Scripps Oşinografi Enstitüsü’ndeki bilim insanları, Mars’taki meteoritleri analiz ederek Mars’ın manto ve kabuk yapısına ilişkin bilgiler sağladı. Dünyadakilere benzer volkanik süreçlerden kaynaklanan ancak benzersiz özelliklere sahip bu meteorlar, Mars’ın oluşumunu ve evrimini anlamamıza yardımcı oluyor. Bu araştırma, Mars jeolojisine ilişkin daha derin bir anlayış sunarak son NASA görevlerini desteklemektedir. Kredi bilgileri: NASA
Mars göktaşları üzerinde yapılan araştırmalar, Mars‘ kabuk ve manto, gezegenin volkanik ve atmosferik tarihini anlamamıza yardımcı oluyor.
Mars’ın mantosu ve kabuğunda ayırt edilebilir rezervuarlara sahip farklı bir yapısı var ve bu, UC San Diego’daki Scripps Oşinografi Enstitüsü’ndeki bilim adamlarının ve meslektaşlarının Dünya’da analiz ettiği meteorlar sayesinde biliniyor.
Yaklaşık 1,3 milyar yıl önce oluşan ve daha sonra Mars’tan fırlatılan meteorlar, son yıllarda Antarktika ve Afrika’daki bilim insanları tarafından toplanıyor. Scripps Oşinografi jeologu James Day ve meslektaşları dergide 31 Mayıs tarihini bildirdi Bilim Gelişmeleri Kızıl Gezegenden alınan bu örneklerin kimyasal bileşimlerinin analizi üzerine.
Bu sonuçlar yalnızca Mars’ın nasıl oluştuğunu ve evrimleştiğini anlamak açısından değil, aynı zamanda son zamanlara bilgi verebilecek kesin veriler sağlamak açısından da önemlidir. NASA Çalışma Lideri Day, Insight and Perseverance ve Mars Sample Return gibi misyonların bulunduğunu söyledi.
Day, “Mars’taki meteorlar Mars’tan elde edebildiğimiz tek fiziksel malzemedir” dedi. “Kesin ve doğru ölçümler yapmamızı ve ardından Mars’ta ve Mars yüzeyine yakın yerlerde meydana gelen süreçleri ölçmemizi sağlıyorlar. Mars’ın bileşimi hakkında, orada devam eden Perseverance gezici operasyonları gibi, gerçek görev bilimini temellendirebilecek doğrudan bilgi sağlıyorlar.”
Nakhla göktaşı. Görüntünün çapı dört santimetredir. Katkıda bulunanlar: UC San Diego’daki Scripps Oşinografi Enstitüsü
Göktaşı Keşiflerinin Tarihsel Bağlamı
Day’in ekibi, Mars’ın oluşumuna ilişkin açıklamasını, tamamı aynı yanardağdan (nakhlitler ve chquestitler olarak bilinen) gelen göktaşı örneklerini kullanarak bir araya getirdi. Yaklaşık 11 milyon yıl önce, Mars’a büyük bir meteor çarpması gezegenin bazı kısımlarını parçaladı ve kayaları uzaya fırlattı. Bunlardan bazıları Dünya’ya göktaşı şeklinde indi; bunlardan ilki 1815’te Fransa’nın Chsigny kentinde ve ardından 1905’te Mısır’ın Nahla kentinde keşfedildi.
O zamandan bu yana, Moritanya ve Antarktika gibi yerlerde bu türden daha fazla meteor keşfedildi. Bilim adamları Mars’ı menşe yerleri olarak tanımlayabiliyorlar çünkü bu meteorlar nispeten genç, dolayısıyla yakın zamanda aktif bir gezegenden geliyorlar, Dünya’ya kıyasla bol oksijen elementinin farklı bileşimlerine sahipler ve yüzeyde ölçülen Mars atmosferinin bileşimini koruyorlar. 1970’lerde Viking çıkarma ekipleri tarafından.
