Bilim Teknik Dergisi tarafından ilk kez 1998 yılında Antalya Saklıkent’te düzenlenen Gökyüzü Gözlem Etkinliği, bu yıl Sanayi ve Teknoloji, Gençlik ve Spor, Kültür ve Turizm Bakanlıkları himayelerinde TÜBİTAK Koordinasyonunda gerçekleştiriliyor. 9-12 Haziran’da Zerzevan Kalesi / Diyarbakır’da, 3-5 Temmuz da Van’da ve 22-24 Temmuz’da Erzurum’da gerçekleştirilen Gökyüzü Gözlem Etkinliklerinin bu yıl 4. Antalya Saklıkent’te Antalya Valiliği, Kepez Belediyesi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya Organize Sanayi Bölgesi(OSB), Adana Hacı Sabancı OSB, Gaziantep OSB, Mersin Tarsus OSB, PAKOP Plastik İhtisas OSB ile Kapaklı İkitelli 2 OSB Derneği ve Elginkan Holding A.Ş katkılarıyla yapılıyor.
“Gökyüzü meraklılarıyla burada tutuşturduğunuz bilim ve teknoloji meşalesi Anadolu’nun birçok şehrine yayıldı”
Açılışta konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, pandemi ve orman yangınları nedeniyle gözlem etkinliğinin 2 yıldır düzenlenemediğini belirterek, “Gördüğüm coşku ve heyecandan anlıyorum ki, aslında hepimiz Saklıkent’te göğe bakmayı özlemişiz. Burası ülkemizdeki ilk gözlem etkinliğine ev sahipliği yapan çok özel bir yer. Gökyüzü meraklılarıyla burada tutuşturduğunuz bilim ve teknoloji meşalesi şimdi Anadolu’nun birçok şehrine yayıldı” dedi.
“3 etkinliğe 30 binin üstünde katılım oldu”
Daha önce Diarbakır Zerzevan, Van ve Erzurum’da düzenlenen etkinlikleri hatırlatan Varank, harcanan emeklerin karşılık bulduğunu ve tüm Türkiye’den şu ana kadarki 3 gökyüzü etkinliğine katılımın 30 bini aştığını kaydetti. Bakan Varank, Saklıkent’i ise şöyle anlattı:
“Buranın ne farkı var, burada ikisi robotik olmak üzere tam otomatik 4 optik teleskobumuz Gözlemevi’nde bulunuyor. 500’e yakın ulusal ve uluslararası gözlem projesiyle çok sayıda keşfe de burada imza atıldı. Bu teleskopları ziyaret edebileceksiniz, ay, Satürn, Jüpiter, Güneşi incelediğimiz teleskobu sizler de inceleyebileceksiniz. Sadece gece değil, gün boyunca devam eden etkinliklerimiz var. Uzay ve astronomi dolu 4 gün sizleri bekliyor.”
Bir ülkenin bağımsızlığının teknolojik ve ekonomik bağımsızlığıyla eş değerde olduğunu belirten Varank, “İşte biz de tam bu noktada tam bağımsız Türkiye’yi inşa etmek üzere Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde milli teknoloji hamlesi vizyonumuzu ortaya koyduk. Bu vizyon Türkiye’yi teknoloji üretiminde global bir üs yapmanın adımıdır. Savunma sanayiinden otomotiv sektörüne, uzay bilimlerinden yazılım teknolojilerine kadar ortaya koyduğumuz politikaların bir bütünüdür” dedi.
“Uzaya gidecek ilk Türk vatandaşının seçim süreci devam ediyor”
Hükümet olarak titizlikle üzerinde durdukları milli uzay programına hız kesmeden devam ettiklerini de anlatan Bakan Varank, Uluslararası Uzay İstasyonu’na gönderilecek ilk Türk’le ilgili seçim süreci hakkında “Milli gözlem uydumuzu inşallah 2023 yılı başında yörüngesine fırlatacağız. Seçilecek bir Türk vatandaşını bilimsel faaliyetler gerçekleştirmek üzere 10 günlüğüne Uluslararası Uzay İstasyonu’na göndereceğiz. Buradaki seçim süreci büyük titizlikle devam ediyor ve bu topluluk içerisinde oraya canla başla gitmek isteyen gönüllüler var. Bakalım ülkemizi gururla Uluslararası Uzay İstasyonu’nda kim temsil edecek, bayrağımızı Uluslararası Uzay İstasyonu’na ilk kim taşıyacak, biz de heyecanla bu süreçleri takip ediyoruz. İnşallah bu süre bitmeden uzaya gidecek ilk vatandaşımızı da kamuoyuyla paylaşmış olacağız.” açıklamasında bulundu.
