Gökbilimciler, en az 150 yıldır gözlemlenen, Dünya’dan daha büyük bir antisiklon olan Jüpiter’in efsanevi Büyük Kırmızı Noktası (GRS) hakkında yeni ayrıntılar keşfettiler. Hubble Uzay Teleskobu, Aralık 2023’ten Mart 2024’e kadar 90 gün boyunca ünlü fırtınaya ilişkin yeni gözlemler yaparak BKP’nin göründüğü kadar kararlı olmadığını gösterdi.
Son veriler BKP’nin çok hareketli olduğunu gösteriyor. Birleştirilmiş Hubble görüntüleri, gökbilimcilerin BCP’nin davranışının hızlandırılmış videosunu derlemesine olanak tanıdı. “Boylama göre hareket ettiğini bilmemize rağmen boyutlarda değişiklikler görmeyi beklemiyorduk. The Planetary Science Journal’da yayınlanan makalenin baş yazarı, Greenbelt, Maryland’deki NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Amy Simon, bilgimize göre bu hareket daha önce tanımlanmamıştı” dedi.
“BCP görüntülerinin doğru frekansını ilk kez elde ettik. Hubble’ın yüksek çözünürlüğü sayesinde BKP’nin kesinlikle aynı anda hem sıkıştığını hem de esnediğini, bazen daha hızlı bazen daha yavaş hareket ettiğini söyleyebiliriz. Bu çok beklenmedik bir durumdu ve şu anda hidrodinamik bir açıklama yok” diye ekledi Simon.
Hubble, Simon’un liderliğini yaptığı Dış Gezegen Atmosfer Mirası (OPAL) programının bir parçası olarak Jüpiter’i ve güneş sisteminin diğer dış gezegenlerini yıllık olarak izliyor. Güneş sistemindeki en büyük fırtınaların mekanizmalarını anlamak, Dünya’daki kasırgaları daha geniş bir kozmik bağlama yerleştirir ve bu, diğer yıldızların etrafındaki gezegenlerin meteorolojisini daha iyi anlamak için uygulanabilir.
Simon’un ekibi BKP’yi yakınlaştırmak ve boyutuna, şekline ve hafif renk değişikliklerine ayrıntılı olarak bakmak için Hubble’ı kullandı. Simon, “Yakından baktığımızda günden güne pek çok şeyin değiştiğini görüyoruz” dedi. Ultraviyoledeki gözlemler, BCP salınım döngüsünde en büyük boyutuna ulaştığında fırtınanın belirgin çekirdeğinin en parlak hale geldiğini gösterdi. Bu, üst atmosferde daha az emilim olduğunu gösterir.
Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden ortak araştırmacı Mike Wong, “BCP hızlandıkça ve yavaşladıkça jet akımını kuzeye ve güneye doğru itiyor” dedi.
Wong bunu, karanlık noktaların güçlü jet akımları olmadan enlem boyunca sürüklenebildiği Neptün’le karşılaştırdı. Jüpiter’in Büyük Kırmızı Noktası, Dünya’dan yapılan gözlemler boyunca güney enleminde, jet akıntıları arasında sıkışmış halde kaldı.
Ekip, OPAL programının 10 yıl önce başlamasından bu yana BCP’de bir düşüş gözlemlemeye devam ediyor. Bilim adamları, Spot’un sabit, daha az uzamış bir şekle yerleşmeden önce küçülmeye devam edeceğini tahmin ediyor. “Şimdi rüzgar alanına göre enlem bandını aşıyor. Bu bandın içinde sıkıştırıldığında rüzgarlar onu gerçekten yerinde tutacaktır,” dedi Simon. Ekip, Spot’un boyutunun muhtemelen sabitleneceğini tahmin ediyor, ancak Hubble şu ana kadar onu yalnızca bir salınım döngüsü sırasında gözlemledi.
Araştırmacılar gelecekte Hubble Teleskobu’ndan alınacak yüksek çözünürlüklü görüntülerin Jüpiter’in yalpalamanın altında yatan nedeni gösteren diğer parametrelerini ortaya çıkaracağını umuyor. Bu araştırmanın sonuçları Amerikan Astronomi Derneği Gezegen Bilimleri Bölümü’nün Boise, Idaho’daki 56. yıllık toplantısında sunuldu.