Uzun zamandır gökbilimciler, Samanyolu’muz da dahil olmak üzere sarmal gökadaların nadir olmasının nedeninin gizemiyle karşı karşıya kaldılar; bunların çoğu eliptik gökadalardır.
Bilgisayar modellerini kullanan yeni bir çalışma, sarmal gökadaların nadirliğinin, galaktik düzlem içindeki gökadalar arasındaki doğal etkileşimlerden kaynaklandığını, bunun da potansiyel sarmal yapıları yumuşattığını ve eliptik gökadaların oluşumuna yol açtığını buldu.
Samanyolu gibi sarmal galaksilerdeki yıldızlar genellikle galaksilerinin merkezi etrafında dairesel yörüngelerde hareket ederken, karşılaştırılabilir kütleye sahip iki galaksi birbirine yakın olduğunda yörüngeleri kararsız hale gelir ve hareketleri kaotik hale gelir. Bu, yıldızların yeniden dağıtılmasına ve karıştırılmasına yol açar, bu da sonuçta sarmal yapıların kaybolmasına ve eliptik galaksilerin oluşmasına yol açar.
Büyük galaksiler arasındaki etkileşimlerin başka sonuçları da vardır. Sadece yıldızların yörüngelerini bozmakla kalmıyorlar, aynı zamanda yoğun yıldız oluşumuna da yol açarak birçok yeni yıldızın doğmasına yol açabiliyorlar.
Çoğu büyük galaksinin merkezinde bulunan kara delikler, galaksi etkileşimleriyle de etkinleştirilebilir; bu da birleşme sonrasında yeni yıldız oluşum hızını yavaşlatabilir ve galaksinin şeklini daha eliptik hale getirebilir.
Samanyolu’nun büyümesi daha küçük cüce galaksilerin yutulması nedeniyle meydana gelir. Ancak boyutları küçük olduğundan bu galaksiler galaksimizin şeklini önemli ölçüde etkilemez. Ancak Samanyolu’nun Andromeda Galaksisiyle dört milyar yıl sonra gerçekleşecek çarpışmasının galaksimizin yapısı üzerinde nihai bir etki yaratması bekleniyor. Andromeda galaksimize kıyasla benzer veya hatta daha büyük bir kütleye sahiptir.
Modeller, eliptik bir galaksinin evrimleşip şekil değiştirdikçe orijinal sarmal şekline dönme ihtimalinin muhtemelen mümkün olmadığını öngörüyor. Yeterli gaz rezervine sahip sarmal gökadalarda, sarmal yapıları doldurabilecek yeni yıldızların oluşması mümkündür. Ancak eliptik galaksiler genellikle bu tür işlemler için yeterli gaza sahip değildir.
Şu anda bir grup araştırmacı, bilgisayar modellerini gözlemlenen süreçlere daha doğru bir şekilde uyacak şekilde geliştirmek için çalışıyor. Bu, evrene dair anlayışımızı geliştirmemize ve belki de mevcut bilgi tabanındaki tutarsızlıkları veya hataları tespit etmemize yardımcı olacaktır.