Tous les participants au Dry January : félicitations, vous avez (presque) survécu ! Ne pas boire une goutte d’alcool pendant un mois peut être un véritable combat. Mais grâce à votre persévérance, vous avez rendu un grand service à votre corps et à votre esprit. «Les substances libérées lors du processus de dégradation de l’alcool sont toxiques pour plusieurs organes», explique Bart Takkenberg, spécialiste du foie.
Dit artikel is afkomstig uit het AD. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Op 1 januari klokslag 0.00 uur hebben deelnemers het nieuwe jaar ingeluid met champagne, maar daarna 31 dagen lang geen alcohol gedronken. Hoeveel verschil kan zo’n korte periode werkelijk maken voor je gezondheid? Zeker als je op 1 februari wel weer een fles wijn ontkurkt of een blikje bier opentrekt? Onderschat niet wat een maand stoppen met alcohol kan doen, zegt Bart Takkenberg, maag-, darm- en leverarts in het Amsterdam UMC.
Op een heel volwassen leven aan alcoholgebruikmaakt een maand zonder drank misschien weinig verschil, maar daar zit de winst van dry january ook niet per se in, zegt Takkenberg. « In Nederland drinken we veel. We zijn geneigd ons eigen alcoholgebruik te onderschatten, blijkt ook uit onderzoek. Als iemand zegt dat hij gemiddeld twee glazen op een dag drinkt, kun je ervan uitgaan dat het er eerder vier zijn. »
Het effect dat alcohol heeft op ons lichaam werkt langer door dan we merken. Drink je een glas met een alcoholhoudende drank, dan heeft het lichaam de alcohol over het algemeen na 1,5 uur uit het systeem opgeruimd, maar van de schadelijke stoffen die vrijkomen bij het afbraakproces heb je langer last. « Die stoffen zijn giftig voor meerdere organen, waaronder het hart en de hersenen, en kunnen de functie belemmeren. »
Betere concentratie en lekkerder slapen
Initiatieven als dry january zijn in de eerste plaats belangrijk voor bewustwording, stelt Takkenberg. « Als je het gewend bent te drinken, dan merk je niet wat alcohol eigenlijk met je lichaam doet. Je weet niet meer beter. Pas door ermee te stoppen, kun je dat ervaren. »
Zonder de giftige afbraakstoffen van alcohol in je systeem merk je al na een paar dagen dat je je fitter en energieker voelt. « Je hersenfunctie verbetert, dus je bent scherper en kunt je beter concentreren. Je zult ook makkelijker in slaap vallen en beter doorslapen. »
Wie stopt met alcohol, kan dat op de korte termijn al merken op de weegschaal. « Alcohol is een stof die relatief gezien veel kilocalorieën bevat. Een glas wijn bevat ongeveer 250 calorieën. Ben je gewend om vier glazen per dag te drinken, dan komt dat neer op een extra inname van 1000 calorieën per dag. Die energie wordt als vet opgeslagen in de lever en rond andere organen. » Stop je met drinken, dan neem je daarmee minder calorieën in en kan dat gewichtsverlies opleveren. « In een maand kun je zo 2 of 3 kilo afvallen. »
Ook je lever zal je dankbaar zijn voor de stopmaand. « Uit onderzoek naar deelnemers aan dry january is gebleken dat hun leverwaardes in slechts een maand significant verbeterden. Dat gold zowel voor mensen die verhoogde waardes hadden als voor deelnemers die nog binnen een veilige marge zaten. »
dry january kan ook een positieve psychologische invloed hebben gehad op deelnemers. Dit is volgens Takkenberg misschien wel de grootste winst die met een tijdelijke stop te behalen valt. « Alcohol drinken heeft een beloningseffect: als we het drinken maakt ons lichaam dopamine aan, waardoor we ons fijn voelen. Deze prikkel neemt snel af, waardoor we meer willen drinken en verslaafd kunnen raken. » Maar het stoppen met drinken zelf kan ook een beloningseffect opwekken. « Merken dat je je beter voelt, dat je afvalt, en dat je beter kan presteren op werk smaakt al snel naar meer. Minder drinken kost je minder moeite als je eenmaal gevoeld hebt wat het je kan opleveren. »
Met alcohol een grotere kans op zeven soorten kanker
Waarom is het eigenlijk zo belangrijk dat we ons alcoholgebruik matigen? In recente jaren is uit onderzoek gebleken dat alcohol nog schadelijker is dan al werd gedacht. « Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot leververlittekening en levercirrose. Alcohol vergroot ook de kans op zeven verschillende soorten kanker. »
De oude norm voor veilig alcoholgebruik was drie glazen per dag voor een man en twee glazen voor een vrouw. « Maar die adviezen zijn met de huidige wetenschappelijke inzichten echt achterhaald. Met minder dan één glas per dag – de nieuwe norm – zit je volgens onderzoek nog in de veilige zone qua leverwaardes. Daarboven loop je een verhoogd risico. »
Takkenberg behandelt patiënten die de gevolgen van overmatig alcoholgebruik aan den lijve ondervinden. « Ik zie regelmatig mensen met leverkanker. 30 procent van die gevallen wordt veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik. Maar het grootste deel van mijn patiënten was zich er niet bewust van dat ze eigenlijk te veel dronken. Deze mensen moeten we eerder zien te bereiken. »
Helemaal geen alcohol drinken blijft de gezondste optie, maar onderzoekers zien ook positieve effecten bij deelnemers aan dry january die daarna wel weer alcohol drinken. « We zien dat alcohol daarna een bewustere keuze is. Uit een vragenlijst onder deelnemers in Amerika bleek dat na een stopmaand deelnemers gemiddeld minder vaak alcohol dronken. Ook drinken ze per keer minder glazen dan voor de stopmaand. Voor een individu kan dat op de lange termijn een groot verschil maken. Het kan net de stap zijn die voorkomt dat ik over tien jaar iemand ontmoet in mijn spreekkamer. »
Alcohol en onze hersenen
Alcohol drinken kan blijvende negatieve gevolgen hebben voor onze hersenen. Overmatig alcoholgebruik kan de hersenactiviteit, de hersenstructuur en het denkvermogen aantasten en brengt een verhoogd risico op een beroerte en dementie met zich mee. Langdurig overmatig alcoholgebruik kan in het ergste geval leiden tot het Korsakovsyndroom, waarbij de patiënt het vermogen kwijtraakt om nieuwe informatie in het langetermijngeheugen op te slaan.
Bij jongeren en jongvolwassen tot 25 jaar zijn de hersenen nog in ontwikkeling. Alcoholgebruik is hierbij schadelijk voor de ontwikkeling van de structuur van de hersenen en verhoogt de kans op problematisch alcoholgebruik op latere leeftijd.
Hersenschade door alcoholgebruik bij volwassenen is volgens onderzoek gedeeltelijk omkeerbaar als mensen volledig stoppen, maar in sommige gevallen is de schade blijvend. Of hersenschade door alcohol bij jongeren ook permanent is, is nog niet duidelijk. Er zijn wel aanwijzingen dat de veranderingen in de hersenen weer (gedeeltelijk) kunnen herstellen als een jongere stopt met drinken.
Deze inhoud kan helaas niet worden getoond Wij hebben geen toestemming voor de benodigde cookies. Aanvaard de cookies om deze inhoud te bekijken.