Bilim insanları Samanyolu’nda kırmızı süperdevlerin hakim olduğu bir yıldız kümesi keşfettiler. Bu keşif, gökbilimcilerin büyük yıldızların yaşamını ve ölümünü daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Barbá 2 adı verilen küme, Dünya’dan 24.000 ışıkyılı uzaklıkta olup, Güneş’ten yüzlerce kat daha büyük ve Güneş’ten 1.000.000 kata kadar daha parlak olabilen birçok kırmızı süperdev yıldız içerir. Bu yıldızlar nükleer yakıtlarını Güneş gibi yıldızlara göre çok daha hızlı tüketirler ve yaşamları yalnızca birkaç milyon yıl sürer.
Barbá 2’deki süperdevleri keşfeden Alicante Üniversitesi’nden araştırmacılar, kırmızı süperdevler açısından zengin kümelerin çok nadir olduğunu ve çok uzakta olma eğiliminde olduklarını söylüyor. Ancak büyük yıldızların evriminin temel yönlerini anlamada önemli bir rol oynarlar.
Bilim insanları, Barbá 2 ve benzeri kümeleri incelemenin, yıldızların nasıl kırmızı süper devlere dönüştüğünü ve bunun onların nihai kaderini nasıl etkilediğini daha iyi anlamalarına yardımcı olacağını umuyor. Ayrıca nötron yıldızlarının oluşumu ile kara deliklerin oluşumu arasındaki sınırın belirlenmesine yardımcı olacağına da inanıyorlar.
“Kırmızı süperdevlerin hakim olduğu kümelerin, çok sayıda yıldıza sahip genç açık kümeler olması bekleniyor. Kırmızı süper devlerin özellikleri hakkında bilgi sağlarlar. Bu kümeler gökbilimciler için değerli çünkü aksi takdirde ayrı ayrı incelenmesi zor olacak olan kırmızı süper devleri anlamamıza yardımcı oluyorlar,” diye açıklıyor Alicante Üniversitesi’nden araştırmacı Ignacio Negueruela.
Negueruela ayrıca, izole edilmiş kırmızı süper devlerin kesin olarak karakterize edilmesinin zor olduğunu, çünkü bize olan mesafelerinin genellikle belirsiz olduğunu ve kütleleri ve yaşları gibi temel özelliklerinin belirlenmesinin zor olduğunu belirtti.
Negueruela, “Bunun nedeni, farklı özelliklere sahip kırmızı süper devlerin yaşamlarının farklı aşamalarında çok benzer görünebilmesidir.” diye ekledi.
Açık kümelerdeki tüm yıldızların aynı anda çöken aynı gaz ve toz bulutundan oluştukları düşünülüyor. Bu, gökbilimcilerin bir kümenin yaşını belirleyebileceği ve daha sonra kümedeki daha yaşlı kırmızı süperdevlerin özelliklerini kümedeki daha genç mavi yıldızların özellikleriyle karşılaştırabileceği anlamına geliyor.
Negueruela, “Modellerimiz kırmızı süper devlerin sayısının doğrudan kümenin kütlesiyle ilişkili olduğunu gösteriyor” dedi. Gökbilimciler her on bin güneş kütlesine karşılık yaklaşık beş süperdev görmeyi bekliyorlar. Negueruela, bunda henüz araştırılmamış başka bir faktörün daha var gibi göründüğüne dikkat çekti.
“Bazen aynı yaş ve kütleye sahip kümeler buluyoruz, ancak bir küme kırmızı süperdevlerle doluyken, diğerinde yalnızca bir veya iki tane var. Burada bir şans unsuru var çünkü bir yıldızın hayatındaki kırmızı süperdev evresi çok kısa ve küçük değişikliklerin büyük etki yaratabileceği küçük sayılarla uğraşıyoruz” dedi.
Barbá 2, gökbilimci Rodolfo Barba tarafından yaklaşık on yıl önce keşfedildi ancak onun 2021’deki ölümünden sonra keşif şu ana kadar yayınlanmadı. Küme, Samanyolu’nun kırmızı üstdevler açısından zengin olduğu bilinen diğer kümelerden tamamen farklı bir kısmında yer almaktadır.
Negueruela, “Başka hiç kimsenin Barbá 2’ye rastlamamasına biraz şaşırdım. Bu keşif, arama yöntemlerimizde hala geliştirilebilecek alanlar olduğunu gösteriyor” dedi.
Bilim insanları, kümenin özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek ve gelecekte benzer kümeleri tespit etme yöntemlerini geliştirmek için Barbá 2’yi incelemeye devam etmeyi planlıyor.
“Bu kümelerden birini bulmak yalnızca ilk adımdır. “Astrofizik laboratuvarları” olarak potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmek için modelleri ve gözlemleri birleştirmeliyiz. Kümenin yaşını ve dolayısıyla toplam kütlesini doğru bir şekilde belirlemek için daha fazla spektrum elde etmeye çalışacağız. Gelecekte benzer kümeleri tespit etme yöntemlerimizi geliştirmek için bu kümenin özelliklerini incelemeyi umuyoruz” diye tamamladı Negueruela.