Purdue Üniversitesi’nden Marissa Tremblay liderliğindeki uluslararası bir bilim insanı ekibi, yaklaşık bir yüzyıl boyunca gizemini koruyan Mars Lafayette göktaşının gizemini çözdü. Geochemical Perspective Letters dergisinde yayınlanan çalışma, göktaşının yaklaşık 742 milyon yıl önce Mars’taki suyla etkileşime girdiğini, bunun muhtemelen buzun erimesine neden olan volkanik aktivitenin bir sonucu olduğunu buldu.
800 gramlık bir göktaşı olan Lafayette, 1931 yılında Purdue Üniversitesi’nde keşfedildi. Magmatik kayalardan kaynaklanan ve soyu tükenmiş Elysium Mons yanardağı yakınındaki bazaltik lav düzlemlerindeki bir kraterde oluşmuş olabilecek, nakhlite olarak bilinen bir Mars göktaşı türüdür.
Bilim insanları, Mars’taki “ıslak dönemin” zamanlamasını belirlemek için göktaşındaki suyla değiştirilmiş minerallerin tarihini belirledi. Ancak Mars klimatolojisine göre Kızıl Gezegendeki sıvı su, 3 milyar yıldan fazla bir süre önce çoğunlukla ortadan kayboldu. “O dönemde Mars yüzeyinde çok fazla sıvı su bulunduğunu düşünmüyoruz. Bunun yerine, suyun yakındaki yeraltı buzunun erimesinden geldiğine ve permafrostun erimesinin Mars’ta bugüne kadar periyodik olarak meydana gelen magmatik aktiviteden kaynaklandığına inanıyoruz.” dedi Tremblay.
Lafayette göktaşı bir çarpma sonucu Mars’tan fırlatıldıktan sonra, Elysium Dağı yakınlarındaki kraterin yaşıyla eşleşen, 11 milyon yıl öncesine ait izotoplar üreten kozmik ışınlara maruz kaldı.
2022 tarihli daha önceki bir makalede, aralarında Tremblay’in de bulunduğu araştırmacılar, göktaşının Dünya’ya ne zaman ve nasıl düştüğünü anlamak için çalışmalar yürütüyordu. Ekinleri etkileyen, daha çok vomitoksin olarak bilinen mikotoksin deoksinivalenol ile kontaminasyonu tespit ettiler. Tremblay, “Meteorun ne zaman düştüğü ve herhangi birinin meteoritin düşüşüne tanık olup olmadığı konusundaki tahminleri daraltmak için, özellikle belirli yıllarda yaygın olan mahsul hastalıkları olmak üzere, göktaşı üzerinde bulunan organik Dünya kirleticilerini kullandık” dedi.
Bilim adamları, Lafayette’in muhtemelen 1919 civarında Indiana’nın yarı kırsal kesimindeki bir tarlaya çarptığı ve burada kaza yaptığını görmüş olabilecek bir Purdue Üniversitesi öğrencisi tarafından bulunduğu sonucuna vardı. Göktaşı üniversiteye götürüldü ve 12 yıl sonra bulunduğu kutuya konuldu. Bu araştırma, Mars Lafayette göktaşının tarihine ve Kızıl Gezegenden Dünya’ya olan yolculuğuna ışık tutuyor.