Bu hafta yapılan yeni bir çalışma, Alzheimer hastalığının potansiyel bulaşma riskine işaret ediyor. Araştırmacılar farelerde nörolojik bozukluğun kalıtsal bir formunun kemik iliği bağışı yoluyla aktarılabileceğine dair kanıtlar buldu. Böyle bir tehlikenin insanlarda henüz doğrulanmamış olmasına ve gerçekleşmesi durumunda da muhtemelen nadir olmasına rağmen, yazarlar bu olasılığı araştırmak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyorlar.
Araştırma British Columbia Üniversitesi’nden bilim adamları tarafından yürütüldü. Amiloid öncü proteini (APP) olarak bilinen, birçok önemli işlevi olan ancak aynı zamanda Alzheimer hastalığında itici bir rol oynadığı düşünülen bir protein olan amiloid betaya da dönüştürülebilen proteinler üreten hücreleri incelemekle ilgileniyorlardı. Alzheimer hastalarında, amiloid betanın yanlış katlanmış ve zarar veren bir versiyonu beyinde birikir ve sonunda plak adı verilen bir araya toplanmış birikintiler oluşturur (benzer bir süreç tau proteininde de meydana gelir).
Çoğu durumda Alzheimer beyindeki yaşa bağlı değişiklikler gibi birlikte çalışan birden fazla faktörden kaynaklanır. Ancak, genellikle normalden daha erken bir yaşta, bir kişide bu hastalığa yakalanma olasılığının çok daha yüksek olmasına neden olabilecek bilinen kalıtsal mutasyonlar vardır. Bu mutasyonların bazıları hücrelerde APP üretimini düzenleyen geni içerir. APP üreten hücreler sadece beyinde değil, kemik iliğimiz de dahil olmak üzere vücudun her yerinde bulunur. Dolayısıyla immünolog Wilfred Jefferies liderliğindeki yazarlar, bu dış hücrelerin Alzheimer’a da neden olma potansiyelini merak ediyorlardı.
Jefferies, Gizmodo’ya bir e-postada şunları söyledi: “Bu nedenle, hastalıklı bir fareden alınan kemik iliğinin normal bir farenin kan dolaşımına enjekte edilmesinden sonra bir farede Alzheimer hastalığının ailesel bir formunun başlatılıp başlatılamayacağını merak ettik.”
Ekip ilk olarak insanlarda bulunan ve Alzheimer hastalığının gelişmesini sağlayacak olan APP geninin kusurlu bir versiyonunu taşıyan fareleri yetiştirdi. Daha sonra bu farelerin kemik iliğini diğer iki fare grubuna naklettiler: normal APP genine sahip fareler ve hiçbir APP genine sahip olmayacak şekilde yetiştirilmiş fareler. Transplantasyonu takiben her iki fare grubunda da bilişsel bozukluk semptomları ve beyinde plak birikmesi gibi Alzhemer hastalığının açık belirtileri gelişti. APP geni olmayanlar beklenenden daha çabuk hastalandılar, ancak ortalama altı aylıkken semptomlar gösterdiler (hem orijinal hem de normal APP taşıyan fareler dokuz ay civarında semptomlar göstermeye başladı).
Bulgular, yayınlanan perşembe Kök Hücre RaporlarıJefferies, “donör hücrelerindeki mutasyona uğramış genin aktarılabileceğini ve Alzheimer’a neden olabileceğini” gösterdiğini söyledi. APP’siz fareler daha hızlı hastalanırken, sonuçlar sağlıklı bireylerin bile bu enfeksiyon yolu nedeniyle risk altında olabileceğini gösteriyor.
Diğer bilim adamlarının kanıt bulundu Alzheimer hastalığının insanlar arasında bulaşabileceği, ancak bunun yalnızca çok nadir ve spesifik koşullar altında (örneğin kadavra beyinlerinden alınan kontamine insan büyüme hormonunun bağışlanması (uzun süredir sona eren bir uygulama) olduğu) ortaya çıktı. Ve kemik iliği nakli yoluyla ailesel Alzheimer hastalığının gerçek bir bulaşma riski varsa, bu muhtemelen düşük olacaktır.
Ancak Jeffries, bulgularına dayanarak yazarların “bu olgunun daha fazla araştırılmasını teşvik ettiğini” söyledi. “Ayrıca kan, doku, organ ve kök hücre bağışçılarının, kan ürünü nakilleri ve hücresel tedaviler sırasında hastalığın yanlışlıkla bulaşmasını önlemek için taranması gerektiğini de savunuyoruz.”
Yazarlar konuyu kendileri araştırmaya devam etmeyi planlıyorlar. Nöronlara değil, yalnızca kan hücrelerine veya trombositlere dönüşebilen, bağışlanan bu APP üreten kök hücrelerin nasıl Alzheimer’ı tetiklediğini daha iyi anlamak istiyorlar. Ayrıca, diğer nakil türlerinin hastalığı bulaştırıp aktaramayacağını veya Alzheimer’ı bu durumdan etkilenen kişilere normal hücrelerin nakledilmesiyle tedavi etmenin mümkün olup olmadığını araştırmayı umuyorlar; Kök hücreleri içeren ilk hayvan deneylerinde bazı Bu yaklaşım için umut verici sonuçlar.