El pianista Joep Beving hace despegar salas llenas. El género neoclásico, en el que se mueve, es increíblemente popular. ¿Cuál es su secreto? «Me encantaría tocar Bach, pero no tengo las habilidades técnicas para eso».
Dit artikel is afkomstig uit Het Parool. Elke dag verschijnt een selectie van de beste artikelen uit de kranten en tijdschriften op NU.nl. Daar lees je hier meer over.
Te midden van een piano, een synthesizer, een ouderwetse bandrecorder, high-end-luidsprekers en allerlei andere apparatuur zit Joep Beving (47) in zijn piepkleine Amsterdamse studio. Een interviewer erbij, het past nét. «Van een zelfgebouwde cockpit droomde ik als jongetje al, om in op te kunnen stijgen.»
Beving laat nu volle zalen opstijgen. Het genre neoklassiek, waarin hij zich beweegt, is ongekend populair. In Nederland spant Joep Beving de kroon. Een burn-out als reclameman maakte dat hij achter de piano kroop. Hij bracht een aantal albums uit; op Spotify is Beving een van de meest beluisterde neoklassieke artiesten. Bizar noemt hij het. Als hij het zich realiseert, voelt het raar.
Wat is het geheim van deze boomlange musicus met ruige baard? «Daar heb ik echt geen antwoord op», antwoordt Beving bijna terughoudend. «Ik was stuurloos. Opeens zat ik een liedje te spelen. Het was het enige dat heel dichtbij voelde. Ik had moeite me te bewegen in het sociale leven, ik ervoer vervreemding van de realiteit. Dat ene liedje voelde waarachtig, en was totaal nieuw voor mij.»
«Het liedje ontstond toets voor toets. Er volgden er meer, ik maakte mijn eerste plaat om mezelf weer in verbinding te stellen met de wereld om me heen, met mijn vrienden. Het album was voor hen, helemaal niet om uit te geven. Ik zocht contact vanuit mijn hart, ik wilde laten zien wie ik vanbinnen was. Langzaamaan kwam ik op het idee dat anderen misschien ook wel behoefte konden hebben aan iets waar ze zich aan vast kunnen houden, net als ik.»
De sluizen open
Van de Czerny-etudes die iedere pianostudent moet doorploegen, kreeg hij RSI. Bij Beving gaat het niet om de virtuositeit, maar om de verstilling. Nee, hij heeft geen geheim, filosofeert de in Amsterdam wonende pianist. Dit ging niet over hem, hij voelde bij dat liedje op dag één van zijn burn-out geen angst meer. Het was alsof de sluizen openstonden, en de muziek eruit rolde.
«Als je jong bent forceer je jezelf vaak om in het grote systeem te passen, we proberen allemaal een houvast te krijgen. We proberen ook op anderen te lijken. Maar het enige wat je moet doen is proberen jezelf te zijn, en dat is het allermoeilijkste. Als het lukt, komt er energie vrij, een sprankel, en dat is wat je omgeving ziet en voelt.»
«Ik had behoefte aan onthaasting, aan eenvoud», zegt hij. «Een groot deel van de magie is dat ik de tijd nog steeds durf te rekken. Als ik optreed, durf ik langzamer te spelen dan betamelijk is. Dat is supereng als je op een podium zit. Je dwingt rust af bij de luisteraar.»
Ogenschijnlijke simpelheid
De minimalisten vormden zijn grote voorbeeld: Philip Glass, een ontdekking en nog steeds de top, Morton Feldman noemt hij fantastisch. Zijn eigen muziek spelen geeft Beving de drive om iets nieuws te maken. «Ik zou dolgraag Bach spelen, maar dat gaat erg moeizaam, ik heb daarvoor niet de technische skills. Snelheid en virtuositeit zitten niet in me. Ik ben vrij groot, ik heb moeite met tempo en met mijn houding goed krijgen. Ik probeer het weleens, virtuoos te spelen, maar dat loopt altijd uit op blessures. Bachs muziek vormt wel een enorme inspiratiebron.»
«Ik wil in muziek kunnen wonen», zegt Beving. «Ik zet een deurtje open, ik verdwijn, ik wil bescherming voelen, ik wil ruimte om na te kunnen nadenken. Mijn muziek komt tot stand door mijn persoonlijke behoefte aan die plek. Een interval vormt een opening, een vraag, die wil een antwoord, en zo ontwikkelt een melodie zich vrij in mij, terwijl ik gespeend ben van enige theoretische kennis. Wat ik doe is ingezet op schoonheid, en teruggebracht tot de essentie. Ik ervaar schoonheid als iets overweldigends in haar ogenschijnlijke simpelheid. Er moet ook een element van verwondering in zitten, je moet een doorkijkje krijgen naar iets goddelijks, dat gevoel. «
Huisje in het bos
Bevings sonore stem galmt na in de enige akoestische piano in de studio. Het is een Schimmel uit de jaren tachtig, die hij erfde van zijn oma. Voor Beving is het de belangrijkste klankreferentie. De resonantie van een instrument is essentieel, volgens de pianist-componist. Het boventoonspel moet vrij baan krijgen, een klank moet zich kunnen ontwikkelen vanaf de aanslag.
De Schimmel nodigt daartoe uit. «Ja, dat instrument, het klankbord is waanzinnig. Sla maar eens een basnoot aan, er valt direct een warme deken over je heen. En je associeert een gewone piano niet met een concertpianist. Ik wil daar ook van wegblijven. Ik ben geen concertpianist. Ik geef concerten, maar ben niet echt geschoold. Het liefst speel ik gelijkvloers met het publiek. Daar voel ik me het comfortabelst bij, en dat maakt ook dat ik aandurf om op het podium te zijn. Deze piano straalt laagdrempeligheid uit. In 80 procent van de stukken zit intimiteit en warmte, die op een vleugel niet te bewerkstelligen zijn.»
«Ik ben een klein huisje aan het bouwen in het bos, met een piano erin, zodat ik daar in rust kan spelen en nieuwe muziek kan componeren. Zelfkennis is toch wel waar het om gaat. Als je snapt wat dat betekent, ben je dicht bij een eenheidservaring. Waarlijk begrijpen is het goddelijke in de dingen zien. De zijnsvraag is de vraag waarmee ik geboren ben en waarmee ik iedere dag stoei. Om op de juiste weg te komen, moet je luisteren naar het stemmetje in jezelf.»