Bilim insanları, Jüpiter gibi gaz devlerinin varoluşlarının başlangıcında düz bir şekle sahip olabileceği sonucuna vardı. Bu keşif, bu tür gezegenlerin büyümesini simüle etmek için bir süper bilgisayar kullanan astrofizikçilerden oluşan bir ekip tarafından yapıldı.


Yerçekimi açısından kararsız hale gelen ve parçalanan bir öngezegen diskinin simülasyonunun parçası. Kaynak: Adam Fenton / Dimitris Stamatellos

“Uzun zamandır gezegen oluşumu üzerinde çalışıyoruz, ancak simülasyonlarda gezegenlerin şeklini oluştururken test etmek daha önce hiç aklımıza gelmemişti. Yeni makalenin ortak yazarı Central Lancashire Üniversitesi astrofizikçisi Dimitris Stamatellos, “Her zaman küresel olduklarını varsaydık” dedi.

Samanyolu’nda 5.500’den fazla gezegenin keşfedilmiş olmasına rağmen gezegen oluşumunun anlaşılması hala eksiktir. Mevcut teoriler, gezegenlerin, kuyruklu yıldızların ve asteroitlerin, yerçekiminin etkisi altında yıldızların etrafındaki devasa gaz ve toz bulutlarından oluştuğunu ileri sürüyor. Bu, Dünya ve Mars gibi küçük kayalık gezegenler için geçerlidir.

Ancak bilim insanları, Jüpiter gibi gaz devlerinin “genç yıldızların etrafında dönen büyük protostellar disklerin kısa bir süre içinde parçalanması” sonucunda oluştuklarına inanıyor; bu senaryo “disk kararsızlığı” olarak biliniyor. Bu senaryoya göre büyük gezegenler yıldızlarından çok uzak mesafelerde hızla oluşuyor. Araştırmacılar, gaz devlerinin muhtemelen başlangıçta merkezkaç kuvvetleri nedeniyle düzleştirilmiş bir şekle sahip olduklarını ve malzemenin ekvatordan ziyade gezegenin kutuplarında daha fazla biriktiği gerçeğini doğrulayan bilgisayar simülasyonları gerçekleştirdiler.

Jüpiter varlığının ilk anlarında düz olabilir
Öngezegenlerin yüzey yoğunluğunun çeşitli koşullar altında modellenmesi. Kaynak: Adam Fenton / Dimitris Stamatellos

Ekip, genç gezegenlerin gelecekteki gözlemlerinde bu sonuçların dikkate alınmasını tavsiye ediyor. Gözlemlenen nesnenin şekli, görüş açısına bağlı olarak değişebilir; bu nedenle, özellikle birçok ışıkyılı uzaklıktaki ötegezegenleri gözlemleme konusundaki mevcut yetenek göz önüne alındığında, bunun dikkate alınması önemlidir.



genel-22