2 yıl aradan sonra gözlem etkinliği yeniden Antalya Saklıkent’te
Açılış konuşmasında TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, 1998 yılından beri etkinliği burada gerçekleştirdiklerini vurgulayarak “Bu yıl Haziran’da Diyarbakır-Zerzevan’da, Temmuz ayında Van ve Erzurum’da bu etkinliği gerçekleştirdik, hepsinde ev sahipliği yaptık ama burada kendimizi daha çok ev sahibi olarak hissediyoruz” dedi.
2 yıl aradan sonra Antalya Saklıkent’te gözlem etkinliği yapmanın mutluluğunu yaşadıklarını ifade eden Mandal, “En son 2019 yılında Sayın Bakanımızın da katılımıyla bu etkinliği gerçekleştirmiştik” hatırlatmasında bulundu.
“Amaç uzay bilimine karşı olan ilgi ve farkındalığı artırmak”
TÜBİTAK Başkanı, “1998 yılından beri biz bu etkinlikleri gerçekleştiriyoruz. Yapma sebebimiz 2018 yılına kadar sınırlı bir katılımcıyla toplumda astronomiye, uzay bilimine karşı olan ilgi ve farkındalığı artırmak ve 250 kadar katılımcımızla bir araya gelmekti. Bu anlamda değer kattığımızı düşünüyoruz. Ama 2018 yılında Sayın Bakanımızın göreve başlamasıyla birlikte ilk ziyaret ettiği yerlerden biri burasıydı. Katıldığında hem memnuniyetini hem de eleştirisi ifade etmişti; “Burada iyi bir şey yapılıyorsa daha iyisi de mümkün ama daha çok katılımcıyla” demişti. Takibinde 2019 yılında bin katılımcıyla gerçekleştirdik. 2020 yılı için buranın uluslararası hale getirilmesi diye bir sözümüz vardı. Ama pandemi araya girdi. Geçen yıl da ne yazık ki yangın felaketleri olduğu için ilk kez etkinliğimizi Antalya dışında Diyarbakır’da yaptık. Çok da iyi oldu.” dedi.
“2023 yılı Türkiye’nin artık “Uzayda varım” dediği bir yıl olacak”
Geçen yıl Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın yönlendirmesiyle Diyarbakır Zerzevan’da Türkiye’nin dört bir yanında gökbilime ilgisi olan gencini buluşturduklarını kaydeden Mandal, oradaki ilgiyi görünce bu etkinliklerin tüm Türkiye’ye yayılması gerektiği konusunda hemfikir olduklarını ve bu yıl bu etkinliği diğer şehirlere yaydıklarını anlattı.
“2018-2019’dan sonra amacımızı biraz farklılaştırdık. Cumhurbaşkanımızın Milli Uzay programını açıklaması ile birlikte amacımız daha da anlamlı hale geldi.” diyen Mandal, “ Türkiye’nin geleceğinde birçok alanda biz varız, uzay alanında da var olmamız için bunun iki boyutu var: Birisi burada gerçekleştirdiğimiz astronomi odaklı, gökbilim odaklı olanlarla bu etkinlikleri gerçekleştirmek ve gelecekte onların hayallerini tutkularını eyleme dönüştürmek. Diğer tarafta da bunun araştırma kısmında TÜBİTAK UZAY üzerinden gerekli çalışmaları yapmak. 2023 yılında, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. Yıl dönümünde TÜBİTAK’ın koordinasyonunda iki tane uydumuz uzaya fırlatılacak. Yerli ve milli olarak koordinasyonumuzda gerçekleşen gözlem uydumuz İMECE ve ve haberleşme uydumuz TÜRKSAT 6A… 2023 yılına çok hazırlıklı bir şekilde giriyoruz, 2023 yılı Türkiye’nin artık “Uzayda varım” dediği bir yıl olacak.” ifadelerini kullandı.
