Atbaşı Bulutsusu’nun NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’ndan alınan bu görüntüsü, atın “yelesinin” yaklaşık 0,8 ışıkyılı genişliğindeki bir kısmına odaklanıyor. Webb’in NIRCam’i (Yakın Kızılötesi Kamera) ile çekildi. Görüntünün alt kısmında mavi görünen eterik bulutlar hidrojen, metan ve su buzu gibi çeşitli malzemelerle dolu. Ana bulutsunun üzerinde uzanan kırmızı renkli tutamlar hem atomik hem de moleküler hidrojeni temsil ediyor. Fotoayrışma bölgesi olarak bilinen bu bölgede, yakınlardaki genç, büyük kütleli yıldızlardan gelen ultraviyole ışık, yukarıdaki tamamen iyonize olmuş gaz ile aşağıdaki nebula arasında çoğunlukla nötr, sıcak bir gaz ve toz alanı yaratıyor. Pek çok Webb görüntüsünde olduğu gibi, arka planda uzak galaksiler serpiştirilmiş durumda.
Bu görüntü, 1,4 ve 2,5 mikron (mavi ile temsil edilir), 3,0 ve 3,23 mikron (mavi), 3,35 mikron (yeşil), 4,3 mikron (sarı) ve 4,7 ve 4,05 mikron (kırmızı) dalga boylarındaki ışıktan oluşur.
Katkıda bulunanlar: NASA, ESA, CSA, Karl Misselt (Arizona Üniversitesi), Alain Abergel (IAS, CNRS)
Webb’in yeni görüşü, bulutsunun ayırt edici yapısının aydınlatılmış kenarına odaklanıyor.
Atbaşı Bulutsusu, yeni kızılötesi görüntülerde kozmik sahnede zıplayarak ilerliyor NASA‘S James Webb Uzay Teleskobu. Atın “yelesinin” Webb’in Yakın Kızılötesi Kamerası (NIRCam) ve Orta Kızılötesi Aygıtından (MIRI) aşırı yakın çekimleri, nebula içindeki çoğunlukla nötr, sıcak gaz ve toz alanından geçiş yapan dinamik bir bölgeyi sergiliyor (şu şekilde temsil edilmiştir): mavi) çevreleyen sıcak, iyonize gaza (kırmızı). Webb’in gözlemleri, gökbilimcilerin bulutsudaki tozun ışığı nasıl bloke ettiğini ve yaydığını araştırmasına ve bulutsunun şeklini daha iyi anlamasına olanak tanıyacak.
Bu görüntü, gökyüzümüzün en belirgin nesnelerinden biri olan Atbaşı Bulutsusu’nun üç görünümünü sergiliyor. Kasım 2023’te yayınlanan ilk görüntü (solda), ESA’nın Öklid teleskopu tarafından görünür ışıkta görülen Atbaşı Bulutsusu’nu gösteriyor. İkinci görüntü (ortada), 2013 yılında teleskopun 23. yıl dönümü görüntüsü olarak öne çıkan, NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu’ndan alınan yakın kızılötesi ışıkta Atbaşı Bulutsusu’nun bir görünümünü göstermektedir. Bu görüntü, normalde toz tarafından gizlenen güzel, hassas bir yapıyı ortaya koymaktadır. . Üçüncü görüntü (sağda), NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun NIRCam (Yakın Kızılötesi Kamera) aygıtından Atbaşı Bulutsusu’nun yeni bir görüntüsünü sunuyor.
Katkıda bulunanlar: NASA, ESA, CSA, Karl Misselt (Arizona Üniversitesi), Alain Abergel (IAS, CNRS), Mehdi Zamani Öklid Konsorsiyumu, Hubble Miras Projesi (STScI, AURA)
Webb Uzay Teleskobu, İkonik Atbaşı Bulutsusu’nun Tepesini Benzeri Görülmemiş Detaylarla Yakaladı
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, göklerimizin en belirgin nesnelerinden biri olan Atbaşı Bulutsusu’nun yakınlaştırılmış bir kısmının bugüne kadarki en keskin kızılötesi görüntülerini yakaladı. Bu gözlemler, bölgenin karmaşıklığını benzeri görülmemiş bir mekansal çözünürlükle yakalayarak, “at yelesinin” tepesini veya bu ikonik nebulanın kenarını tamamen yeni bir ışıkla gösteriyor.
Webb’in yeni görüntüleri, Orion B moleküler bulutu olarak bilinen yoğun bir bölgenin batı tarafındaki Orion (Avcı) takımyıldızındaki gökyüzünün bir kısmını gösteriyor. Yaklaşık 1.300 ışıkyılı uzaklıkta bulunan ve Barnard 33 olarak da bilinen Atbaşı Bulutsusu, çalkantılı toz ve gaz dalgalarından yükseliyor.
