Güneş’in uzak tarafında, Dünya’nın 40 katı büyüklüğünde bir patlama, uzaya devasa bir plazma bulutu göndererek Merkür’e çarptı ve kayalık yüzeyinin etrafında X-ışını auroraları yarattı.

Spaceweather.com’a göre patlama büyük olasılıkla 9 Mart’ta meydana gelen güçlü bir güneş patlamasından kaynaklandı. NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO), Güneş’in kuzeydoğu kenarının ötesinde büyük bir plazma filamanı tespit etti. Görünür plazma miktarına dayanarak patlamanın yaklaşık 500.000 kilometre çapında olduğu yargısına varılabilir.


Kaynak: NASA / Johns Hopkins Üniversitesi Uygulamalı Fizik Laboratuvarı / Washington Carnegie Enstitüsü

Gözlemevinin verileri, patlamanın muhtemelen Güneş’in yüzeyinde büyük bir “ateş kanyonu” bıraktığını ve aynı zamanda Merkür ile çarpışan büyük bir koronal kütle püskürmesine (hızlı hareket eden mıknatıslanmış plazma bulutu) neden olduğunu gösterdi.

Merkür, Güneş’e yakın konumu nedeniyle sıklıkla koronal püskürmelerle çarpışmalara maruz kalır. Bu bombardıman sonucunda gezegen atmosferinden sıyrılır ve güneş fırtınalarının tüm gücüne maruz kalır.

Koronal fırlatma elektronları Merkür’ün yüzeyine ulaştığında yavaşlarlar ve parçacıkların, bilim adamlarının Dünya’dan tespit edebileceği X-ışınları biçiminde enerji yaymasına neden olurlar. Sonuç, X-ışınlarında görülebilen, auroraya benzer bir olgudur.

Dev patlama, 11 yıllık güneş döngüsünün zirvesi olan güneş maksimumunun beklenenden daha erken başlamış olabileceğini gösteriyor. Solar maksimum sırasında, güneş patlamaları ve diğer güneş aktivitesi olayları daha sık meydana gelir ve daha büyük güce sahiptir. Bilim insanları güneş aktivitesinde böyle bir artışın işaretlerini zaten kaydettiler.

Geçtiğimiz ay, altı yıl içindeki en güçlü X Sınıfı parlama ve Güneş’in güney kutbundan Dünya’nın yüksekliğinin 15 katı kadar yüksekte patlayan bir plazma bulutu da dahil olmak üzere, mevcut döngünün en büyük güneş fırtınalarından bazılarına tanık olundu.

Solar maksimum sırasındaki sorunlardan biri, yakın zamanda Merkür’e çarpan gibi beklenmedik güneş fırtınalarına neden olan dev güneş lekelerinin bulunabileceği Güneş’in uzak tarafını gözlemleyememektir. Bu güneş patlamaları, Güneş döndükçe Dünya’ya doğru yönlendirilebilir. Örneğin Ocak 2023’te gizli bir güneş lekesi beklenmedik bir şekilde X sınıfı bir parlamaya neden oldu.

NASA’nın bu gizli karanlık noktalardan etkilenmemek için kullandığı araçlardan biri, bazen Mars’tan Güneş’in uzak tarafına bakabilen Perseverance gezginidir. Ancak bu yalnızca Dünya ve Mars’ın Güneş’in karşıt taraflarında olması durumunda mümkündür.



genel-22