Çin, kendi politikalarını ayarlayacak sivil drone ihracat kuralları Associated Press’in haberine göre 1 Eylül’de. O tarihten itibaren, politika değişiklikleri askeri veya terörist saldırılar için kullanılabilen sivil insansız hava araçlarının ihracatını yasaklayacak. Çin Ticaret Bakanlığı, yeni kontrollerin ayrıca insansız hava araçlarının “kitle imha silahlarının yayılmasında” kullanılmasını da engelleyeceğini umduğunu söylüyor.
Çinli yetkililerin hangi insansız hava araçlarının yabancı askeri veya terör örgütleri için potansiyel olarak değerli olduğuna nasıl karar vereceğini tam olarak bilmek zor – hepsi bir dereceye kadar yardımcı olmaz mıydı? Ancak kaynak, ihracat kontrol listelerinin IR görüntüleme, lazer kılavuzluğu ve yüksek hassasiyetli eylemsizlik ölçüm cihazları içereceğini belirtiyor.
Bazı ihracat kontrolleri sıkılaştırılırken, diğerleri daha da gevşeyecek. AP, özellikle Çin’in uzun menzilli sivil insansız hava araçlarının ihracatına yönelik geçici kısıtlamaları kaldırmaya karar verdiğini söylüyor. Geçtiğimiz yıl, bunlar görünüşte Rusya-Ukrayna savaşında kullanılmalarını önlemek için Çin’in kısıtlı ihracat listesine alınmıştı. Devam eden savaşla birlikte, kısıtlamaları şimdi kaldırmak akıllıca görünmüyor.
Rusya-Ukrayna savaşında insansız hava araçlarının kullanımı belki de bu acımasız çatışmanın ayırt edici özelliklerinden biri olarak hatırlanacaktır. Cihazlar görsel keşif yardımcıları olarak başladı, ancak gördüğümüz asimetrik savaşta, saldırıda da değerli hale geldiler. Sosyal medya, bombaların atıldığı veya hedeflerine ulaştıklarında statik hale gelen ‘intihar’ insansız hava aracı kameralarının insansız hava aracı bakışlarıyla dolu.
NATO’ya bağlı güçler, saldırganı cezalandırmak için Rusya’nın insansız hava araçları gibi en son teknolojilere erişimini kısıtlamaya çalıştı. Ancak, diğer ittifaklara sahip ülkeleri yönlendirmek daha zordur.
Çin, Rusya’ya doğal bir totaliter komünist devlet müttefiki olarak insansız hava araçları veya ilgili teknoloji tedarik ettiğinden şüphelenilen bir ülkenin başlıca örneğidir. AP ayrıca Çin’in Rusya ile yaptığı gizli ticaretin, savaş makinesinin ilerlemesini sürdürmesine yardımcı olduğunu vurgulamaktadır. Dahası, Çin kuruluşlarının Rusya’da “ortaklaşa insansız hava araçları üretmek için çalıştığını” söylüyor.
Ayrıca Ukrayna’nın İran’dan gelen Şahid ‘intihar’ drone’larıyla dolu gökyüzüne katlanmak zorunda kaldığını da biliyoruz; BBC dün gece Kiev’e giderken 89 tanesinin düşürüldüğünü bildirdi. Kuzey Kore’nin devam eden Ukrayna savaşı sırasında Rusya ile silah ticareti yaptığından da şüpheleniliyor.
İnsansız hava araçları savaş sırasında sadece gökyüzüne çıkmıyor. Ukrayna, Rus gemilerine ve köprülerine saldırmak için deniz insansız hava araçlarını asimetrik olarak kullanmada başarılı oldu. Belki de bu, hava insansız hava aracı kampanyasından daha da başarılı oldu, zira Putin’in Karadeniz filosu savaşın başlangıcından bu yana 26 gemi kaybetti ve utangaç bir şekilde Doğu’ya çekildi.
Bu Çin drone ihracat kuralı ayarlama haberi ilginç bir zamanda geliyor. Dünyanın en büyük drone üreticilerinden biri olan Çinli bir şirket olan DJI’nin ABD işi, Temsilciler Meclisi’nin ‘ÇKP Drone’larına Karşı Koyma Yasası’ olarak bilinen yasa tasarısını hazırlaması nedeniyle tamamen buharlaşma tehlikesiyle karşı karşıya. Ancak, ABD Senatosu Silahlı Hizmetler Komitesi’nin yakın zamanda yayınlanan 2025 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’na (NDAA) Yasayı dahil etmemesi nedeniyle Çinli firma şimdilik bir erteleme aldı.