“Tüm eski sunumları gözden geçirip ‘kripto’ kelimesini ‘AI’ ile değiştirebilir misiniz?”
Bu başlık, bir bölümün parçası Benjamin Schwartz’ın New Yorker karikatürüSilikon Vadisi’nin yapay zekalı çamaşır yıkama ruhunu mükemmel bir şekilde yansıtıyor.
Yapay zekalı yıkama, sıradan bir sıkma döngüsü gibi duyulsa da aslında karmaşık ve çok yönlü bir olgudur. Ve bu köşeyi okuyan herkesin – teknoloji liderleri, pazarlamacılar, ürün geliştiricileri, kullanıcılar ve her türden BT profesyoneli – sadece pazarlama ve satışlarda değil, aynı zamanda sektör iddialarına dayalı okuduğumuz hikayelerde de karşılaştığımız abartıyı, çarpıtılmış vurguları ve düpedüz yalanları anlaması önemlidir.
AI yıkamayı anlamak
Yapay zeka yıkama, tanıtılan ürün veya hizmette yapay zekanın rolünü aşırı vurgulayan aldatıcı bir pazarlama uygulamasıdır. Bu ifade, çevreci Jay Westerveld tarafından 1986’da ortaya atılan ve tüketici ürünlerinin çevresel etkisine bakılmaksızın çevre dostu olarak pazarlandığı “yeşil aklama” kavramına dayanmaktadır.
Eski usul algoritmalar kullanan ürünler, AI’nın ne olduğu ve ne olmadığı konusunda evrensel olarak kabul görmüş bir tanımın olmamasından yararlanarak “AI destekli” olarak etiketlenir. Girişimler, herkese açık bir üretken AI API’sine bağlanan ve bunu bir AI uygulaması olarak pazarlayan uygulamalar oluşturur. Teknolojiyi sergilemesi beklenen büyük, cesur AI projeleri genellikle sahne arkasında çalışan insanlara güvenir, çünkü iddialı AI çözümünün çalışmasını sağlamanın tek yolu insanlardır.
Şimdi sonuncusu hakkında daha fazla konuşalım.
Yapay Zeka: İnsanlardan yapılmıştır
Perakende devi Amazon, Amazon Go ve Amazon Fresh adlı 44 adet yüksek teknoloji mağazası açtı ve (2016’dan itibaren) şirketin “Just Walk Out” teknoloji setini kullandı. (Bu girişimden size ilk olarak 2017’de bahsetmiştim.)
Amazon’un vizyonu: Tüketicilerin içeri girip raflardan ürünlerini seçebildiği ve ardından kasa arkasında bir insanla karşılaşmadan çıkabildiği mağazalar. Kameralar da dahil olmak üzere sensörler, kimin ne satın aldığını anlayıp buna göre ücret alabilen yapay zekaya aktarılacaktı — hepsi de ödeme işlemi olmadan. Hırsızlık gibi hissettiriyordu ama yasaldı.
Sistem, müşterileri ve ne aldıklarını izleyen gelişmiş bilgisayar görüşüyle destekleniyordu. Raflardaki sensörler, çıkarılan ürünlerin ağırlığını iletiyor ve kameralar tarafından algılanan ürünlerin türünü ve sayısını doğruluyordu. RFID etiketli ürünler de karışıma bilgi ekliyordu. Gelişmiş makine öğrenimi algoritmaları, ürünleri tanımlamak ve bunları belirli alışverişçilerle ilişkilendirmek için kameralardan ve sensörlerden gelen verileri işliyordu. Elektronik giriş ve çıkış kapıları, kimin ne zaman girip çıktığını belirliyordu.
Algoritmalar, ürünleri, insan davranışlarını ve insan eylemlerini tanımak için milyonlarca yapay zeka tarafından oluşturulan görüntü ve video üzerinde eğitildi.
