Nuri Bilge Ceylan acele etmeyi sever. Türk yönetmen yavaş sinemanın yaşayan en büyük uygulayıcılarından biridir. Öncülüğünü Rus auteur Andrei Tarkovsky’nin yaptığı ve Theo Angelopoulos, Albert Serra, Béla Tarr, Kelly Reichardt ve Lav Diaz gibi isimlerin benimsediği film yapımı ahlakı, hızlı kurgudan ve gişe rekorları kıran Hollywood filmlerinin durmaksızın ilerleyen olay örgülerinden kaçınıyor. Sen, Indiana Jones ve Kader Kadranı) daha düşünceli, metafizik bir yaklaşım için.
Bir Ceylan filmindeki karakterler pek bir şey yapmıyor. Çok az aksiyon veya geleneksel gerilim var ve hikâyeler oldukça basit. 2002’lerde Mesafe, bir taşra fabrika işçisi İstanbul’daki kuzenini ziyaret eder. Cinayet masası polisi bir cinayet kurbanının cesedini ortaya çıkarır ve 2011’lerde otopsi için şehre uzun bir yolculuk yapar. Bir Zamanlar Anadolu’da. Yaşlı bir aktör, karısı ve kız kardeşi bir otelde oturup Ceylan’ın 2014 Altın Palmiye ödülünü kazanmasında konuşuyorlar. Kış uykusu.
Film yapımcısının görsel estetiği – esas olarak geniş çekimler, uzun çekimler ve minimum kamera hareketi (Japon usta Yasujiro Ozu’nun önemli bir etkisi vardır) – izleyicileri yavaşlamaya ve karakterin ve yerin ayrıntılarını ortaya çıkaran ince hareketlere veya cümle dönüşlerine odaklanmaya zorlar. Filmleri geniş kapsamlı değil, derine iniyor, büyük soruları – varoluşun doğası, hayatın anlamı – keşfederek seyirciyi düşünceli bir ruh haline sokuyor, burada hikayenin nereye gittiğini düşünmeyi bırakıp derinlemesine düşünüyorlar. dünyanın aslında ne olduğu üzerine.
Ceylan, “Gerçek hayat ile sinemada karşılaştığımız gerçeklik arasında büyük bir uçurum olduğunu her zaman hissetmişimdir” diyor Ceylan. Hollywood Muhabiri yeni filminin Cannes galası öncesinde Kuru Otlar Hakkında (3 saat 17 dakika hızla çalışır). “Sinemam, bu farklılıkları araştırmaya çalışan bir tür yolculuk olmayı umuyor.”
Seyirciyi heyecanlandırmaya veya dikkatini dağıtmaya çalışmak yerine, Ceylan genellikle can sıkıntısını bir çare olarak benimser.
sanatsal strateji.
“Başlangıçta beni en çok sıkan filmler, hayatımın en önemli filmleri haline geldi” diyor. “Hayatımızın en büyük kararları genellikle en büyük can sıkıntılarından hemen sonra gelir. Can sıkıntısı, insanları en zor gerçekleri hissedebilecekleri doğru zihinsel duruma sokma potansiyeline sahiptir. Gibi [German-Jewish philosopher] Walter Benjamin şöye demiştir: “Uyku fiziksel gevşemenin doruk noktasıysa, can sıkıntısı da zihinsel gevşemenin doruk noktasıdır.” Can sıkıntısı, deneyim yumurtasından çıkan rüya kuşudur.’”
Kendi sonunu getirmek için acele ediyormuş gibi hisseden bir toplumda – sosyal medya ve dijital teknolojinin dikkat sürelerini yok etmesi ve anında tatmin kültürünü ve hızlı dopamin vuruşlarını teşvik etmesi – Ceylan’ın filmleri kelimenin tam anlamıyla zamanın dışında, sinematik hissettirebilir. yavaş yemek eşdeğeri.
