Araştırmalar, ayın güney kutbundaki kalıcı gölgeli bölgelerin (PSR’ler) önemli miktarda su buzu kaynağı barındırabileceğini gösterdi. Güneş ışığının hiçbir zaman nüfuz etmediği bu PSR’ler içme suyu, oksijen ve hatta roket yakıtı için değerli bir kaynaktır.
NASA’nın LAMP (Lyman Alpha) haritalama projesi, PSR’nin dibinde 2 ila 60 ton arasında yüzey suyu buldu. Ancak yeni bir çalışma endişeleri artırıyor: İnsanları aya götüren roketler bu değerli kaynağı kirletebilir mi?
The Planetary Science Journal’da yayınlanan bir araştırmaya göre, NASA tarafından Artemis astronotlarını Ay’a indirmek için seçilen NASA’nın SpaceX Yıldız Gemisi, yerel su buzunu bozuyor olabilir.
Columbia, Maryland’deki Uzay Bilimleri Enstitüsü’nden Bill Farrell liderliğindeki bir araştırma, Starship’in inişinden kaynaklanan emisyonların PSR’deki 10 tondan fazla su buzunu kirletebileceğini buldu.
Çalışmada ayrıca Apollo ay modülü inişleri bağlamında tarihi faaliyetler de incelendi. LAMP’ın inişi sırasında PSR’de gözlemlenen yüzey buzunun bir kısmına veya tamamına zarar vermiş olabilirler mi?
Araştırma ekibi durumun böyle olmadığını tespit etti. Apollo çıkarmaları PSR’ye yüzey suyunun yalnızca küçük bir kısmını, yani %1’den daha azını sağladı. Bu, yüzey altı PSR buzuyla karşılaştırıldığında küçük bir miktardır.
Çalışmada, “Ancak, Starship’in güney kutup bölgesine termal etkiler yoluyla inmesi, PSR’deki su miktarını önemli ölçüde artırabilir ve muhtemelen yalnızca dört inişte PSR’deki mevcut yüzey donunun kütlesini aşabilir” dedi.
Sonuç, PSR’deki doğal su katmanının Starship inişleri nedeniyle değişmesinin (kirlenmesinin, erimesinin veya artmasının) beklendiğidir. Bilim adamları, “PSR’nin yüzeyinde biriken bu insan kaynaklı rahatsızlık, su kütlesinin doğal yüzey buz regolitinin durumunu anlama yeteneğini azaltabilir veya bozabilir” dedi.
Araştırma ekibi, 20. yüzyılda Apollo uzay aracı ve 21. yüzyılda Starship tarafından kutup bölgesine salınan su miktarını belirlemek için bir ekzosfer modeli kullandı.
Farrell, “Yüksek enlemlerdeki suyun yaklaşık %20’sinin güney kutbundaki kalıcı olarak gölgelenen kraterlerde son bulduğu ortaya çıktı” dedi.
Araştırmacılar, LAMP tarafından gözlemlenen yüzey buz regolitinin kökeninin hala bilinmediğini belirtiyor. Bu, NASA’nın Lunar Prospector yörünge aracı ve LRO’daki spektrometreler tarafından tespit edilen daha derin buz sırtlarının bir işareti olabilir.
Ancak Farrell, bunun güneş rüzgarının neden olduğu su göçü veya mikrometeoritlerden gelen su gibi aktif kaynaklar da dahil olmak üzere bir veya daha fazla başka kaynak olabileceğini de sözlerine ekledi.
Farrell, “Onlarca ton suyu ‘soğuk su tuzaklarına’ taşıyan büyük iniş araçları, bilim adamlarının bu yüzey buzunun kaynağını tam olarak belirlemesini engelleyebilir.” dedi.
Araştırmacılar, inişlerin PSR’deki “soğuk tuzaklar” üzerindeki etkisini incelemek için mevcut ve gelecekteki yörünge araçlarının ve iniş araçlarının kullanılmasını öneriyor. Bu, roket emisyonlarının yüzey buz regoliti üzerindeki etkisinin belirlenmesine yardımcı olacaktır.
VIPER’in (Kutup Keşif Aracını Araştıran Uçucu Maddeler) fırlatılmasından sonra NASA’yı test etmek için keşif yapabilir ve Yıldız Gemisi inişlerinin su üzerindeki etkisini inceleyebilir.
Starship iniş yapmadan önce VIPER ve enstrüman takımının Ay’da olması gerekiyor. Bu gezici, Starship motor emisyonları hakkındaki bilgileri kullanarak ilk kez yerinde PSR “yakalama oranını” sağlayabilir.
Araştırmacılar bu değerli kaynağın gelecekteki araştırmacılar için korunmasının önemini vurguluyor. Ay’a inişlere karşı dikkatli bir yaklaşım çağrısında bulunuyorlar ve bu inişlerin PSR’deki su buzu üzerindeki etkisini incelemek için VIPER ve diğer araçların kullanılmasını öneriyorlar.