Utrecht Üniversitesi’nden Lonneke Roelofs tarafından yapılan yeni bir araştırma, Mars yüzeyinde sıvı suyun mevcut olduğu sürenin beklenenden daha kısa olabileceğini ortaya çıkardı. Daha önce kanal yer şekillerinin yalnızca sıvı sudan oluştuğu düşünülüyordu, ancak yeni kanıtlar bu yer şekillerinin buzun buharlaşmasıyla da oluşabileceğini gösteriyor. Roelofs, “Bunun genel olarak Mars’taki su hakkındaki fikirlere ve dolayısıyla gezegendeki yaşam belirtilerine yönelik araştırmalara etkileri var” diyor.
Çalışma, Mars atmosferinin %95 CO2 olduğu gerçeğine dayanıyor. Kış aylarında sıcaklıklar -120 dereceye kadar düşüyor ve bu da atmosferdeki CO2’nin donmasına yetiyor. Bu süreçte gaz, sıvı fazı atlayarak hemen buza dönüşür.
Benzer bir süreç, soğuk sıcaklıkların etkisi altında nemin buz kristallerine dönüştüğü Dünya’da da gözlemleniyor. Mars’taki bahar sıcaklıkları, ince bir atmosferle birleştiğinde CO2’nin “süblimleşme” adı verilen bir süreçte sıvı fazı atlayarak buharlaşarak tekrar gaza dönüşmesine neden olacak kadar sıcaktır.
Gaza maruz kaldığında yüzeydeki çökeltiler kayar ve Dünya’daki çamur akışlarına benzer şekilde yüzey katmanının hareket etmesine neden olur. Bu akışlar, suyun yokluğunda bile Mars’ın manzarasını değiştirebilir. Çalışma sonuçları, Mars’ta yaşam olasılığının önceden düşünülenden daha düşük olduğunu gösteriyor.
Bilim adamları uzun zamandır katı fazdaki karbondioksitin Mars’ta gözlemlenen peyzaj yapılarının oluşumunda itici güç olabileceğini varsayıyordu. Ancak bu varsayımların çoğu modellere veya uydu çalışmalarına dayanıyordu. Artık özel bir “Mars odası”nda yapılan deneyler sayesinde bu süreç Mars’takine benzer koşullar altında gözlemlendi. Özel laboratuvar ekipmanlarının kullanılması sayesinde bu sürecin görsel olarak gözlemlenmesi mümkün oldu. Mars koşullarında CO2’nin neden olduğu malzeme akışının, Dünya’daki enkaz akışıyla aynı şekilde hareket ettiği keşfedildi.
Roelofs, önceki araştırmaların Mars’ta suyun bulunduğunu göstermesine rağmen, çalışmasının bu gerçeği çürütmediğini vurguluyor. Ancak yaşamın ortaya çıkışı, gezegende sıvı suyun mevcut olduğu daha uzun bir süreyi gerektirmiş olabilir. Daha önce, Dünya’daki enkaz akış sistemlerine benzerlikleri nedeniyle peyzaj yapılarının su akışlarının etkisi altında oluştuğuna inanılıyordu.
Çalışma, suyun oluşturduğu oluşumlara ek olarak donmuş CO2’nin süblimleşmesinin de Mars’ta oyuk manzaralarının oluşumunda itici bir güç olabileceğini gösteriyor. Böylece Mars’ta suyun varlığı daha da geriye giderek bu gezegende yaşam ihtimali azalıyor. Bu, Dünya’yı diğer gezegenler arasında daha da eşsiz kılıyor.