Hans Niemann est sans aucun doute le participant le plus médiatisé du tournoi d’échecs Tata Steel à Wijk aan Zee. Surtout après sa dispute d’échecs avec Magnus Carlsen. ‘Aucun commentaire.’
Dit artikel is afkomstig uit Trouw. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
« Dat is ‘m », fluisteren twee middelbare scholieren elkaar toe in dorpshuis De Moriaan in Wijk aan Zee. De beide tieners richten hun vizier op een twintigjarige Amerikaan, die met een verwilderde haardos heeft plaatsgenomen achter het bord voor de negende speelronde van het Tata Steel-schaaktoernooi.
En zo gaat dat vaker deze dinsdagmiddag. De publieke belangstelling is wat mager is omdat de Masters (de spelers van de A-groep) een eenmalig uitstapje maken naar het Circustheater in Scheveningen. Maar de schakers in de Challengers-groep zijn er wel, onder wie Hans Niemann. En de meeste schaakliefhebbers blijven net iets langer hangen bij de partij van Niemann dan elders.
Niemann, gekleed in een donkerblauwe coltrui, zwarte pantalon en beige instappers, is zonder twijfel de meestbesproken deelnemer aan de 86ste editie van het schaakevenement in Wijk aan Zee. Zeker sinds september 2022, toen vijfvoudig wereldkampioen Magnus Carlsen hem openlijk betichte van vals spel. Een schaakrel was geboren.
Wonen in Utrecht
Niemann, de nummer 44 van de wereldranglijst, wist dat zijn komst naar het Noord-Hollandse kustdorp het nodige zou losmaken. Voordat er ook maar een pion was verschoven, blikte hij in een hotelkamer terug op de meest roerige periode uit zijn nog jonge schaakleven. Het was pittig, bekent hij, maar: « Mijn liefde voor het schaken zal altijd blijven. Er is niets dat dat kan wegnemen. »
Niemann had het graag wat uitgebreider gehad over zijn jeugd in het Utrechtse Lunetten, waar hij als kind van expats twee jaar lang woonde en waar hij voor het eerst kennismaakte met de schaaksport. Of over zijn uitgesproken ambities. « Dat ik wereldkampioen word, is zeker. » Maar uiteraard wordt ingezoomd op zijn vete met Carlsen.
Die twist bleef niet zonder gevolgen. Het schaakplatform Chess.com publiceerde een onderzoek waaruit bleek dat het Amerikaanse talent in zeker honderd online-partijen vals speelde. Niemann bekende twee keer te hebben gefraudeerd als tiener, maar verder verwijst hij het rapport van Chess.com naar het Rijk der fabelen. « Dat rapport was onjuist, erg overdreven », vindt hij. Fel: « Het is irritant als je weet dat je onschuldig bent. »
Vibraties van anale kralen
Achter het bord is vals spel nooit bewezen. Ook al leidde de insinuatie van Carlsen tot de wildste verhalen. Zo zou Niemann via de vibraties van anale kralen de juiste zetten hebben doorgekregen. De Amerikaan, balancerend tussen ongemak en boosheid: « Ik hoop dat mensen begrijpen dat dit een grap is. Ik voel niet de behoefte om mensen te entertainen. Het leidt af van wat schaken is, een serieuze sport. »
Augustus vorig jaar werd bekend dat Niemann en Carlsen buiten de rechtbank om een schikking hebben getroffen. Als de regeling ter sprake komt, is Niemann ineens een stuk minder spraakzaam. Of hij de Noorse ster nog iets kwalijk neemt? « Geen commentaar. » Of er een zwijgplicht is na de hele schaakrel? « Geen commentaar. » En ook op de vraag of er voor hem financiële compensatie is geweest, klinkt het repeterend: « Geen commentaar. »
Bodyscan voor de schakers
Dat Niemann financieel heeft geleden onder de vete, is zeker. Toernooidirecteuren zijn huiverig hem uit te nodigen. « Mijn volgende toernooi na Wijk aan Zee? Ik heb geen idee », zegt Niemann. Voor Jeroen van den Berg, toernooi-directeur in Wijk aan Zee, was het echter geen vraag of Niemann mocht deelnemen. « In zekere zin is hij gerehabiliteerd, dus hij moet gewoon normaal mee kunnen doen », vindt hij. Argwanende schaakliefhebbers? « Ik merk er helemaal niets van », stelt Van den Berg.
Toch heeft de schaakrel ook in Wijk aan Zee impact gehad. Schakers krijgen sinds vorig jaar elke dag een bodyscan en zetten worden met een kwartier vertraging uitgezonden op internet. « Wat dit jaar nieuw is, is het verbod op mobieltjes in het publiek », vertelt Van den Berg. « Daar waakt een speciale scheidsrechter over. »
Het publiek ziet dat Niemann dinsdagmiddag na een partij van ruim drie uur de Indiase Harika Dronavalli verslaat. In het deelnemersveld van veertien spelers staat hij nu zesde.
Deze inhoud kan helaas niet worden getoond Wij hebben geen toestemming voor de benodigde cookies. Aanvaard de cookies om deze inhoud te bekijken.