Gökbilimciler, 1,5 milyardan fazla nesne içeren Samanyolu’nun en ayrıntılı kızılötesi haritasını ortaya çıkardı. Avrupa Güney Gözlemevi’nin VISTA teleskopuyla gerçekleştirilen proje, dünyanın en büyük ve en tanınmış astronomik gözlemevlerinden (ESO) biri olan Avrupa Güney Gözlemevi’nde şimdiye kadar teleskopla gerçekleştirilen en büyük gözlem projesi olma özelliği taşıyor.
Şili’deki Andres Bello Üniversitesi’nden astrofizikçi Dante Minniti liderliğindeki ekip, VISTA’nın VIRCAM kızılötesi kamerasını kullanarak galaksimizin merkez bölgelerini 13 yıldan fazla bir süre boyunca gözlemledi. Bu kamera galaksimize nüfuz eden toz ve gazın arkasını “görebilir” ve galaktik çevremizin eşsiz bir görüntüsünü sağlar.
Rekor haritası 200.000 görüntü içeriyor ve 8.600 dolunaya eşdeğer bir alanı kapsıyor. Yeni doğmuş yıldızları, küresel kümeleri, kahverengi cüceleri ve gezegenleri içerir. Gözlemler 2010 yılında başladı ve toplam 420 geceyi kapsayacak şekilde 2023 yılının ilk yarısında sona erdi.
Ekip, bu nesnelerin yalnızca konumunu belirlemekle kalmadı, aynı zamanda nasıl hareket ettiklerini ve parlaklıklarının değişip değişmediğini de takip edebildi. Parlaklıkları periyodik olarak değişen ve mesafeleri ölçmek için kozmik işaretler olarak kullanılabilecek bir yıldız haritası derlediler. Bu, Samanyolu’nun daha önce toz tarafından gizlenmiş olan iç bölgelerinin doğru bir üç boyutlu görüntüsünü verdi.
Yeni harita, Vía Láctea (VVV) çalışmasında ve onun yardımcı projesi olan VVV eXtished (VVVX) çalışmasında VISTA Değişkenleri kapsamında toplanan verileri içermektedir. VVV ve VVVX incelemeleri halihazırda 300’den fazla bilimsel makaleyle sonuçlandı. İncelemeler tamamlandıktan sonra toplanan verilerin bilimsel çalışması onlarca yıl sürecek.
Dante Minniti, “Galaksimize dair anlayışımızı sonsuza dek değiştirecek kadar çok keşif yaptık” diyor. Brezilya’daki Santa Catarina Federal Üniversitesi’nden astrofizikçi ve makalenin baş yazarı Roberto Saito, “Bu proje muazzam miktarda çaba gerektirdi ve etrafımızda harika bir ekip olduğu için mümkün oldu” diye ekledi.
ESO’nun Paranal gözlemevi geleceğe hazırlanıyor: VISTA yeni 4MOST aygıtıyla yükseltilecek ve ESO’nun Çok Büyük Teleskobu (VLT) MOONS aygıtını alacak. Birlikte bu araştırmada incelenen milyonlarca nesnenin spektrumlarını sağlayacaklar ve bilim insanları birçok yeni keşif bekliyor.