64 yaşındaki yönetmen, Cannes’ın kırmızı halı merdivenlerinde yürüyen en beğenilen ve övülen film yapımcıları arasında yer alıyor. Kuru Otlar Hakkında Cannes yarışmasında yedinci kez, 1993’teki ilk kısa filmini de eklerseniz sekizinci kez, Koza – ve nadiren eve eli boş gider. Mesafe başroller Muzaffer Özdemir ve Mehmet Emin Toprak ile en iyi erkek oyuncu Grand Prix’sini kazandı; İklimler (2006) FIPRESCI uluslararası eleştirmenler ödülünü aldı; 2008’ler üç maymun Cannes’ın en iyi yönetmen ödülünü kazandı; Bir Zamanlar Anadolu’da ona ikinci Grand Prix’sini kazandırdı; Ve Kış uykusu Altın Palmiye.
‘Kış uykusu‘
Ancak Ceylan’ın buraya gelmek için acele etmemesi yerinde olur.
Bir kamera eline aldığında 30’lu yaşlarının ortasındaydı ve ilk kısa filmini çektiğinde 36 yaşındaydı.
Ceylan 2009’da Londra’daki BFI Southbank’ta bir dinleyici kitlesine “Üniversiteden sonra hiçbir şey yapmadan, ne yapacağımı düşünerek en az 10 yıl geçirdim” dedi. “Gençken daha cesursun ve bu daha iyi Hata yapmak.”
1959 yılında İstanbul’da doğan Ceylan, kimya ve elektrik mühendisliği okudu ancak ticaretle hiç ilgilenmedi. “Mühendis olarak mezun olduğumda bunun bana göre olmadığını anladım” diyor. “Seyahat etmeye başladım
gerçekten ne istediğimi anlamak için dünya. Batıda biraz zaman geçirdikten ve doğuda Himalayalar’da yürüyüş yaptıktan sonra Türkiye’ye döndüm ve zorunlu askerlik hizmetine gittim. Sinemaya gitmeye gerçekten karar vermemi sağlayan yer orasıydı. O dönemde çok yalnızdım ve tonlarca kitap okudum. Çoğunlukla Rus edebiyatı. Bu, edebiyatı sanatsal imgelerle harmanlamayı denememe neden oldu. Aslında ilk okuduğumda [Fyodor Dostoevsky’s] Suç ve Ceza 19 yaşımdayken, bundan sonra hayatımın eskisi gibi olmayacağını hissettim.”
Ceylan, bir “Rus ruhuna” sahip olduğunu söyledi ve onun düşünceli, genellikle kederli anlatım tarzı, Rus edebiyat ustalarına, özellikle Anton Çehov ve Dostoyevski’ye çok şey borçludur. Kış uykusu Çehov’un kısa öyküsünün uyarlamasıdır. Eş.
Ancak başlangıçta Ceylan’ın filmlerinde edebi ilham geveze senaryolara dönüşmedi.
“Başlangıçta diyalog sahneleri yazarken kendime güvenmiyordum” diyor. “İlk özelliğimde [1997’s The Small Town], diyalog sahneleri bir felaketti. Berlin Film Festivali’nde seyirciyle ilk kez izlediğimde, sadece ortadan kaybolmak istedim. Bundan sonra, tüm kariyerim bir tür diyalog sorununu çözme mücadelesine dönüştü. Zayıf yönleriniz bir şekilde kaderinizi şekillendirir. Sinemanız, tarzınız ve hatta bir insan olarak kişiliğiniz. Belki de tüm hayatım, eksikliklerimi gidermek için çaresizce çalışmakla geçti.”
İşe yaradı gibi görünüyor.
Ceylan’ın son filmleri — Kış uykusu Ve Kuru Otlar Hakkında özellikle – Ceylan konuyu tartışmamak ve kelimeler arasındaki anlarda anlam bırakmak için dili kullanma eğiliminde olsa da, uzun tartışmalar ve felsefi söylemlerle neredeyse aşırı derecede gevezedirler.
BFI sahnesinde “Diyalog benim için yalnızca saçma sapan, filmle ilgili olmayan herhangi bir şey konuşurlarsa işe yarar” dedi. “Filmin anlamını diyalogsuz, durumla, mimiklerle vs. anlatmaya çalışıyorum. … Bir çekim sırasında, sonunda diyalogu burada ele alıyorum ve sonunda hiç diyalog yok.”