Amazon, yedi yıldır Just Walk Out teknolojilerinin bu bileşenleri hakkında konuşmaya hevesliydi. Ancak teknoloji devi, her şeyin az ya da çok işlevsel olmasını sağlamak için işe alınan 1.000 kadar insanı tartışmaktan çekindi ve bu çalışanların varlığını ancak basın raporları onları ifşa ettikten sonra kabul etti. O zaman bile Amazon, bu çalışanların oynadığı belirli rolü gizledi ve yalnızca video incelemediklerini söyledi.
Raporlara göre 44 mağazayı izleyen ve etkinleştiren 1.000 çalışana rağmen (siparişlerin dörtte üçünü kontrol ediyor), teknoloji gecikmiş makbuzlar, kötü yönetilen siparişler ve yüksek operasyonel maliyetler gibi sorunlarla karşı karşıya kaldı.
Bu yıl Amazon, ana mağazalarından Just Walk Out teknolojisini aşamalı olarak kaldırıyor ancak hala bir hizmet olarak sunuyor diğer şirketlere.
Yapay zeka perdesinin ardındaki insanın bir diğer büyük örneği ise otonom araçlar dünyasıdır.
Alphabet’in Waymo’su (eskiden Google’ın otonom araç girişimi olarak bilinen operasyon) çalışanların kameralar aracılığıyla araçları izlediği ve bir sorun olduğunda uzaktan müdahale ettiği NASA tarzı bir komuta merkezine sahip. (İşte yakın zamanda çektiğim hızlı çekim bir video Waymo marka bir arabayla San Francisco’da gezin.)
General Motors’un yan kuruluşu Cruise, otonom taksilerinin ortalama her 4 ila 5 milde bir insan yardımına ihtiyaç duyduğunu ve her uzaktan kontrol oturumunun ortalama 3 saniye sürdüğünü kabul ediyor.
Diğer otonom sürüş şirketleri uzaktan çalışan insan operatörlere daha da fazla güveniyor. Aslında, bir Vay adlı Alman şirketi direct up arabaları sürmek için insan operatörleri kullanır, ancak uzaktan. Şirket yakın zamanda Las Vegas’ta bir vale park hizmeti başlattı. Araba size uzaktan sürülür ve istediğiniz yere sürersiniz. Hedefinize ulaştığınızda, sadece arabadan inersiniz ve uzaktan bir operatör sizin için arabayı park eder.
Amazon’un mağazaları ve otonom araçları yaygın bir fenomenin sadece iki örneği.
Yapay zeka yıkama neden gerçekleşir
Yapay zeka sistemleri inşa eden üst düzey, yüksek maaşlı teknoloji uzmanları yapay zekaya inanıyor ve bunun son derece karmaşık sorunları çözebileceğine inanıyor. Teorik olarak bunu başarabilir. Üstlerine bunun yapılabileceğini söylüyorlar. Bu liderler yönetim kurullarına bunun yapılabileceğini söylüyorlar. Şirket üst düzey yöneticileri yatırımcılara bunun yapılabileceğini söylüyorlar. Ve bir şirket olarak, halka bunun yapılabileceğini söylüyorlar.
Yalnız küçük bir sorun var: Bu yapılamaz.
Çoğu şirket, iddialı iddialar karşısında bir sorumluluk duygusu hissediyor ve bu nedenle ürün veya hizmetin karar alma, sorunları çözme ve “sihrin” gerçekleşmesini sağlama gibi işlevlerin perde arkasında insanlara bağlı olduğunu gizliyor.
Daha utanmaz şirketler, yapay zekalarının iddia ettikleri veya inandıkları kadar yetenekli olmadığına dair kanıtlardan yılmıyor, bu yüzden iddialarını tekrar tekrar ortaya atıyorlar. Tesla CEO’su Elon Musk akla geliyor.
Musk, Ekim 2016’da Tesla’nın 2017 yılı sonuna kadar Los Angeles’tan New York’a kadar tamamen otonom bir sürüş gerçekleştireceğini söylemişti.
Nisan 2017’de, yaklaşık iki yıl içinde sürücülerin araç kendi kendine giderken araçlarında uyuyabileceklerini öngördü.
Musk, 2018 yılında Tesla’nın tamamen otonom sürüşe geçeceğine dair vaadini 2019 yılı sonuna ertelemişti.
