Dünya’dan 3000 ışıkyılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemi T Coronae Borealis, patlamayı bekleyen saatli bir bombadır. Ve eğer tekrar eden nova olağan seyrini takip ederse, herhangi bir gün gece gökyüzünde geçici de olsa yeni bir yıldızın ortaya çıkmasını bekleyebiliriz.
Üyesi olduğum bir vatandaş bilim insanı grubunun moderatörü yakın zamanda şunu vurguladı: “T CrB her gece en yüksek öncelikli hedefimiz olmaya devam ediyor.” Aciliyeti anlaşılabilir; “Kozmik Felaketler” grubumuzun beklenen novayı gözetlemesi, patlama öncesinde, sırasında ve sonrasında veri toplaması gerekiyor. Her an ortaya çıkabilir ve ister amatör ister profesyonel olsun, gökbilimcilere, gerçek zamanlı olarak ortaya çıkan nadir ve muhteşem bir olaya tanık olma ve inceleme şansı sunabilir.
Bu olaydan toplanan veriler, ikili yıldız sistemi dinamikleri ve yıldızların karmaşık yaşam döngüsüne ilişkin anlayışımızı geliştirmeyi amaçlıyor. Çok havalı. Ancak bir o kadar da güzel olan şey ise novanın olağanüstü derecede parlak olmasının beklenmesi. Aslında o kadar parlak ki, çıplak gözle görülebilecek ve en azından birkaç gün boyunca gökyüzünde yeni bir yıldız gibi görünecek.
Bir kez görünür hale geldiğinde ve görme şansınız olursa, 3000 ışıkyılı uzaklıktan kontrolden çıkmış bir termonükleer reaksiyona tanık olduğunuzu iddia edebilirsiniz. Bunu son zamanlarda çıplak gözle elde ettiğim başarılara ekleyen bir plan daha var; en sonuncusu 8 Nisan’daki tam güneş tutulması sırasında gerçekleşti. Milyonlarca kişi gibi ben de öne çıkanları fark ettim, parlak kırmızı noktalar halinde görünüyorbütünlük sırasında.
Blaze Yıldızı olarak da bilinen T Coronae Borealis (T CrB), en son 1946’da patladı ve bunu yaklaşık 79 yıllık aralıklarla yapıyor. Mevcut pencere geçtiğimiz Şubat ayında açıldı ve ilkbahar ve yaza kadar devam edecek. Samanyolu galaksisinde bilinen beş tekrarlayan novadan biri olan T CrB, ağır bir beyaz cüce ve bir kırmızı devden oluşan ikili bir yıldız sistemidir. Aralarında yalnızca 0,54 astronomik birim var; bu da Güneş’ten Venüs’e olan mesafeye eşdeğerdir ve yakın karşılaşmaları T CrB’yi saatli bir bombaya dönüştürmüştür.
Beyaz cüceler orta büyüklükteki yıldızların son aşamalarıdır, ancak bu özel beyaz cüce, kabaca Güneşimizin kütlesinin 1,37 katıdır. doğru yarışıyor the Chandrasekhar sınırı— yaklaşık 1,4 güneş kütlesinde astronomik bir sınır, bunun ötesinde beyaz cüceler kararsız hale gelir.
Güneşimizin kütlesinin kabaca 1,12 katı olan kırmızı dev, her 227 günde bir beyaz cücenin etrafında döner ve onu kendi yörüngesine yerleştirir. Roche lobu, malzemesinin yakındaki arkadaşının üzerine dökülmeye başladığı bir sınır. Bu süreç, beyaz cücenin etrafında dönen bir yıldız malzemesi girdabı olan bir birikim diski oluşturur.
Beyaz cücenin yüzeyinde kırmızı devin yeterli hidrojeni biriktiğinde, aşırı sıcaklıklara kadar ısınır. Bu yoğun ısı kontrolden çıkmış bir termonükleer reaksiyonu tetiklerbiriken hidrojeni nova olarak bilinen kozmik bir havai fişek gösterisine dönüştürüyor. T CrB durumunda, bu patlayıcı olay yaklaşık 79 yılda bir tekrarlanır. Hangisi…saate bakar…..Hemen şimdi.
+10 büyüklüğündeki T Coronae Borealis şu anda çıplak gözle görülemiyor. Ancak beklenen patlama, yıldız sistemini Kuzey Yıldızı olarak da bilinen Polaris’e benzer bir parlaklık olan +2 büyüklüğüne yükseltecek. Kuzey Yarımküre’deki gözlemcilerin görebildiği sistem, Corona Borealis takımyıldızında bulunuyor. Bu takımyıldız bir yay şekli oluşturur ve T CrB görünür hale geldiğinde gece gökyüzünün bu bölümünde geçici olarak görünecektir.
Beklenen patlamadan sonraki günler ve haftalarda T CrB yavaş yavaş kararacak ve düşük seviyeli parlaklığına geri dönecek. Patlamayı takip eden birkaç gün boyunca çıplak gözle, bir haftadan biraz fazla bir süre ise teleskoplar ve dürbünlerle görülebilecek. Bu sürenin sonunda yıldız sistemi sessiz aşamasına geri dönecek. Durulayın, tekrar edin, yeniden patlayın, muhtemelen 2103’te. Bu yılın bir noktasında beklenen novaya gelince, moderatörümüzün tavsiyesine kulak vereceğim ve bunu en yüksek öncelikli hedefim haline getireceğim.
Daha: Gökbilimciler Destansı Süpernovanın Potansiyel Olarak Bir Kara Delik Doğuşunu Gerçek Zamanlı Olarak İzliyor