrijdersstoel, samen met haar hondje Pebbles. Ze lacht, maar goed gaat het niet met haar, dat is wel duidelijk.
Het lukte Team Bemoeizorg Brabant Noord Oost tot op heden niet haar de auto uit te krijgen. Ja, een paar keer sliep ze in de crisisopvang van het Verdihuis. En ze douchte er wel eens. Maar nu al een paar maanden ook al niet meer. Tamara brengt haar dagen hier door, in de kou, op die bijrijdersstoel, samen met haar hondje Pebbles.
Ze bivakkeert hier nu al bijna zes maanden, pal naast haar gesloopte huis, waar ze met haar man anti-kraak woonde. Ze slaapt hier, ze eet hier, ze zit hier, de hele dag. Zwarte vuilniszakken staan naast de auto en ja, ín de auto past Tamara zelf nog maar net, onder een paar fleecedekens. Hondje Pebbles, een chihuahua, zit bij haar op schoot. Haar auto doet het al maanden niet meer. De accu is leeg en er is een technisch defect.
Vuilniszakken blijven staan
Ver lopen kan ze niet, legt ze uit. De prullenbak even verderop is al te ver. « Ik ben gehandicapt, mijn enkels zijn gebroken geweest. De vuilniszakken werden eerst opgehaald, maar nu niet meer. Ik heb lupus, ME en reuma. » Haar behoefte doet ze naast de auto. « Maar ik scherm het wel af hoor, en ik ruim het netjes op. » Waarom ze hier zo bivakkeert? « Ik ben overal de dupe van. Er is zoveel gebeurd in mijn leven waarover ik nu niet kan praten. Ik ben onterecht uit mijn huis gezet en iedereen laat mij in de steek. »
Straks komt de vrouw van bemoeizorg haar gelukkig weer een warme kruik brengen, want het is nu wel koud ja. « Bemoeizorg, ja zo noemen ze dat. Vreselijk woord. »
Is haar situatie onmenselijk? Ja, dat zullen veel mensen vinden en dat vinden ze bij het team bemoeizorg ook. Maar Tamara wil het zo. Ze wil hier, zichtbaar voor iedereen uit Oss, bivakkeren. Nee, psychisch is er niets met haar aan de hand, stelt ze. « Maar mijn auto staat onder stroom. Kijk maar, mijn hoofd trilt helemaal. »
Schrijnende situatie
Het Team Bemoeizorg is inderdaad bekend met deze situatie, zo legt zorgmanager Marc van Rosmalen uit. Dat team werd ooit in het leven geroepen voor dit soort complexe situaties. Schrijnende situaties met mensen die in hun leven keuzes maken, die lang niet altijd te begrijpen zijn. Mensen die om wat voor reden dan ook geen zorg willen. Ze zijn bijvoorbeeld verbitterd door eerdere ervaringen, psychisch in de war, boos, verslaafd, wantrouwend. Het team bestaat uit professionals vanuit verslavingszorg, psychiatrie, verstandelijk gehandicapten zorg en maatschappelijke opvang.
Tamara deed eerder bij Omroep Brabant haar verhaal en ze stond deze week ook in De Telegraaf. Ze vertelde dat iedereen haar in de steek laat en dat ze altijd de dupe is. Ze vertelde dat niemand haar helpt en dat ze recht heeft op een huis. Maar, zo stelt Marc van Rosmalen, het zit toch even anders: « Dit soort verhalen in de media zijn voor ons uiteraard frustrerend. Wij hebben als hulpverleners te maken met de privacywet, maar neem van mij aan dat hier alles wordt gedaan om Tamara uit die auto te krijgen. »
Want hoe triest de situatie ook is, zo legt Van Rosmalen uit, als iemand niets wil, dan kun je vaak heel weinig. « En dat is hier het geval. In Nederland heeft iedereen zelfbeschikkingsrecht en dat is een groot goed. Maar dat betekent wel dat dit soort situaties kunnen ontstaan. Er moet veel gebeuren voor je iemand gedwongen mag opnemen. »
Hulpverleenster Bianca houdt contact met Tamara: « Tamara mag hier in het Verdihuis bij de Pitstop slapen, haar is al twee keer woonruimte aangeboden. Ze kan bijvoorbeeld naar een kamer in een voormalig verzorgingstehuis in een dorp vlakbij Oss, maar dat wil ze niet. Daar zou ze dan begeleiding krijgen. Tamara heeft persoonlijke redenen om de woonoplossingen af te slaan. »
