Ay’daki en büyük krater muhtemelen yaklaşık 4.338 milyar yıl önce devasa bir asteroitin Dünya uydusunun yüzeyiyle güçlü bir çarpışması sonucu oluşmuştu. Bu felaket, kaynayan bir magma havuzunun oluşmasıyla sonuçlandı; bu, gezegenimizin aynı zamanda aşırı bir kozmik şiddet dönemi yaşadığını gösteriyor olabilir.
Bilim adamları, aydaki zirkon kristallerinin çoğunun yaklaşık 4,3 milyar yıl önce magmadan katılaştığını uzun zamandır biliyorlardı. Ancak bunun bir dizi küçük darbenin sonucu mu yoksa büyük bir olayın sonucu mu olduğu sorusu hala devam ediyordu. Arizona Eyalet Üniversitesi’nden Mélanie Barboni ve meslektaşları, NASA’nın Apollo programı kapsamında Dünya’ya getirilen 10 zirkon kristalinin yüksek hassasiyetli yaş ölçümlerini alarak bu sorunu çözdüler.
Barboni, “Bu tür bir tarihlendirme yapmak için bu zirkonları çözmeniz gerekiyor” diye açıkladı. — Ay malzemesi son derece değerlidir ve dünyada bu prosedüre güvenilebilecek yalnızca birkaç laboratuvar vardır. İlk deneyimimi yaptığımda çok korkmuştum.”
Çalışmanın sonuçları, tüm kristallerin 4.338 milyar yıl önce aynı anda oluştuğunu gösterdi ve bu da bunların tek bir güçlü çarpma sonucu oluşma ihtimaline işaret ediyor. Bu çarpışmadan kaynaklanan krater, hareketli regolit katmanları ve ardından gelen darbeler tarafından gizlenmediyse, o zaman Ay’daki en büyük krater olan Güney Kutbu-Aitken Havzası’nı oluşturan şey muhtemelen bu olaydı.
Bu felaket sadece Ay’ın tarihi açısından değil, aynı zamanda Dünya’nın o dönemdeki uzay ortamının anlaşılması açısından da büyük önem taşıyordu. “Ay, Dünya’ya kıyasla çok küçük bir hedef, dolayısıyla o dönemde çok büyük bir şeyin Dünya’ya çarpma ihtimali çok yüksekti. Barboni, bu büyük gök cisminin arkasında su gibi yaşamın kökenine katkıda bulunabilecek bazı değerli kozmik kaynaklar bırakmış olabileceğini belirtiyor.