Ceylan ikinci filmini çekti, Mayıs BulutlarıMemleketine dönen ve filmini yapmak için mücadele eden bir yönetmenin, 1999’da Berlin’e, bu kez bir yarışmaya katılmasının sessiz komik hikayesi. Ama onun
uluslararası atılım, üç yıl sonra Cannes’da gerçekleşecekti. Mesafe yarışmasında prömiyer yaptı. Film, yönetmenin kanonundaki en sembolik sahnelerden birini içeriyor. İşten çıkarılan fabrika işçisi Yusuf, bir zamanlar gelecek vaat eden bir fotoğrafçı olan ve şimdi sıkıcı ticari hack işine zorlanan yaşlı akrabası Mahmut Özdemir ile yaşamak için kırsal kesimden İstanbul’a gelir.
Mahmut, birlikte geçirdikleri ilk gecelerden birinde, belki kuzeniyle yakınlaşmaya çalışarak, belki de sanatçı kimliğini sergilemeye çalışarak, Andrei Tarkovsky’nin VHS kopyasını koyar. Takipçi. Yusuf kısa sürede sıkılır ve yatağına gider. Kısa bir süre sonra Mahmut kasetleri değiştirir ve porno izlemeye başlar. Yusuf ön odaya geri döndüğünde, Mahmut pisliği kapatıp Tarkovsky’ye dönmek için çabalar. Türkiye’nin kırsal ve kentsel toplumları arasındaki karşıtlık, aile ilişkilerine odaklanma, nüanslı karakter gelişimi ve mizahın incelikli kullanımı, hatta yavaş sinemanın öncüsü Tarkovsky’ye yapılan göndermeler gibi Ceylan stili olarak anılacak tüm unsurlar hepsi orada. tek bir kesintisiz çekimde.
Ne zaman Mesafe Cannes’da gösterildi, sinemaya yeni ve büyük bir sesin gelişi olarak selamlandı. Ama Ceylan için o an acı tatlıydı. Ceylan’ın gerçek hayattaki kuzeni Toprak, Yusuf’u canlandırdı ve karakteri gibi Anadolu’nun kırsal kesiminden bir fabrika işçisiydi. Filmden kazandığı parayı ikinci el bir araba almak için kullandı ve ardından Mesafe‘nin dünya prömiyeri Ankara Film Festivali’nde, arabasıyla evine giderken bir kazada öldü. Cannes’daki en iyi erkek oyuncu ödülü ölümünden sonra verildi. Ceylan, ölümünden pek sorumlu değildi ama bu, başarısına gölge düşürdü. Yönetmen 2004’te “Kendimi çok kötü, çok suçlu hissediyorum” dedi.
Ceylan’ın ikinci Cannes yarışma filmi 2006’nın da merkezinde suçluluk ve kişisel acı var. İklimler, Ceylan’ın kendisi ve gerçek hayattaki karısı (ve normal yardımcı yazar) Ebru Ceylan’ın oynadığı orta yaşlı bir çift olan İsa ve Bahar arasındaki dağılan ilişkinin buz gibi bir incelemesi. Yönetmen, daha yeni filmlerinde hikayelerinin kapsamını genişletti, zaman zaman, tabii ki ustaca, daha fazla tür alanına kaydı. üç maymun 2008’den, yanlışlıkla bir yayaya çarpıp onu öldürdükten sonra şoförünün suçu üstlenmesini sağlamaya çalışan smarky bir politikacının yer aldığı neo-noir olay örgüsüne sahip psikolojik bir drama. Düzenleme, sürücünün ailesini paramparça eder, ancak sürücünün oğlu intikam alıp politikacıyı öldürünce, şoför alacak başka bir kurban bulmaya çalışır.
sorumluluk ve suçluluk döngüsü devam eder.
Bir Zamanlar Anadolu’da görünüşte bir polis prosedürüdür. Cinayet masası dedektifleri ve bir adli tabip, iki mahkumun yardımıyla Anadolu kırsalında bir cinayet kurbanının cesedini arar. Ölü adamı bulurlar, tutanak tutarlar ve otopsi yaparlar. Başka pek bir şey olmuyor, ancak ağır ağır ilerleyen drama boyunca, itiraf edilen katil giderek daha sempatik hale geldikçe ve müfettişler giderek ahlaki açıdan yozlaştıkça seyircinin empatisi değişiyor.
