Las listas de espera para ayuda doméstica en Twente van en aumento. Tanto es así que los municipios mancomunados están pidiendo más ayuda a los familiares de (nuevos) clientes. Y ya no hay lugar para deseos específicos. ‘Principalmente preguntamos: ver si realmente necesita la ayuda?’
Dit artikel is afkomstig uit Tubantia. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Door de schaarste aan medewerkers die de huishoudelijke hulp in onze regio moeten bieden komen niet alleen nieuwe gevallen later aan de beurt, ook de 25.000 Twentenaren die in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning al huishoudelijke hulp ontvangen, moeten hun verwachtingen bijstellen. Door het tekort aan personeel kan er niet langer worden voldaan aan specifieke wensen. Een wens als ‘Ik wil alleen op vrijdag huishoudelijke ondersteuning, zodat mijn huis voor weekend op orde is’ zal niet meer in vervulling gaan. In plaats daarvan worden inwoners opgeroepen om aan te kloppen bij familie.
Campagne om druk te verlichten
Het voorbeeld van de voorkeur van huishoudelijke hulp op vrijdag haalt Samen14, het samenwerkingsverband van de Twentse gemeenten, aan in de aanloop naar een campagne om inwoners voor te bereiden op de nieuwe situatie rond de ondersteuning in het huishouden. Daarmee wil Samen14 gedragsveranderingen teweegbrengen onder de ongeveer 25.000 ontvangers van de huishoudelijke hulp.
Zo wordt benadrukt dat huishoudelijke ondersteuning alleen bedoeld is ‘om het huishouden leefbaar te houden’. Dat betekent dat de ingeschakelde huishoudelijke hulp alleen die werkzaamheden overneemt die cliënt en/of familieleden niet zelf kunnen verrichten. In de campagne worden cliënten opgeroepen om eerst de naasten te vragen om hulp, alvorens een beroep te doen op de mogelijkheden van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Samen14 stelt namelijk vast dat veel Twentenaren een drempel ervaren wanneer ze moeten aankloppen bij familie.
Dat constateert ook Mark Paters, wethouder sociaal domein in Twenterand, en ‘penvoerder’ namens de samenwerkende Twentse gemeenten. «Wat we mensen vriendelijk vragen is: Kijk of je de hulp echt nodig hebt en vraag eerst eens in je eigen netwerk of iemand kan helpen.» Want er is te weinig personeel, om iedereen zomaar huishoudelijke hulp aan te bieden, stelt Paters. «We hebben het vorig jaar hier al meegemaakt, toen zorgorganisatie ZorgAccent een cliëntenstop invoerde.»
Probleem zal ‘alleen maar groeien’
In de zomer van 2021 kwamen gemeenten voor het eerst in de knel door een personeelstekort. Ook toen liet de krapte op de arbeidsmarkt zich al gelden en ontstonden er langere wachtlijsten voor mensen die huishoudelijke hulp nodig hadden. Hoewel vervanging tijdens de zomervakantie traditioneel moeilijk is, bleven de problemen daarna aanhouden.
Sterker nog, in 2022 werd het tekort nog duidelijker zichtbaar. Naast de wachtlijsten bij gemeenten, leidde het voor het eerst ook tot wachtlijsten bij aanbieders zelf. De gemeenten verwachten dat ‘dit probleem alleen nog maar zal groeien’.
Zo vergrijst het personeel dat met de uitvoering van de maatschappelijk hulp wordt belast. En nieuwe medewerkers zijn moeilijk te vinden. Bovendien ziet Samen14 dat de huishoudelijke hulpen ook mede zelf debet zijn aan de wachtlijsten. «Medewerkers stimuleren mogelijk in sommige situaties het aanvragen van huishoudelijk ondersteuning.»
De gemeenten proberen nog steeds met man en macht nieuwe medewerkers te werven en de huidige personeelscapaciteit beter te benutten. Maar om de problemen echt het hoofd te bieden, moet ook de knop om bij cliënten en medewerkers, vindt Samen14.
Rijken klopten ook ineens aan voor hulp
Tegelijk is de vraag naar huishoudelijke hulp de laatste jaren toegenomen, dankzij het abonnementstarief. In plaats van een inkomensafhankelijke bijdrage, betaalt iedereen 19 euro per maand. Het Rijk kwam daar in 2019 mee op de proppen, omdat het de eigen administratieve lasten zou verlagen. Maar dat pakte verkeerd uit: het zorgde juist voor een aanzuigende werking.
Ook veel vermogenden klopten ineens aan voor huishoudelijke hulp. Nederlandse gemeenten raakten daardoor honderden miljoenen euro’s per jaar extra kwijt aan huishoudelijke ondersteuning. Het kabinet is nu teruggekomen van het vaste tarief. In 2025 is er weer een inkomensafhankelijke bijdrage. Wie meer verdient, draagt dan ook meer bij. «We verwachten dat het aantal aanvragen daardoor weer wat af zal nemen», zegt Paters.