Messier 101 grubundaki arketipik bir cüce gökada olan NGC 5477’nin Hubble Uzay Teleskobu görüntüsü. Belirgin bir yapısı olmayan, ancak devam eden yıldız doğumunun gözle görülür belirtileri olan NGC 5477, çok tipik bir cüce düzensiz gökadaya benziyor. Galaksinin çoğunu kaplayan parlak bulutsular, içinde yeni yıldızların oluştuğu parlayan hidrojen gazı bulutlarıdır. Bu görüntünün çekildiği yeşil ve kızılötesi filtrelerin seçimi onları neredeyse beyaz görünmesine rağmen, gerçek hayatta pembemsi kırmızı parlıyor. Kredi: ESA/Hubble ve NASA
Cüce gökadalar, birkaç milyar yıldızdan oluşan küçük gökadalardır.
Yüz milyarlarca yıldız içerebilen daha büyük kuzenleriyle karşılaştırıldığında, cüce gökadalar tipik olarak sadece birkaç milyar yıldıza ev sahipliği yapar. Bu tür bir dizi cüce gökada, daha büyük gökadaların yörüngesinde dolanır; Samanyolu veya Andromeda Galaksisi. Bu büyük gökadaların oluşumunun ilk aşamalarında yerçekimi kuvvetleri tarafından veya ana gökadalardan fırlatılan madde ve karanlık madde akışlarından oluşan gökadalar arasındaki çarpışmaların bir sonucu olarak yaratıldıkları düşünülmektedir. Samanyolu galaksisi, yörüngesinde dönen en az 14 uydu cüce galaksiye sahiptir. Derin alan gökada araştırmalarında gözlemlenen bazı uzak gökadaların çağdaş versiyonları oldukları düşünülmektedir ve bu nedenle genç Evrendeki gökada ve yıldız oluşumunun ilk aşamalarını anlamamıza yardımcı olabilirler.
Cüce gökadalar, birkaç milyar yıldızdan oluşan küçük gökadalardır. Kredi: NASA & ESA
Cüce gökadaların kozmoloji açısından önemi, gökadaların genel evrimini anlamamızda önemli oldukları düşünüldüğünden, göze batmayan biçimleriyle taban tabana zıttır. Cüce düzensizler, düşük metalikliğe ve nispeten büyük miktarlarda gaza sahip olma eğilimindedir ve Evren’i dolduran en eski galaksilere benzer oldukları düşünülmektedir.
Uluslararası bir gökbilimciler ekibi, her iki gezegenden de verileri kullandı. Hubble uzay teleskobu ve ESA’nın Gaia uydusu, 300.000 ışıkyılı uzaklıkta bulunan yakındaki Heykeltıraş Cüce Gökadasındaki bireysel yıldızların 3 boyutlu hareketlerini doğrudan ölçmek için. elde edilen kesinlik Samanyolu’nun ötesindeki bir galaksinin önceki ölçümlerinden daha iyiydi. Hareketler, şu anda kabul edilen kozmolojik modelin bir saha testini sağladı ve ayrıca galaksinin uzaydaki yörüngesini ölçtü.
Cüce Galaksi. Kredi: ESA/Hubble ve NASA
Hubble ayrıca cüce gökada hakkında ayrıntılı gözlemler yaptı. NGC 2366parlak, yıldız oluşturan bir bulutsuya ev sahipliği yapan ve gökbilimcilerin tek tek yıldızlarını ayırt edebilecekleri kadar yakın olan. Yıldızları parlak bir şekilde parladıkları için görürken, galaksiler ezici bir çoğunlukla aralarındaki boşluktan oluşur. Hubble’ın yüksek çözünürlüklü görüntüleri bunu mükemmel bir şekilde yakalayabilir. Teleskopun galaksi gözlemleri için görüş alanı, dolunay çapının beşte birinden biraz fazlasına eşdeğerdi. Bu, Hubble’ın görüntü standartlarına göre nispeten büyük olmasına rağmen, NGC 2366 çıplak gözle gözlemlenemeyecek kadar zayıftır.
Bu Hubblecast bölümü Evrendeki yıldızların çoğunun oluştuğu bir zamanda yıldız patlaması olan cüce gökadalara ve Hubble gözlemlerinin, Evren’in erken tarihinde cüce gökadaların beklenenden daha büyük bir rol oynadığını nasıl gösterdiğine bakıyor.