NASAGüneş’i sürekli izleyen Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO), yakın zamanda iki güçlü X sınıfı güneş patlamasının görüntülerini yakaladı. İlk parlama X2.8 olarak sınıflandırıldı ve 27 Mayıs 2024’te 03:08 ET’de zirveye ulaştı. X1.4 olarak sınıflandırılan ikincisi ise 29 Mayıs 2024’te 10:37 ET’de zirveye ulaştı.
Güneş patlamaları, güneş atmosferinde biriken manyetik enerjinin aniden serbest bırakılmasıyla Güneş üzerinde meydana gelen yoğun radyasyon patlamalarıdır. Radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar tüm elektromanyetik spektrumda enerji yayarlar. Bu alevlenmeler dakikalardan saatlere kadar sürebilir ve buna sıklıkla koronal kütle püskürmeleri (CME’ler) olarak bilinen güneş malzemesinin püskürmesi eşlik eder.
Güneş patlamalarının gücü, GOES uzay aracı gibi uydular tarafından gözlemlenen X-ışını dalga boylarındaki parlaklıklarına göre sınıflandırılır. Bu sınıflar A, B, C, M veya X olarak adlandırılır; A en zayıf ve X en güçlüdür. Her sınıf, enerji çıkışında on kat artışı temsil eder ve her sınıfta, daha fazla ayrıntı sağlamak için 1’den 9’a kadar daha ince bir ölçek kullanılır. Örneğin:
- A sınıfı işaret fişekleri en küçükleridir ve Dünya üzerinde çok az etkisi vardır veya hiç etkisi yoktur.
- B sınıfı işaret fişekleri biraz daha büyüktür ancak yine de genel olarak önemsizdir.
- C sınıfı işaret fişekleri küçük ila orta büyüklüktedir ve Dünya’da çok az fark edilebilir sonuçları vardır.
- M sınıfı işaret fişekleri kutuplarda kısa süreli radyo kesintilerine ve astronotları tehlikeye atabilecek küçük radyasyon fırtınalarına neden olabilir.
- X sınıfı işaret fişekleri Gezegen çapında radyo kesintilerine ve uzun süreli radyasyon fırtınalarına neden olabilecek en büyük ve en güçlü işaret fişekleridir.
Bir parlamanın X2.8 gibi sınıflandırılması, X ışınlarını ölçmek için kullanılan logaritmik ölçekte 2.8 parlaklığa sahip X sınıfı bir parlamayı belirtir. Bu ölçek, güneş patlamalarının Dünya çevresindeki uzay ortamı üzerindeki potansiyel etkilerini ve artan güneş radyasyonu seviyelerinden etkilenebilecek çeşitli teknolojiler ve sistemleri anlamada ve tahmin etmede anahtardır.
NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO), Güneş’in Dünya ve Dünya’ya yakın çevre üzerindeki etkisini anlamaya adanmış bir görevdir. 11 Şubat 2010’da başlatılan SDO, NASA’nın, bağlantılı Güneş-Dünya sisteminin yaşamı ve toplumu doğrudan etkileyen yönlerini incelemeyi amaçlayan Living With a Star (LWS) programının bir parçasıdır.
SDO’nun öncelikli hedefleri Güneş’in atmosferi ve manyetik alanı hakkında bilgi edinmek, enerjinin güneş atmosferinde nasıl depolandığını ve salındığını anlamak (güneş patlamaları ve koronal kütle püskürmeleri gibi) ve Dünya üzerindeki yaşamı etkileyen güneş değişimlerini ölçmektir. Dünya ve teknolojik sistemleri. Güneş’in çeşitli dalga boylarında neredeyse sürekli, yüksek çözünürlüklü gözlemlerini sağlayan gözlemevi, uzaydaki hava olaylarını tahmin etme yeteneğimizi geliştirmede çok önemli bir rol oynuyor.
Gözlemevi üç adet son derece hassas aletle donatılmıştır:
- Atmosfer Görüntüleme Düzeneği (AIA) Güneş atmosferinin her 12 saniyede birden fazla dalga boyunda ayrıntılı görüntülerini yakalayarak korona ve dinamiklerinin kapsamlı bir görünümünü sağlar.
- Heliosismik ve Manyetik Görüntüleyici (HMI) Güneş’in yüzeyini ve manyetik alanını gözlemleyerek Güneş’in iç yapısını ve manyetik aktivitesini anlamaya yardımcı olacak veriler sağlar.
- Aşırı Ultraviyole Değişkenlik Deneyi (EVE) Güneş’in ultraviyole çıkışını benzeri görülmemiş bir şekilde ölçer kesinlikBu, Dünya’nın atmosferindeki ve uzay ortamındaki değişiklikleri anlamak için hayati öneme sahiptir.
SDO’nun verileri, Güneş’in karmaşık ve dinamik davranışına ilişkin anlayışımızın ayrılmaz bir parçasıdır ve uzay hava durumu tahminlerini önemli ölçüde iyileştirmiştir.