Türkiye’de suç yok – ya da en azından yasa dışı hiçbir şey yok – Kış uykusu, ama şimdi bir Anadolu oteli işleten eski bir aktör ve müstakbel bir kamu entelektüeli hakkındaki film, gücün kötüye kullanılmasına dair derinlemesine bir çalışma. Aynı zamanda Türkiye’nin sözde seçkinlerinin ahlaki sorumluluklarını hemşehrilerine nasıl devrettiklerine de bakıyor. Aydın (Haluk Bilginer) kendisini bir sanatçı ve hayırsever olarak görse de, aslında kirli işlerini başkalarına yaptıran sömürücü bir ev sahibidir. Ufak bir şiddet eylemi cepheyi paramparça edecek ve hayatı yerle bir olacaktır.
sunum Kış uykusu 2014 Altın Palmiye ile Cannes jüri başkanı Jane Campion filmi “dürüst”, “acımasız” ve “büyüleyici” olarak nitelendirdi. beri tüm filmlerinde olduğu gibi İklimler, senaryo eşi tarafından birlikte yazılmıştır. “Eşimin gözlerindeki yaşlar, [Palme d’Or] Cannes’dan en sevdiğim an açıklandı” diyor Ceylan.
2018 Cannes girişinde, Yabani Armut AğacıCeylan, Türkiye dağlarından gelen dikenli, çekici olmayan ama dayanıklı ve her yerde bulunan bitkiyi ana karakteri için bir sembol olarak kullandı: Siyasi ve manevi bir kriz yaşayan, şehirde iş bulamayan, ailesinin yanına dönen ve yayınlanmayan bir yazar. büyüdüğü ve hâlâ hor gördüğü köy. “Ben bir diktatör olsaydım, bu yere kahrolası bir atom bombası atardım,” diye hırlıyor.
Burada ima edilen bazı sosyal eleştiriler var, ancak Ceylan filmlerini ülkesindeki siyasi koşullar hakkında doğrudan bir yorum olarak okumaktan vazgeçiriyor.
“Filmlerim bir dereceye kadar Türkiye’nin bazı siyasi ve sosyal gerçeklerine dayansa da, umarım bir iç gözlem ve felsefi sorgulama duygusu yaratmak için varoluşçuluk, yabancılaşma ve insanlık durumu temalarını keşfetmeye çalışırlar” dedi.
‘Kuru Otlar Hakkında’
Cannes Film Festivali
Başka bir deyişle saf sinema.
İçinde vaat edilen şey bu Kuru Otlar Hakkında, yapımcının son Palme d’Or yarışmacısı. Bir Ceylan filmi olduğu için kelimeyi gevşek kullanmak lazım hikaye, zorunlu sosyal hizmeti için ücra bir köye gönderilen genç bir resim öğretmenini konu alıyor.
Ceylan, “Genel olarak senaristimiz Akın Aksu’nun Türkiye’nin doğusundaki zorunlu sosyal hizmeti sırasında yazdığı notlara ve günlüklere dayanıyor” diyor. “İlk başta, bu beni ilgilendirmedi
çok, ama burada burada insan doğasının şaşırtıcı niteliklerine dair bazı ipuçları vardı.
Metin. Zamanla bu metni bir şekilde unutamadığımı fark ettim ve şunu düşünmeye başladım:
senaryo yazma süreciyle bu ayrıntıları genişletebilir ve zenginleştirebiliriz.”
İlk can sıkıntısı yerini büyülemeye bıraktı ve sonuçta kısmen aşk üçgeni, kısmen etik dersi ve kısmen Türk eğitim sisteminin eleştirisi olan bir film ortaya çıktı. Herkesi memnun etmesi pek olası değil – Ceylan’ın filmleri nadiren yapar – ama tarih bir rehberse, Cannes jürisinin beğenisini toplayabilir ve Ceylan’ın yavaş, saf sinema kilisesinin daha da yayılmasına yardımcı olabilir.
Ceylan, “Cannes, sinema sanatının hâlâ en güçlü kalesidir” diyor. “Filmlerim burada başlar ve
tüm dünyayı dolaş. [Cannes] filmlerimin ruhlara sızmasına ve bazılarında yer bulmasına yardımcı oldu.
onlara.”