Nisan ayının sonunda, Saskatchewan (Kanada) eyaletindeki bir arazinin sahibi, SpaceX Crew Dragon uzay aracının bir parçası olduğuna inanılan kömürleşmiş dev bir parça keşfetti. Çiftçi Barry Sawchuk, Saskatoon Star-Phoenix’e, tarlasında ekim yaparken görünüşe göre “gökten düşen” bir enkaz parçasıyla karşılaştığını söyledi.
CBC News’in haberine göre parça yaklaşık 2 metre genişliğinde ve 40 kilo ağırlığında. SpaceX enkazın kendilerine ait olup olmadığını henüz doğrulamamış olsa da uzmanlar bunun muhtemel olduğunu öne sürüyor.
Uzaya fırlatılmaları ve yeniden girişleri takip eden Jonathan McDowell, X sayfasında Crew Dragon’da başlatılan Axiom Space Ax-3 görevindeki saklama bölmesinin (“gövde”) 26 Şubat’ta Saskatchewan üzerinden atmosfere girdiğini yayınladı. Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde astrofizikçi olan McDowell, “Bunlar dünyada bulunmuş gibi görünen parçalar” diye yazdı.
Yılın bu zamanında Saskatchewan eyaletinde hala derin kar vardı, bu nedenle Savchuk ekim sezonunun başlangıcına ve tarlalarda çalışmaya kadar enkazı fark etmedi.
Keşfin kaynağı doğrulanırsa bu, Crew Dragon’un bir parçasının Dünya atmosferinden geçtiği ilk sefer olmayacak. Ağustos 2022’de Avustralya’daki bir koyun ağılında Dragon’un bir parçası bulundu ve bu, SpaceX ve Avustralya Uzay Ajansı tarafından doğrulandı.
NASA’nın geçen Ağustos ayında Mürettebat-5 misyonuyla ilgili basın brifinginde, SpaceX’in insanlı uzay uçuşu programının kıdemli direktörü Benjamin Reed, enkaz olayı hakkında yorum yaptı. Herhangi bir yaralanma veya hasar bildirilmediğini ve enkazın “beklenen bölgeye” düştüğünü söyledi. Reed, SpaceX’in bu tür konularda NASA ve Federal Havacılık İdaresi (FAA) ile yakın işbirliği içinde çalıştığını, bu tür durumları tahmin etmek ve planlamak için doğrulanmış modeller kullandığını vurguladı.
FAA daha önce “bu tür parçaların genellikle açık okyanus üzerindeki atmosferde yanarak kamu güvenliği açısından minimum risk oluşturduğunu” söylemişti.
Farklı ülkelerin topraklarında uzay aracı enkazının keşfedilmesini içeren olaylar nadir değildir. Nisan 2021’de Washington’daki bir çiftlikte aynı SpaceX’e ait Falcon 9 fırlatma aracının ikinci aşamasının parçaları keşfedildi. Grant County Şerif Ofisi enkazın SpaceX’e ait olduğunu doğruladı ancak şirket olayla ilgili yorum yapmaktan kaçındı.
Uzay enkazı, yaralanmaya veya hasara yol açıyorsa, BM Dış Uzay Anlaşması’nın Dış Uzay Sorumluluk Sözleşmesi olarak bilinen bir bölümünün kapsamına girebilir.
Bu anlaşma kapsamında bir iddianın öne sürüldüğü tek zaman, 1978’de Kuzey Kanada’da Sovyet nükleer enerjili uydu Kosmos 954’ün düşmesinden sonra gerçekleşti. Çok sayıda yerli gruba ev sahipliği yapan çevresel açıdan hassas bölgenin maliyetli bir şekilde temizlenmesi, birkaç yıl süren bir çalışmayı gerektirdi. 1981’de Moskova, Kanada hükümetine 3.000.000 Kanada Doları tutarında tazminat ödedi; bu, mevcut döviz kurlarına göre yaklaşık 10.000.000 Kanada Doları veya 7,3 milyon ABD Dolarıdır.