NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi, 16 Temmuz 2024’te sağdaki parlak flaş olarak görülen bir güneş parlamasının bu görüntüsünü yakaladı. Görüntü, parlamalardaki aşırı sıcak malzemeyi vurgulayan ve altın rengine boyanmış aşırı ultraviyole ışığın bir alt kümesini gösteriyor. Kaynak: NASA/SDO
16 Temmuz 2024’te, TSİ 09:26’da önemli bir Güneş patlaması tarafından gözlemlendi NASA‘S Güneş Dinamikleri Gözlemevi09:26 AM ET’de zirveye ulaşacak. X1.9 olarak sınıflandırılan ve yüksek yoğunluk gösteren bu güneş parlamaları, radyo iletişimlerini, navigasyon sinyallerini ve elektrik şebekelerini bozabilir ve astronotlar ile uzay araçları için risk oluşturabilir.
Güneş parlamaları, güneş lekeleriyle ilişkili manyetik enerjinin salınmasından kaynaklanan yoğun radyasyon patlamalarıdır. Güneş sisteminin en güçlü radyasyon biçimlerinden biridir, ancak ultraviyole dalga boyları dışında çıplak gözle büyük ölçüde görünmezler. Bu parlamalar, zamanla bükülmüş ve gerilmiş olan güneşin manyetik alanlarının aniden kırılıp yeniden hizalanmasıyla, enerjiyi ısı ve ışık olarak serbest bırakmasıyla meydana gelir. Bu süreç, güneş parçacıklarını ışık hızına yakın bir hıza çıkarabilir ve bir parlamaya neden olabilir.
Güneş parlamalarının yoğunluğu, harfleri (A, B, C, M ve X) kullanan bir sınıflandırma sistemiyle kategorize edilir; burada A en küçük, X ise en büyük harftir. Her harf kategorisinde, parlamanın gücünü ölçmeye yardımcı olan 1’den 9’a kadar daha ince bir ölçek vardır. Örneğin, bir X1 parlaması X kategorisindeki en düşük seviyededir ancak yine de önemli bir olaydır; bir X9 ise gözlemlenen en güçlü parlamalardan biri olacaktır. Bu sınıflandırmalar, iletişim ve navigasyon sistemlerinde, elektrik şebekelerinde kesintiler ve hatta uzaydaki astronotlar ve uydular için risk oluşturma dahil olmak üzere Dünya üzerindeki olası etkileri değerlendirmek için çok önemlidir.
Sanatçının SDO uydusunun Dünya yörüngesindeki konsept görüntüsü. Kaynak: NASA
NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO), Güneş atmosferini aynı anda birçok dalga boyunda inceleyerek Güneş’in Dünya ve Dünya’ya yakın uzay üzerindeki etkisini anlamaya odaklanan kritik bir görevdir. Şubat 2010’da fırlatılan SDO, NASA’nın Bir Yıldızla Yaşamak (LWS) programının bir parçasıdır. Gözlemevi, güneş dinamikleri ve karasal ortam üzerindeki etkileri hakkında daha derin bir anlayışa yol açan gözlemler sağlayan bir dizi araçla donatılmıştır. Bu araçlar güneş atmosferinin manyetik alanını ölçer, güneş yüzeyini fotoğraflar ve güneş morötesi çıkışını tespit eder; bu da Dünya’yı etkileyen güneş değişimleri hakkındaki bilgimize önemli ölçüde katkıda bulunur.
SDO, bilim insanlarının Güneş’in iç yapısı, manyetik aktivitesi ve uzay havasını oluşturan dinamik kuvvetler hakkında fikir edinmelerine yardımcı olur. Yüksek çözünürlüklü kameraları ve sürekli gözlemiyle SDO, önceki görevlerle kıyaslanamayacak ayrıntı ve kapsamda benzersiz veriler sağlar. Bu sürekli izleme, uydu operasyonlarını, astronot güvenliğini ve Dünya tabanlı teknolojileri ve altyapıları etkileyebilecek uzay hava olaylarını tahmin etme yeteneğini geliştirmek için çok önemlidir.