Durham Üniversitesi’nden bilim insanları, yıldızlarına yakın yörüngede dönen “sıcak Jüpiterler” gibi ötegezegenlerin yörüngelerinin bozulmasıyla ilgili uzun süredir devam eden gizemi çözebilecek bir araştırma yürüttüler. The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışma, yıldız manyetik alanlarının, bu tür yörüngelerin kademeli olarak yok edilmesinden sorumlu olan güçlü yerçekimsel gelgitlerin dağıtılmasında önemli bir rol oynadığını öne sürüyor.
“Sıcak Jüpiterler”, güneş sistemindeki Jüpiter’e benzeyen devasa gaz devleridir, ancak yıldızlarının etrafında son derece yakın yörüngelerde dönerler ve bir yörüngeyi yalnızca birkaç günde tamamlarlar. Bu yakınlık, hem gezegeni hem de yıldızı, milyarlarca yıl boyunca yörünge enerjisini aktaran güçlü yerçekimsel gelgitlere maruz bırakır ve gezegenlerin sonunda tükenene kadar yıldızlara yavaşça yaklaşmasına neden olur.
Mevcut teoriler, yörüngesi birkaç milyon yıl içinde çökecek ve ana yıldızı WASP-12’ye düşecek olan “sıcak Jüpiter” olan dış gezegen WASP-12b’nin yörüngesinde gözlenen bozulmayı tam olarak açıklayamıyor.
Durham Üniversitesi, Leeds Üniversitesi ve Northwestern Üniversitesi’nden uluslararası bir araştırma ekibine göre, bazı güneş benzeri yıldızların içindeki güçlü manyetik alanlar, “sıcak Jüpiterler”den kaynaklanan yerçekimsel gelgitleri dağıtmada çok etkili olabilir.
“Gelgitler yıldızların içinde dalgalanmalar yaratır. Bu dalgalar manyetik alanlarla çarpıştığında, farklı türde manyetik dalgalara dönüşürler ve bu dalgalar dışarı doğru yayılır ve sonunda kaybolurlar,” diye açıklıyor Durham Üniversitesi Hesaplamalı Kozmoloji Enstitüsü’nden baş yazar Dr. Craig Duguid.
Bu mekanizmanın, kısa dönemli gezegenlerin, özellikle de “sıcak Jüpiterlerin” hayatta kalması açısından geniş kapsamlı sonuçlarına dikkat çekiyor. Keşif aynı zamanda gelgit araştırmaları için yeni fırsatlar yaratıyor ve gözlemsel gökbilimcilerin yörüngesel bozulmayı incelemek için umut verici hedefler bulmasına yardımcı olacak.
Dr Duguid, “Bu yeni mekanizmanın yaşamımız boyunca gözlem yoluyla test edilebilmesi çok heyecan verici” diye ekliyor.
Sonuçlar, yakınlardaki bazı yıldızların, çürüyen yörüngelerdeki “sıcak Jüpiterleri” aramak için iyi hedefler olabileceğini gösteriyor. Bunları bulmak, manyetik alanların bu gezegenlerin gelgitlerini nasıl etkilediğine dair daha fazla kanıt sağlayabilir. Ayrıca çalışma, gelgit enerjisinin yıldızlarda nereye dağıldığını da açıklığa kavuşturabilir.