Bu coğrafyada yetişen insanların astronomiye büyük katkıları olduğunu ancak arada bir boşluk dönemi yaşandığını belirten Mandal “O boşluk dönemini en hızlı şekilde kapatabilmek için biz 1998 yılında bu etkinliklere başlamıştık. 2018 sonrası ve milli uzay programımızla birlikte en kıymetli hale geldi.” vurgusu yaptı.
Gözlem etkinliğinin 24 saat boyunca faaliyette bulunulabilecek bir yer olduğunu vurgulayan Mandal, “Saat 9’dan itibaren 30 tane teleskobumuzla 78 astronomumuzla sabah 4’e kadar tüm gök cisimlerini inceleyeceğiz. Gündüzleri ise gece gördüklerinizin bilimsel derinliğini bilim insanlarımızdan öğreneceğiz. Çocuklarımızla birlikte de atölye çalışmaları gerçekleştireceğiz. Dolu dolu gün gerçekleşecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Katılımcıları TÜBİTAK’ın hazırladığı renkli etkinlikler bekliyor
TÜBİTAK standında Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM) tarafından OZAN ile kum havuzunda hazine bulma ve boyadıkları görselleri uzaya gönderebilecekleri “Sen Evrensin” etkinliği düzenleniyor.
Bilim ve Toplum Başkanlığı (BİTO) koordinesinde Bilim Genç tarafından geliştirilen mobil uygulama ile Bilim Genç standını ziyaret eden ziyaretçiler astronomi bilgi yarışmasına katılıyor. Ayrıca ziyaretçilere Bilim Genç tanıtılıyor.
Popüler Bilim Dergileri, hedef kitlelerinden katılımcılar için özel etkinlikler planlıyor. Meraklı Minik dergisinin hedef kitlesindeki 4-8 yaş grubu katılımcılarla etkinlikler yapılıp ücretsiz dergi dağıtımı gerçekleştirilecek. Bilim Çocuk dergisinin hedef kitlesindeki 7-13 yaş grubu katılımcılara dergi eki olarak sunulan ‘Takımyıldızlar Maketi’ etkinliği yapılacak ve dergiler hediye edilecek. Etkinlik süresince atölyeleri ziyaret eden katılımcılara Bilim ve Teknik dergisi de ücretsiz olarak takdim edilecek.
Deneyap Teknoloji Atölyeleri Birimi tarafından Aurojel (Granül) ile ellerin hidrofobik yapılması deneyi, Plazma küre ile floresan yakma, Ardunio ile led yakma, Lego EV3 Robot, Torna tezgâhları, Demir tozu ile kâğıtta manyetik alan çizgileri, Ahşap kesim ve ödül heykelciği etkinlikleri düzenleniyor.
Türkiye’nin dört bir yanından gelen Bilim Merkezleri ekipleri de Aerodianamik ve Kağıt Uçak Atölyesi, Ay’da Yaşam ve Su Ayıları (Tardigradlar), El fanı, Gezegen Maskesi, Güneş Saati, Güneş saati yapımı, Hormonların molekül model yapımı, QR Kod Güneş Sistemi, RoboArena ve Teleskoplarla Gece Gökyüzü Gözlemi etkinlikleri ile şenliğe renk katıyor.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Parmak izi tozu uygulaması, mikroskop masası ve Potasyum Klorat – Şeker Tepkimesi etkinlikleri gerçekleştiriliyor.
TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (SAGE), gökyüzü meraklılarını, roket bilimiyle tanıştıkları Roket Maket Atölyesi ve Türkiye’nin ilk milli hava hava füzesi BOZDOĞAN’ın F-16 savaş uçağından yapılan ilk test atışında hedefi tam isabet vurduğu anlara şahitlik ettikleri VR Sanal Gerçeklik Deneyimi etkinlikleri ile ağırlıyor.
TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü de El Sıkma Kuvveti Ölçer ve Vücut Direnci Ölçer ile stantta dikkat çeken etkinliklerden birini gerçekleştiriyor.
TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (UZAY) ise Uydu Maket Yapım Atölyesi ile TÜRKSAT 6A modeliyle uzay ve uydu teknolojileri meraklılarına hitap ediyor.