Japon şirketi Astroscale, on yılın sonuna kadar bir roket aşamasını yörüngeden çıkarmak için 90 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı. Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) tarafından finanse edilen proje, şirketin bir Japon H-2A roketinin 12 yıllık üst aşamasının ayrıntılı yörünge incelemesini yakın zamanda tamamlayan ADRAS-J misyonunun devamı niteliğinde. .
ADRAS-J2 adı verilen yeni görev, robotik bir kol kullanarak 3 tonluk, 11 metre uzunluğundaki bir roket aşamasını yakalayacak ve onu yanacağı Dünya atmosferine doğru iterek, Dünya’nın yörüngesindeki uzay enkazını temizlemeye yönelik önemli teknolojiyi gösterecek. GOSAT sera gazı uydusunun 2009 yılında yörüngeye fırlatılmasından bu yana 600 kilometre yükseklikte yörüngede dönen H-2A roketinin üst aşaması, Dünya’ya yakın uzayda bulunan yüzlerce kullanılmış roket gövdesinden biri.
Astroscale, yaptığı açıklamada, “Yörüngedeki hazırlıksız nesneler ek bir zorluk teşkil ediyor çünkü kenetlenmeye veya potansiyel servis veya kaldırma işlemlerine izin veren herhangi bir teknolojiyle donatılmamışlar” dedi.
Şirketin geliştirme aşamasında olan iki uzay enkaz kaldırma görevi daha var. Temmuz ayında Astroscale, manyetik yerleştirme plakasıyla donatılmış OneWeb uydusunun 2027 yılında yörüngeden çıkarılması için uydu operatörü Eutelsat OneWeb ile bir sözleşme imzaladı.
Robotik bir kolla donatılmış başka bir Astroscale konsept uzay aracı, şu anda Birleşik Krallık Uzay Ajansı tarafından, muhtemelen iki eski İngiliz uydusunu devre dışı bırakmak amacıyla değerlendiriliyor.
ADRAS-J2 misyonu 2027 gibi erken bir tarihte başlayabilir. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) da bir parça uzay enkazını kaldırmayı amaçlayan bir görev üzerinde çalışıyor. Ancak ClearSpace-1 adı verilen bu görev, çok daha küçük, 207 kiloluk (94 kg) Proba-1 uydusunu hedef alacak.
Uzay enkazı uzay endüstrisi için ciddi bir sorundur. ESA’ya göre yörüngede 4 inçten (10 cm) daha büyük yaklaşık 40.500 parça var. Bunlar arasında eski uydular, kullanılmış roket aşamaları, ISS’den fırlatılan nesneler ve çarpışma ve patlamalardan kaynaklanan enkazlar yer alıyor. Bunlara ek olarak boyutları 0,4 ila 4 inç (1 ila 10 cm) arasında değişen 1,1 milyon nesne Dünya’ya yakın uzaya dağılmış durumdadır. 1 cm’den (0,4 inç) küçük nesnelerin sayısının 130 milyondan fazla olduğu tahmin edilmektedir.
Bu enkaz Dünya’nın etrafında yüksek bir hızla dönerek yoluna çıkan her şeye zarar verme tehdidinde bulunur. Uzmanlar, çalışan uydu sayısının artmasıyla birlikte, yer tabanlı radarların yalnızca büyük uzay enkazı parçalarını “görmesi” nedeniyle çarpışmaların yakında kaçınılmaz hale geleceğinden korkuyor.
Daha büyük uzay enkazı nesneleri arasındaki çarpışmalar özellikle endişe vericidir çünkü çok büyük miktarda enkaz oluştururlar. Bu nedenle birçok sürdürülebilirlik uzmanı, proaktif uzay enkazlarının kaldırılmasının, uzay ortamını gelecekteki operasyonlar için güvenli tutmak açısından kritik öneme sahip olduğunu söylüyor. Kessler sendromu adı verilen kontrolsüz çarpışmalar dizisi, bir gezegenin yörüngesini onlarca yıl boyunca kullanılamaz hale getirebilir.