İlkel kara delikler, modellere göre Evrenin en başında ortaya çıkan varsayımsal nesnelerdir. Karanlık maddenin özelliklerine sahiptirler ve galaksilerin etrafında gruplaşabilirler. Henüz böyle bir kara delik keşfedilmemiş olsa da, bunlar karanlık maddenin çoğu yönünü açıklayabilir.

Ancak ilkel kara delik adaylarının çoğu henüz gözlemlerle doğrulanmadı. Bu kara delikler o kadar çoktur ki sıklıkla yıldızların önünden geçerek mikromerceklenme olayları yaratırlar. Bununla birlikte, birçok gökyüzü araştırmasının sonuçsuz kalması, ilkel kara deliklerin varlığını pek olası olmayan bir fikir haline getiriyor.

Yeni bir bilimsel makale alternatif bir yaklaşım önermektedir. Olası kütlelerin sonunda yer alan ve Hawking radyasyonu yayan ultra hafif kara deliklere bakıyor.


Yer çekimiyle uzayı büken kara deliklerin bir çizimi. Kaynak: NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi

Hawking’in buharlaşma hızı kara deliğin boyutuyla ters orantılıdır, dolayısıyla ultra hafif kara deliklerin hızla buharlaşması gerekir. Ancak kuantum yerçekiminin tam bir modeli bulunmadığından bilim insanları bu kara deliklerin yaşam döngüsünün nasıl bittiğini tam olarak bilmiyorlar.

Çalışmanın yazarı üç olası sonuca işaret ediyor. İlk durumda, kara delik tamamen buharlaşarak kısa süreli yüksek enerjili parçacık patlaması yaratır. İkinci durumda ise bir mekanizma tamamen buharlaşmayı engeller ve kara delik “denge durumuna” ulaşır. Üçüncü seçenekte ise “denge durumu” olay ufkunun ortadan kalkmasına ve geriye sadece tekilliğin kalmasına neden olur. Bu son iki durumda kara deliklerin elektrik yükü olabilir.

Önemli olan bu kara deliklerin buharlaştığı zamandır. Eğer küçük olsalardı hızla buharlaşıp erken Evreni etkilerlerdi. Buharlaşma süresi uzunsa, gama radyasyonunun parlamalarını fark edebiliriz. Ancak bu etkilere ilişkin gözlemler henüz kaydedilmemiştir.

Çalışmanın yazarı, son iki seçenekte Planck ölçeğinde “dengenin” sağlanacağını, kara delik kalıntılarının proton büyüklüğünde ama çok daha büyük bir kütleye sahip olacağını belirtiyor. Ancak bu kalıntıların elektriksel olarak nötr olması durumunda tespit edilmesi zor olabilir. Ancak yükleri varsa yeni nötrino dedektörleri kullanılarak tespit edilebilirler.

Yeni çalışma, mevcut gözlemlerin ilkel kara deliklerin var olma olasılığını dışlamadığını gösteriyor. Daha kesin bilgiler mevcut olmasa da, bu model halihazırda var olan teorik varsayımları tamamlamaktadır.



genel-22