Bulutsu çöken yıldızlararası madde bulutundan oluşuyor ve yakındaki sıcak bir yıldız tarafından aydınlatıldığı için parlıyor. Atbaşı’nı çevreleyen gaz bulutları çoktan dağıldı, ancak çıkıntılı sütun kalın malzeme yığınlarından oluşuyor ve bu nedenle aşınması daha zor. Gökbilimciler, Atbaşı’nın da parçalanmasına yaklaşık beş milyon yıl kaldığını tahmin ediyor. Webb’in yeni görüntüsü, bulutsunun ayırt edici toz ve gaz yapısının üst kısmının aydınlatılmış kenarına odaklanıyor.
Atbaşı Bulutsusu, iyi bilinen bir fotoayrışma bölgesi veya PDR’dir. Böyle bir bölgede, genç, büyük yıldızlardan gelen ultraviyole (UV) ışık, büyük yıldızları çevreleyen tamamen iyonize gaz ile onların doğdukları bulutlar arasında çoğunlukla nötr, sıcak bir gaz ve toz alanı oluşturur. Bu UV radyasyonu bu bölgelerin kimyasını güçlü bir şekilde etkiler ve önemli bir ısı kaynağı görevi görür.
Atbaşı Bulutsusu’nun NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’ndan alınan bu görüntüsü, atın “yelesinin” bir kısmına odaklanıyor. Webb’in MIRI (Orta Kızılötesi Enstrüman) ile çekildi. Orta kızılötesi ışık, polisiklik aromatik hidrokarbonlar adı verilen tozlu silikatlar ve is benzeri moleküller gibi maddelerin parıltısını yakalar. Katkıda bulunanlar: NASA, ESA, CSA, Karl Misselt (Arizona Üniversitesi), Alain Abergel (IAS, CNRS)
Bu bölgeler, yıldızlararası gazın çoğunlukla nötr kalacak kadar yoğun olduğu, ancak büyük yıldızlardan gelen UV ışığının nüfuzunu engelleyecek kadar yoğun olmadığı yerlerde oluşur. Bu tür PDR’lerden yayılan ışık, güçlü yıldız oluşumunun erken döneminden günümüze kadar galaksimizdeki ve evrendeki yıldızlararası maddenin evrimini yönlendiren fiziksel ve kimyasal süreçleri incelemek için benzersiz bir araç sağlar.
Yakınlığı ve neredeyse uçtan uca geometrisi nedeniyle Atbaşı Bulutsusu, gökbilimcilerin PDR’lerin fiziksel yapılarını, gaz ve tozun kendi ortamlarındaki moleküler evrimini ve aralarındaki geçiş bölgelerini incelemeleri için ideal bir hedeftir. Radyasyonun yıldızlararası maddeyle nasıl etkileşime girdiğini incelemek için gökyüzündeki en iyi bölgelerden biri olarak kabul edilir.
Webb’in MIRI ve NIRCam cihazları sayesinde, uluslararası bir gökbilimci ekibi ilk kez Atbaşı’nın aydınlatılmış kenarının küçük ölçekli yapılarını ortaya çıkardı. UV ışığı toz bulutunu buharlaştırdıkça, toz parçacıkları ısıtılmış gazla birlikte buluttan uzağa doğru sürüklenir. Webb, bu hareketi izleyen ince özelliklerden oluşan bir ağ tespit etti. Gözlemler aynı zamanda gökbilimcilerin tozun ışığı nasıl bloke ettiğini ve yaydığını araştırmasına ve bulutsunun çok boyutlu şeklini daha iyi anlamalarına da olanak sağladı.
Daha sonra gökbilimciler, bulutsu boyunca gözlemlenen malzemenin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin evrimi hakkında fikir edinmek için elde edilen spektroskopik verileri incelemeyi planlıyor.
Bu gözlemler Webb GTO programı 1192 için alındı ve sonuçlar 29 Nisan’da yayınlandı. Astronomi ve Astrofizik.
Referans: “Atbaşının JWST gözlemleri foton-dominant bölge I. Çok bantlı yakın ve orta kızılötesi görüntülemenin ilk sonuçları”, A. Abergel, K. Misselt, KD Gordon, A. Noriega-Crespo, P. Guillard, D. Van De Putte, AN Witt, N. Ysard, M. Baes, H. Beuther, P. Bouchet, BR Brandl, M. Elyajouri, O. Kannavou, S. Kendrew, P. Klassen ve B. Trahin, 22 Nisan 2024, Astronomi ve Astrofizik.
DOI: 10.1051/0004-6361/202449198
James Webb Uzay Teleskobu dünyanın önde gelen uzay bilimi gözlemevidir. Webb, güneş sistemimizdeki gizemleri çözüyor, diğer yıldızların etrafındaki uzak dünyalara bakıyor ve evrenimizin gizemli yapılarını ve kökenlerini ve onun içindeki yerimizi araştırıyor. Webb, NASA’nın ortakları ESA ile birlikte yürüttüğü uluslararası bir programdır (Avrupa Uzay Ajansı) ve Kanada Uzay Ajansı.