Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’ndeki (MPE) bilim insanları, Yerel Sıcak Kabarcık’ta (LHB) geçmiş süpernova patlamalarıyla bağlantılı olabilecek büyük ölçekli bir sıcaklık değişimi keşfettiler. Bu keşif, eROSITA All-Sky Survey’den elde edilen veriler kullanılarak yapılmıştır ve LHB’de tespit edilen ilk büyük ölçekli sıcaklık değişimidir.

LHB, çoğunlukla yumuşak X-ışınları yayan, milyonlarca derece sıcaklıktaki ince, sıcak gazla dolu, düşük yoğunluklu bir bölgedir. Bu bölge güneş sistemimizi çevreliyor ve onlarca yıldır gökbilimciler tarafından inceleniyor.


Sıcaklığı gösteren renklere sahip 3D LHB yapısı. İki yüzey, LHB’nin boyutunun ölçülmesindeki belirsizliği gösterir: en olası boyut, büyük olasılıkla bunların arasında yer alır. Karşılaştırma amacıyla Güneş’in konumu ve yarıçapı 100 parsek olan bir küre işaretlenmiştir. Kaynak: Michael Yeung/MPE

MPE araştırmacıları, güneş enerjisi mahallesinde yeni bir 3 boyutlu sıcak gaz modeli oluşturmak için eROSITA All-Sky Survey’den elde edilen verileri kullandı. Bu model, sıcak gazın galaktik diskten uzağa, en az direnç yönünde genişlemeyi “tercih etmesinden” dolayı, beklendiği gibi LHB’nin galaktik kutuplara doğru daha büyük bir kapsama sahip olduğunu gösterdi.

Yeni 3D modelin en ilginç özelliklerinden biri, LHB’mizi yakındaki bir süper baloncuğa potansiyel olarak bağlayan Erboğa takımyıldızına giden yeni bir yıldızlararası tünelin keşfidir. Bu tünel, galaksi boyunca korunan daha geniş bir sıcak yıldızlararası uzay ağının yalnızca yerel bir örneği olabilir.

Bilim adamları ayrıca Güneş’in birkaç milyon yıl önce LHB’ye girmiş olması gerektiğini de buldular; bu, Güneş’in yaşıyla karşılaştırıldığında kısa bir süre. Samanyolu boyunca sürekli hareket ettiğimiz için Güneş’in LHB’de nispeten merkezi bir konumda görünmesi bir tesadüftür.

LHB’nin yeni 3 boyutlu modeli ve Erboğa takımyıldızına giden yıldızlararası tünelin keşfi, güneş sistemimizin ve çevresinin yapısını ve evrimini anlamada önemli adımlardır. Bu sonuçlar Astronomi ve Astrofizik dergisinde yayınlanacak.

Güneş çevresindeki sıcak gazın yeni 3 boyutlu modeli: Yerel Sıcak Kabarcıkta büyük ölçekli sıcaklık gradyanı tespit edildi
Güneş ortamının 3 boyutlu modeli. Renk çubuğu LHB sıcaklığını görüntüler. Galaktik Merkezin (GC) ve Galaktik Kuzeyin (K) yönü sağ alt köşede gösterilmektedir. Kaynak: Michael Yeung/MPE

Makalenin baş yazarı MPE’den Michael Yeung, “eRASS1 verileri, X-ışını gökyüzünün bugüne kadarki en net görüntüsünü sağlıyor ve bu da onu LHB’yi incelemek için ideal bir araç haline getiriyor” diyor.

“Bilmediğimiz şey, Centauri’ye giden ve daha soğuk yıldızlararası ortamda bir delik açan yıldızlararası bir tünelin varlığıydı. Bu alan, eROSITA’nın önemli ölçüde geliştirilmiş hassasiyeti ve ROSAT’a kıyasla tamamen farklı görüntüleme stratejisi nedeniyle canlı bir rahatlamayla öne çıkıyor,” dedi makalenin ortak yazarı ve aynı zamanda otuz yıl önce ROSAT çalışmasının bir üyesi olan Michael Freyberg.

Makalenin ortak yazarı Gabriele Ponti, “Bir başka ilginç gerçek de Güneş’in LHB’ye birkaç milyon yıl önce girmiş olması gerektiğidir ki bu, Güneş’in yaşıyla karşılaştırıldığında kısa bir süre” dedi.



genel-22