Gökbilimciler, yaklaşık 4 milyon yıl önce neredeyse aynı anda oluşan antik gökada NGC 1386’nın merkezi çevresinde kümelenmiş binlerce genç yıldız keşfettiler. İspanya’nın Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü’nden Almudena Prieto liderliğindeki bir araştırmacı ekibi tarafından yapılan bu keşif, galaksiler yaşlandıkça yıldız oluşumunun azaldığı yönündeki geleneksel görüşlere meydan okuyor.

Araştırmacılar galaksinin merkezi çevresinde 1 kiloparsek genişliğinde bir halkayı takip eden 61 grup genç yıldız belirlediler. Tüm bu kümeler, mekansal izolasyonlarına rağmen benzer kütlelere, yaşlara ve boyutlara sahiptir. “Bütün bu kümeler galaksinin merkezi etrafında inci taneleri gibi dağılmış durumda. Şaşırtıcı bir şekilde hepsi birbirine benziyor, bu da onların aynı anda, senkronize bir olayla yaratıldığını gösteriyor” dedi Prieto bir basın açıklamasında.


Gökbilimcilerin olağandışı bir şekilde senkronize bir şekilde oluşan 60’tan fazla yıldız kümesini keşfettiği antik galaksi NGC 1386’nın yakından görünümü ve daha fazlası bekleniyor. Kaynak: ESO/ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/A. Prieto ve ark. / Fornax Derin Araştırması

Hubble Uzay Teleskobu ve Şili’deki VLT Araştırma Teleskobu’ndan yapılan gözlemler, yıldız kümelerinin, galaksinin dış diskinden merkezine moleküler hidrojen gibi değerli yıldız oluşturucu malzemeleri taşıyan uzun gaz ve toz filamentleri tarafından beslendiğini gösteriyor. Araştırmacılar, NGC 1386’nın yakınında yörüngede dönen herhangi bir eşlik eden gökada tespit etmedi; bu durum, bu filamentlerin muhtemelen gökada için yıldız oluşturan malzemenin tek kaynağı olduğunu öne sürüyor.

Bu sonuçlar, bazı eski galaksilerin yıldız oluşumu patlamaları yapabildiğine dair giderek artan yeni kanıtlara katkıda bulunuyor. Prieto, yaşına rağmen “bu galaksi, yıldız diski içindeki dış bölgelerinden gerekli malzemeleri elde etmek için kendini organize etti” dedi. Araştırmacılar, diskteki büyük bir olayın, belki de galaktik diskten geçen bir yoğunluk dalgası yoluyla halkada eş zamanlı olarak küme oluşumunu tetiklemiş olabileceğini, bunun da yolu boyunca gazı sıkıştırıp yıldız oluşumuna yol açmış olabileceğini tahmin ediyor.

Eski galaksi NGC 1386'da aynı anda binlerce genç yıldızın oluştuğu keşfedildi
NGC 1386 galaksisinin Hubble Uzay Teleskobu’ndan görünen (solda) görüntüleri ve ALMA radyo teleskopundan alınan radyo (sağda) görüntüleri. Her iki görüntü de binlerce yıldızın doğduğu genç yıldız kümelerini gösteriyor. Yıldız kümelerinin yakınından geçtiği veya yıldız kümelerinde sonlandığı görülen karanlık ışınlar, moleküler hidrojen gibi yıldız oluşturucu malzeme taşıyan filamentlerdir. Kaynak: HST / ALMA / Gabriel Pérez Díaz (SMM, IAC)

Prieto ve meslektaşları ayrıca merkezin etrafında, resimde altın rengiyle işaretlenmiş, yaklaşık 70 özdeş gaz cebini izleyen ikinci bir halka keşfettiler; bu da galaksinin henüz yıldız oluşumunu tamamlamadığını gösteriyor. Ekip, benzer şekilde senkronize yıldız oluşumunun ikinci patlamasının belki de önümüzdeki 5 milyon yıl içinde gerçekleşeceğini öne sürüyor. Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) bir basın açıklamasında “Eski olmasına rağmen NGC 1386 gençleşmeye devam ediyor” dedi.

Bu keşfin galaksilerdeki yıldız oluşum süreçlerini ve onların evrimini anlamak için önemli sonuçları var. “Çalışmamız, eski galaksilerin bile aktif yıldız oluşumu dönemlerine sahip olabileceğini gösteriyor. Bu, galaksilerin nasıl yaşlandığı ve gaz ve toz rezervlerini nasıl tükettikleri hakkındaki fikirleri zorluyor” dedi Prieto.

“Bu, galaksileri yaşamlarının farklı aşamalarında incelemeye devam etmenin önemini vurgulayan heyecan verici bir keşif. Galaksilerin nasıl oluştuğu ve evrimleştiği hakkında hala bilmediğimiz çok şey var ve her yeni keşif bu süreçleri daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor,” diye ekledi çalışmanın yazarlarından ESO’dan Roger Blanchard.



genel-22