Hubble bir kuasarın şimdiye kadarki en yakından görüntüsünü alıyor

Gökbilimciler, bir kuasar’a güç veren enerjik bir canavar kara deliğin boğazını her zamankinden daha yakından incelemek için NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu’nun benzersiz yeteneklerini kullandılar. Kuasar, kara delik yakın çevresindeki maddeleri tüketirken parlak bir şekilde parlayan galaktik bir merkezdir.

Fransa’nın Nice kentindeki Côte d’Azur Gözlemevi ve Université Côte d’Azur’dan Bin Ren’e göre, kuasar çevresindeki çevreye ilişkin yeni Hubble görüntüleri pek çok “tuhaf şey” gösteriyor. “Farklı boyutlarda birkaç damlamız ve gizemli L şeklinde ipliksi bir yapımız var. Bunların hepsi kara deliğin 16.000 ışık yılı yakınında.”

Nesnelerden bazıları kara deliğin etrafındaki küçük uydu galaksiler olabilir ve böylece merkezi süper kütleli kara deliğin üzerine birikerek parlak deniz fenerine güç verecek malzemeleri sunabilirler.

Ren, “Hubble’ın gözlem gücü sayesinde kuasarları anlamaya yeni bir kapı açıyoruz” dedi. “Meslektaşlarım heyecanlı çünkü daha önce hiç bu kadar detay görmemişlerdi.”

Kuasarlar, gökyüzündeki nokta ışık kaynakları olarak yıldızlara benzerler (bu nedenle yarı yıldız nesne adı da buradan gelir). Yeni çalışmadaki kuasar 3C 273, 1963 yılında gökbilimci Maarten Schmidt tarafından ilk kuasar olarak tanımlandı. Bulgular: yayınlandı dergide Astronomi ve Astrofizik.

2,5 milyar ışıkyılı uzaklıkta bir yıldız için çok uzaktı. En parlak dev eliptik galaksilerden 10 kat daha parlak bir parlaklığa sahip olan bu yıldız, hayal edilenden daha enerjik olmalı. Bu, kozmolojide beklenmedik yeni bir bulmacanın kapısını açtı: Bu devasa enerji üretimine güç veren şey nedir? Muhtemel suçlu, kara deliğin üzerine biriken materyaldi.

1994 yılında Hubble’ın yeni keskin görüşü, kuasarları çevreleyen ortamın ilk başta sanıldığından çok daha karmaşık olduğunu ortaya çıkardı. Görüntüler, kuasarlar ve eşlik eden galaksiler arasındaki galaktik çarpışmaları ve birleşmeleri, enkazın süper kütleli kara deliklere doğru aktığını gösteriyordu. Bu, kuasarları harekete geçiren dev kara delikleri yeniden ateşliyor.

Hubble için, 3C 273 kuasarına bakmak, kör edici bir arabanın farına doğrudan bakıp, onun etrafında dolaşan bir karıncayı görmeye çalışmak gibidir. Kuasar, bir galaksideki yıldızların enerjisinin binlerce katını saçıyor.

Dünya’ya en yakın kuasarlardan biri olan 3C 273, 2,5 milyar ışıkyılı uzaklıkta bulunuyor. (Eğer çok yakın olsaydı, Dünya’dan birkaç on ışıkyılı uzakta olsaydı, gökyüzündeki güneş kadar parlak görünürdü) Hubble’ın STIS cihazı, ayın bloke etmesinden farklı olarak, merkezi kaynaklardan gelen ışığı bloke edecek bir koronagraf görevi görebilir. Tam güneş tutulması sırasında güneşin parlaması.

Gökbilimciler, gezegen sistemlerinin oluşumunu anlamak amacıyla yıldızların etrafındaki tozlu diskleri ortaya çıkarmak için STIS’i kullandılar ve şimdi de kuasarların ev sahibi galaksilerini daha iyi anlamak için STIS’i kullanabilirler. Hubble koronografı gökbilimcilerin kara deliğe her zamankinden sekiz kat daha yakın bakmalarına olanak sağladı.

Bilim insanları kuasarın 300.000 ışıkyılı uzunluğundaki galaksi dışı madde jetinin uzayda neredeyse ışık hızında parıldadığına dair nadir bilgiler elde etti. Ren liderliğindeki ekip, STIS koronografik verilerini 22 yıllık bir aralıktaki arşiv STIS görüntüleriyle karşılaştırarak, jetin canavar kara delikten uzaklaştıkça daha hızlı hareket ettiği sonucuna vardı.

“Hubble, ince uzaysal yapılar ve jet hareketi ile küçük ölçekli radyo interferometrisi ile büyük ölçekli optik görüntüleme gözlemleri arasındaki boşluğu doldurdu ve böylece kuasar konakçı morfolojisinin daha eksiksiz bir şekilde anlaşılmasına yönelik gözlemsel bir adım atabiliriz.

“Önceki görüşümüz çok sınırlıydı, ancak Hubble, karmaşık kuasar morfolojisini ve galaktik etkileşimleri ayrıntılı olarak anlamamıza olanak sağlıyor. Gelecekte, James Webb Uzay Teleskobu ile kızılötesi ışıkta 3C 273’e daha fazla bakmak bize daha fazla ipucu verebilir.” dedi Ren.

En az 1 milyon kuasar gökyüzüne dağılmış durumda. Bunlar çeşitli astronomik gözlemler için yararlı arka plan “spot ışıklarıdır”. Kuasarlar, büyük patlamadan yaklaşık 3 milyar yıl sonra, galaksi çarpışmalarının daha yaygın olduğu dönemde en bol miktarda bulunuyordu.