Çapraz polarize ışıkta Chsigny göktaşı. Bu göktaşına olivin minerali hakimdir. Taneler kabaca 0,5 milimetre çapındadır. Katkıda bulunanlar: UC San Diego’daki Scripps Oşinografi Enstitüsü
Mars Meteoritlerinden Jeolojik Bilgiler
Ekip, iki kilit taşı nakhlite ve chquestite göktaşı türünü analiz etti. Nakhlitler, bugün İzlanda ve Hawaii’de patlayan lavlara benzer şekilde bazaltiktir ancak klinopiroksen adı verilen bir mineral açısından zengindir. Kristenitler neredeyse tamamen olivin mineralinden yapılmıştır. Dünya’da, bazaltlar, özellikle okyanusların altında, gezegenin kabuğunun ana bileşenini oluştururken, olivinler mantoda bol miktarda bulunur.
Aynı şey Mars’ta da geçerli. Ekip, bu kayaların, oluştukları yanardağ içinde fraksiyonel kristalleşme olarak bilinen bir süreç yoluyla birbirleriyle ilişkili olduğunu gösterdi. Bu kayaların bileşimini kullanarak, o zaman erimiş olan bazı naklitlerin yüzeye yakın kabuk kısımları içerdiğini ve aynı zamanda Mars’ın atmosferiyle etkileşime girdiğini de gösterdiler.
Mars’ın Volkanik Aktivitesini Anlamak
Day, “Nakhlites ve chquestitlerin aynı volkanik sistemden olduklarını ve bunların atmosferik etkileşimlerle değişen Mars kabuğuyla etkileşime girdiğini belirleyerek, Mars’ta yeni bir kaya türü tespit edebiliriz” dedi. “Hepsi volkanik kökenli olan Mars göktaşlarının mevcut koleksiyonuyla, Mars’ın iç yapısını daha iyi anlayabiliyoruz.”
Ekip bunu, nakhlitlerin ve chquestitlerin ayırt edici kimyasal özelliklerinin yanı sıra diğer Mars meteoritlerinin karakteristik bileşimleri sayesinde yapabildi. Bunlar, Mars’ın atmosferik olarak değiştirilmiş bir üst kabuğunu, daha karmaşık bir derin kabuğu ve Mars’ın derinliklerinden gelen tüylerin kabuğun tabanına kadar nüfuz ettiği bir mantoyu ortaya koyarken, Mars’ın evriminin erken safhalarında oluşan iç kısmı da eriyerek ürün üretmiştir. farklı volkan türleri.
Dünya ile Karşılaştırmalı Analiz
Day, “Dikkat çekici olan, Mars’taki volkanizmanın Dünya ile inanılmaz benzerliklere sahip olması, ancak aynı zamanda farklılıklara da sahip olmasıdır” dedi. “Bir yandan, naklitler ve chquestitler Hawaii’deki Oahu gibi yerlerde son zamanlardaki volkanizmaya benzer şekillerde oluştu. Orada, yeni oluşan volkanlar mantoya baskı yaparak daha fazla volkanizma üreten tektonik kuvvetler yaratıyor.”
“Öte yandan, Mars’taki rezervuarlar son derece eskidir ve Kızıl gezegen oluştuktan kısa bir süre sonra birbirlerinden ayrılırlar. Dünya’da levha tektoniği, rezervuarların zamanla yeniden bir araya gelmesine yardımcı oldu. Bu anlamda Mars, Dünya’nın ilk dönemlerinin bugünkü görünümüyle nasıl göründüğü arasında önemli bir bağlantı sağlıyor.”
Referans: “Mars’ın erken farklılaşması sırasında oluşan heterojen bir manto ve kabuk yapısı” 31 Mayıs 2024, Bilim Gelişmeleri.
Day’in yanı sıra, Scripps Oşinografisinden Marine Paquet ve Nevada Las Vegas Üniversitesi ile Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden meslektaşları da çalışmaya katkıda bulundu. NASA Güneş Sistemleri Çalışmaları ve Yükselen Dünyalar programı araştırmayı finanse etti.