Musk, Şubat 2019’da “bu yıl” tam otonom sürüşe geçileceğinin sözünü vermişti.
Musk, 2020 yılında Tesla’nın yıl sonuna kadar 1 milyondan fazla otonom robotaksiyi yollara çıkaracağını iddia etmişti.
Musk, bu yıl bile tam otonom Tesla’ların “bu yılın sonlarına doğru” ortaya çıkabileceğini iddia etti.
Bu olmayacak. Musk kendini ve müşterilerini kandırıyor. Musk, yapay zeka yıkamada Bay Temiz’dir.
Yapay zeka yıkamadaki gerçek sorun
Yapay zeka yıkamanın kümülatif etkisi, hem halkı hem de teknoloji endüstrisini yanlış yola sürüklemesidir. Yapay zekanın yapamadığı şeyleri yapabileceği yanılgısını körükler. İnsanların yapay zekanın her soruna bir tür genel amaçlı çözüm olduğunu düşünmelerine yol açar — ya da dünya görüşüne bağlı olarak distopyaya giden kaygan bir zemin olduğunu.
Yapay zeka yıkama, kalite yerine “sihir”e odaklanarak düşük kaliteli çözümleri teşvik eder. Köpek yıkama hortumunuzun “yapay zeka tarafından desteklendiği” iddiası, daha temiz bir köpeğe sahip olacağınız anlamına gelmez. Sadece aşırı pahalı bir hortuma sahip olduğunuz anlamına gelir.
Yapay zeka yıkama finansmanı çarpıtır. Günümüzde Silikon Vadisi yatırımı hem gerçek yapay zeka hem de yapay zeka yıkama çözümleri tarafından tamamen ele geçirilmiştir. Bilgili yatırımcılar bile yapay zeka hikayesinin alıcı saflığı sayesinde pazarda satılacağını bilerek yapay zeka yıkama abartısını ve yalanlarını görmezden gelebilir.
Ancak en büyük sorun, endüstrinin hayal ürünü satışları değil, kendini kandırmasıdır. Yapay zeka çözümlerinin tedarikçileri, insan yardımının bir utanç rozeti olduğuna inanıyorlar, oysa ben aslında insan katılımının rahatlamayla karşılanacağını düşünüyorum.
İnsanlar alışveriş ve sürüş deneyimlerine insanların dahil olmasını istiyor.
İhtiyacımız olan şey daha fazla insan ve daha az makine. Konuşurken, AI tarafından üretilen çöpler bölgeyi iğrenç düzyazı ve yalanlarla, ayrıca tuhaf, bazen dehşet verici görsellerle dolduruyor. Google arama motorunu bir cevap motoruyla değiştirmeye o kadar hevesli ki pizzamızda tutkalla baş başa kalıyoruz.
Halkın gerçekten istediği şey, bizi insan yapımı içeriklere yönlendirecek bir arama motoru veya en azından insanı kayıran ve yapay zeka tarafından üretilenleri etiketleyen bir PageRank sistemi.
Yapay zeka yıkama fenomeni sanrı üzerine kuruludur. İnsanların makinelerin her şeyi yaratmasını ve kontrol etmesini istediği sanrısına dayanmaktadır, ki istemiyorlar. Bir şeye yapay zeka eklemenin onu otomatik olarak iyileştirdiği sanrısına dayanmaktadır, ki öyle değil. Ve insanları işe almanın teknoloji başarısızlığını temsil ettiği sanrısına dayanmaktadır, ki öyle değil.
Yeterince sanrısal AI yıkaması oldu artık! Satıcıların AI hakkında gerçeği söylemesi gerekiyor. Ve alıcıların, ödediğimiz ürün ve hizmetlerdeki herhangi bir AI’nın gerçekten yararlı bir şey yaptığına dair kanıt talep etmesi gerekiyor.
Teknoloji sektöründeki, teknoloji müşteri topluluğundaki ve teknoloji basınındaki hepimiz adına Silikon Vadisi’ne şunu söylediğimi düşünüyorum: Yapay Zeka konusunda herkesi kandırmayı bırakın.