Rusya ile Almanya arasındaki Kuzey Akım doğalgaz boru hattı 2022 yılında gizemli bir patlama sonucu hasar gördüğünde, metan sızıntıları o kadar büyüktü ki, denizin gazla kaynadığı çıplak gözle görülebiliyordu. GhgSat, uydularının kızılötesi gözüyle uzaydan kaydedilen devasa metan bulutunun görüntüsünü yayma fırsatını yakaladı ve böylece bu çok güçlü sera gazının emisyonlarını tespit etme teknolojisinin geçerliliğini gösterdi.
Metan nasıl tespit edilir?
Yakın zamana kadar dünya çapında metan sızıntısına dair net bir tablo yoktu. Özel uydular yoktu ve bilim insanları metan sızıntılarını tespit etmek için Copernicus Sentinel-5P uydusundaki Tropomi cihazı gibi alternatif uydu sistemlerini kullandılar. Artık yeni nesil uydular, gazın Dünya yüzeyinden yansıyan güneş ışığını nasıl emdiğini gözlemleyerek atmosferdeki metan izlerini kaydeden kızılötesi sensörler kullanarak dünyanın algılama sistemindeki önemli boşlukları dolduruyor. 2023 yılında GhgSat, önceki yıl keşfedilen seviyenin iki katı olan 0,5 milyar ton CO₂’ye eşdeğer metan tespit etti.
GhgSat petrol şirketlerinin hizmetinde
Uzaydan sera gazı emisyonlarını izlemede dünya lideri olan GhgSat, metan ve karbondioksit emisyonlarını yüksek çözünürlükte tespit edebilen en büyük ticari uydu takımyıldızına sahiptir. Yörüngede 12 uydusu var; bu uydularla hidrokarbon ve madencilik sektörlerindeki müşterilerinin yanı sıra hükümetlerin emisyonlarını izliyor ve verilerini NASA ve Avrupa Uzay Ajansı ile paylaşıyor. Stéphane Germain tarafından kurulan ve yönetilen Montreal merkezli şirket hızla büyüyor: gelirleri 2019’da birkaç yüz bin dolardan geçen yıl 20 milyon dolara çıktı. Müşterileri arasında, en son OGCI raporuna göre 2023 yılında Kazakistan ve Cezayir’deki üç büyük sızıntının kapatılmasını sağlayan 12 petrol devini (Eni dahil) içeren Petrol ve Gaz İklimi Girişimi’nin tespit programı da var.
Şeffaflığın teşviki
Eski tesislerden kaynaklanan sızıntılar, yalnızca OGCI programının hedeflediği gelişmekte olan ülkelerde değil, aynı zamanda dünyanın önde gelen metan yayıcısı olan Amerika Birleşik Devletleri ve ardından Rusya ve İran gibi zengin ülkelerde de çok önemli bir sorunu temsil ediyor. . Rapor, suçlamadan ziyade güven ilişkisi kurmanın önemli olduğunu öne sürerek, kayıplardan sorumlu operatörlerin isimlerini açıklamıyor. Ancak herkes bu yaklaşıma katılmıyor. Çevre Savunma Fonu’nun enerji direktörü Andrew Baxter, emisyonları ele almak için uydu algılamayı eşler arası etkileşim ve mali destekle birleştiren OGCI programının öneminin farkında. Amerikan çevre STK’sı tarafından Mart ayında fırlatılan uydu MethaneSat tarafından tespit edilen kayıplardan sorumlu olanlara yönelik tam şeffaflığı garanti etmeyi amaçlayan Baxter, “Fakat şeffaflığın harekete geçmek için büyük bir teşvik olduğunu düşünüyorum” diyor.
Google ve MethaneSat arasındaki işbirliği
88 milyon dolara mal olan MethaneSat, diğer uyduların tespit edemediği metan sızıntılarını ölçmek ve diğer tespit sistemlerinin bakmadığı yerlerde onları aramak için tasarlandı. Toplam kayıpları, nereden geldiklerini ve zaman içinde nasıl değiştiklerini hesaplayabiliyor ve sızdıran altyapı için mali cezalar uygulamaya hazırlanan düzenleyiciler için bir araç sağlıyor. Amerikan STK’sına göre diğer uydular yüksek uzaysal çözünürlük veya geniş kapsama alanı sunuyor. Wood Mackenzie analisti Patrick Barker, “MethaneSat, hem alan kapsamı hem de emisyon hassasiyeti açısından her iki dünyanın da en iyisini sunan türünün ilk uydusu” diyor. Google’ın desteğini de alan proje, bir kilometrekare kadar küçük alanlardan saatte 500 kg’a kadar emisyonları tespit ederken, aynı anda 200 km genişliğinde bir görüş alanını da tarayabiliyor. Google ise yörüngedeki metan dedektörünün ürettiği büyük miktarda veriyi işlemek için gereken yapay zeka tabanlı bilgi işlem yeteneklerini sağlıyor. Google ile iş ortaklığı yapmak, MethaneSat ekibinin Google Cloud, yapay zeka, haritalama ve uydu görüntülerini kullanarak farklı makine türlerinin zaman içinde metan sızıntılarına nasıl katkıda bulunduğunu gösteren ilk kapsamlı haritayı sunmasına olanak tanıyor. Firmanın baş bilimsel sorumlusu Steven Hamburg, “2025’in sonuna kadar dünya çapındaki büyük petrol ve gaz havzalarından küresel ölçekte çok net bir tabloya sahip olmalıyız” dedi. Temizliğe doğru ilk adım olacak.