Accu opladen
En ze vervolgt: « We houden haar goed in de gaten, maar het gaat steeds slechter met haar. Inmiddels kan ze na zes maanden stil zitten inderdaad bijna niet meer lopen. Haar gezondheid gaat hard achteruit. We balanceren als hulpverleners tussen voor haar zorgen en haar stimuleren om toch initiatief te nemen. Ik wil haar ook op haar zelfstandigheid aanspreken. Je probeert als hulpverlener een band op te bouwen. Samen te kijken naar oplossingen en behoeften. Ik kom elke week bij haar langs en kijk of ik iets kan betekenen. Tamara heeft mijn nummer en ik heb met haar afgesproken dat ze altijd kan bellen of appen. »
« Toen het laatst zo koud was, ben ik in het weekend ‘s avonds nog even langs gegaan om de accu op te laden. Ja, natuurlijk raakt het me, maar in dit werk moet je beseffen dat je niet alles kunt oplossen. Het gaat erom dat je er bent, blijft aanhaken en monitoren en participeert indien nodig. » Marc van Rosmalen: « Het is mooi om te zien dat mensen in de buurt zich om haar bekommeren. Ons meldpunt wordt ook vaak gebeld. Elke keer leggen we dan uit dat we ermee bezig zijn, maar dat we haar niet kunnen dwingen. »
‘Mensen begrijpen het niet’
Waarom Tamara in haar auto blijft zitten? « Ach er is zoveel gebeurd », vertelt ze. « Daarom begrijpen mensen mij niet. We werden geterroriseerd door de buren, we zijn onterecht uit ons huis gezet. Toen kregen we een sloopwoning hier aan de Spoorlaan. We woonden er anti-kraak. Ja, daar hadden we soms ook wel wat vuil in de tuin liggen. En door mijn ziektes kon ik het niet goed bijhouden. Toen de sloopwoning werd gesloopt, was er geen andere sloopwoning voor ons. Dat was in september. »
En die kamer in dat voormalige verzorgingstehuis, is dat dan niets? « Nee, dat doe ik niet. Want dan ben ik uit beeld. Hier is iedereen op de hoogte van de situatie. Als ik daar in dat oude verzorgingstehuis aan de samenleving word onttrokken, dan kan er van alles met mij gebeuren. Ik heb genoeg meegemaakt. Ik ben steeds de dupe. En mijn man komt hier langs om eten te brengen. Hij slaapt wel in het Verdihuis, anders raakt hij zijn baan als vrachtwagenchauffeur kwijt. Hoe moet dat als ik daar ver weg in dat dorp zit? »
Douches aan de muur
En ja, dat speelt ook mee, door hier zo te bivakkeren in haar auto, wil ze BrabantWonen laten zien dat het haar menens is. « Ik wil gewoon een huurhuis krijgen in Oss. Daar heb ik recht op. Hier kan ik laten zien dat de maat vol is. Ik zou ook een kamertje in de PitStop bij het Verdihuis kunnen krijgen, ja mét Pebbles. Maar dan moet ik steeds naar buiten om te roken en dat lukt niet, met mijn enkels. En de douches zijn van die douches aan de muur. Als vrouw wil je toch een gewone douche, met water dat van boven komt? »
« Soms brengen mensen iets warms te drinken of te eten. Dat is fijn. En Bianca van Bemoeizorg komt regelmatig. Zij is een goeie. Ik vertrouw haar maar zij kan me ook niet helpen. Hoe het verder moet? Ik weet het niet. Ik word gek van die stroom onder de auto. Bij ons oude huis stond achter het huis een stroomhuisje. Daar hadden we ook al zoveel spanning in het huis van. »
Patstelling
Hulpverleenster Bianca: « We zijn nu onder andere met de gemeente in overleg en denken na over een eventuele oplossing op korte en lange termijn. Het bewaken van autonomie is belangrijk, maar kent ook grenzen. Er is nu echt een patstelling en Tamara is zich daarvan bewust. Het is fijn dat omwonenden voor haar zorgen en ze in de gaten gehouden wordt. Als dit echt fout gaat en Tamara komt te overlijden, dan wil je wel laten zien dat er alles aan is gedaan om dat te voorkomen. »
