NASA onlarca yılın en yoğun güneş fırtınasını nasıl takip etti?

Mayıs 2024’ün güneşimiz için özellikle fırtınalı bir ay olduğu kanıtlandı. Mayıs ayının ilk haftasında, büyük güneş patlamaları ve koronal kütle püskürmelerinden (CME’ler) oluşan bir baraj, yüklü parçacıklardan ve manyetik alanlardan oluşan bulutları Dünya’ya doğru fırlattı ve bu, Dünya’ya yirmi yıl içinde ulaşacak en güçlü güneş fırtınasını ve muhtemelen en güçlülerinden birini yarattı. son 500 yılda kaydedilen aurora görüntüleri.

NASA’nın Ay’dan Mars’a (M2M) Uzay Hava Durumu Analiz Ofisi direktör vekili Teresa Nieves-Chinchilla, “Bu olayı yıllarca inceleyeceğiz” dedi. “Modellerimizin sınırlarını test etmemize ve güneş fırtınalarını anlamamıza yardımcı olacak.”

Güneş fırtınasının ilk işaretleri 7 Mayıs sonlarında iki güçlü güneş patlamasıyla başladı. 7-11 Mayıs tarihleri ​​arasında çok sayıda güçlü güneş patlaması ve en az yedi CME Dünya’ya doğru hücum etti. Bu dönemdeki işaret fişeklerinden sekizi, X5.8 derecesiyle en güçlü zirveye sahip, X sınıfı olarak bilinen en güçlü türdü. (O zamandan bu yana aynı güneş bölgesi, 14 Mayıs’taki X8.7 patlaması (bu güneş döngüsünde görülen en güçlü patlama) da dahil olmak üzere çok daha büyük patlamalar saldı.)

Saatte 3 milyon mile varan hızlarda hareket eden CME’ler, 10 Mayıs’tan itibaren Dünya’ya ulaşan dalgalar halinde bir araya gelerek, jeomanyetik fırtına ölçeğindeki en yüksek seviye olan G5 derecesine ulaşan uzun süreli bir jeomanyetik fırtına yarattı. 2003’ten beri görülmedi.

NASA heliofizik vatandaş bilimi lideri ve NASA’nın Greenbelt, Maryland’deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde uzay bilimcisi olan Elizabeth MacDonald, “CME’lerin hepsi büyük ölçüde aynı anda geldi ve koşullar gerçekten tarihi bir fırtına yaratmak için uygundu” dedi.

Fırtına Dünya’ya ulaştığında, dünya çapında görülen parlak kutup ışıklarını yarattı. Auroralar, ABD’nin güneyi ve Hindistan’ın kuzeyi de dahil olmak üzere alışılmadık derecede düşük enlemlerde bile görülebiliyordu. En güçlü kutup ışıkları 10 Mayıs gecesi görüldü ve hafta sonu boyunca gece gökyüzünü aydınlatmaya devam ettiler. Aurorasaurus vatandaş bilim sitesine gönderilen binlerce rapor, bilim adamlarının auroralar hakkında daha fazla bilgi edinmek için olayı incelemelerine yardımcı oluyor.

MacDonald, “Kameralar, hatta standart cep telefonu kameraları bile, auroranın renklerine geçmişte olduğundan çok daha duyarlıdır” dedi. “Dünyanın dört bir yanından fotoğraflar toplayarak vatandaş bilimi aracılığıyla auroralar hakkında daha fazla bilgi edinmek için büyük bir fırsatımız var.”

Jeomanyetik fırtına kuvvetinin bir ölçümüne göre, 1957’ye kadar uzanan, düzensiz fırtına zaman indeksi adı verilen bu fırtına, 1958 ve 2003’teki tarihi fırtınalara benziyordu. Ve 26 derecelik manyetik enlem kadar düşük bir seviyede görülebilen kutup ışıklarıyla ilgili raporlara sahip olan bu son fırtına, bilim insanları hâlâ bu sıralamayı değerlendiriyor olsa da, son beş yüzyılda kaydedilen en düşük enlemdeki kutup ışıkları gözlemlerinden bazılarıyla rekabet edebilir.

Smead Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bilim Bölümü’nde araştırma profesörü ve Boulder, Colorado’daki NCAR Yüksek İrtifa Gözlemevi’nde kıdemli araştırma görevlisi olan Delores Knipp, “Teknolojimiz sürekli değiştiği için zaman içinde fırtınaları ölçmek biraz zor” dedi. “Aurora görünürlüğü mükemmel bir ölçü değil, ancak yüzyıllar boyunca karşılaştırma yapmamıza olanak sağlıyor.”

MacDonald, insanları aurora raporlarını Aurorasaurus.org’a göndermeye devam etmeye teşvik ediyor ve görülmeyenlerin bile bilim adamlarının olayın boyutunu anlamalarına yardımcı olmak açısından değerli olduğunu belirtiyor.

Fırtına öncesinde, güneş fırtınasının etkilerini tahmin etmekten sorumlu olan Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin Uzay Hava Tahmin Merkezi, potansiyel etkileri azaltmalarına yardımcı olmak için elektrik şebekesi ve ticari uydu operatörlerine bildirimler gönderdi.

Uyarılar, birçok NASA misyonunun fırtınaya hazırlanmasına yardımcı oldu; bazı uzay araçları, sorunlardan kaçınmak için belirli enstrümanları veya sistemleri önleyici olarak kapattı. NASA’nın kutup buz tabakalarını inceleyen ICESat-2’si, muhtemelen fırtına nedeniyle artan sürükleme nedeniyle güvenli moda girdi.

İleriye dönük

Güneş olaylarının Dünya’nın üst atmosferini nasıl etkilediğine dair daha iyi veriler, uzay havasının uydular, mürettebatlı görevler ve Dünya ve uzay tabanlı altyapı üzerindeki etkisini anlamak için çok önemlidir. Bugüne kadar bu bölgede yalnızca birkaç sınırlı doğrudan ölçüm mevcuttur. Ama daha fazlası geliyor. NASA’nın Geospace Dynamics Constellation (GDC) ve Dinamik Nötr Atmosfer-İyonosfer Bağlantısı (DYNAMIC) gibi gelecekteki görevler, Dünya atmosferinin bunun gibi güneş fırtınaları sırasında meydana gelen enerji akışlarına nasıl tepki verdiğini tam olarak görebilecek ve ölçebilecek. Bu tür ölçümler, NASA’nın Artemis görevleriyle astronotları önce Ay’a, daha sonra da Mars’a göndermesi açısından da değerli olacak.

Son zamanlarda yaşanan fırtınalı havanın sorumlusu olan güneş bölgesi, artık etkilerinin Dünya’ya ulaşamadığı Güneş’in arka tarafında dönüyor. Ancak bu, fırtınanın bittiği anlamına gelmiyor. Şu anda yörüngesinde Dünya’nın yaklaşık 12 derece ilerisinde bulunan NASA’nın Solar Karasal İlişkiler Gözlemevi (STEREO), aktif bölgeyi artık Dünya’dan görülemeyecek hale geldikten sonra bir gün daha izlemeye devam edecek.

Washington’daki NASA Genel Merkezi NASA Uzay Hava Durumu Programı direktörü Jamie Favors, “Aktif bölge Mars’ın görüş alanına yeni yeni girmeye başlıyor” dedi. “Mars’ta bazı verileri toplamaya başladık, bu yüzden bu hikaye sadece devam ediyor.”