Hubble ‘yasak’ ışıklı bir galaksiyi görüyor

Dönen bu görüntü, Dünya’dan yaklaşık 275 milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan, MCG-01-24-014 olarak bilinen parlak sarmal bir galaksiyi içeriyor. MCG-01-24-014, iyi tanımlanmış bir sarmal gökada olmasının yanı sıra, aktif galaktik çekirdek (AGN) olarak bilinen son derece enerjik bir çekirdeğe sahiptir ve Tip-2 Seyfert gökadası olarak kategorize edilir.

Seyfert galaksileri kuasarlarla birlikte AGN’nin en yaygın alt sınıflarından birine ev sahipliği yapıyor. AGN’lerin kesin sınıflandırması incelikli olsa da, Seyfert galaksileri nispeten yakında olma eğilimindedir ve merkezi AGN’leri ev sahibini gölgede bırakmaz; kuasarlar ise, ev sahibi galaksileri gölgede bırakan inanılmaz parlaklığa sahip çok uzak AGN’lerdir.

Hem Seyfert galaksilerinin hem de kuasarların başka alt sınıfları da vardır. Seyfert gökadalarında baskın alt kategoriler Tip-1 ve Tip-2’dir. Gökbilimciler onları spektrumlarıyla, yani ışığın kendisini oluşturan dalga boylarına bölünmesiyle ortaya çıkan desenle ayırt ediyorlar. Tip-2 Seyfert galaksilerinin yaydığı spektral çizgiler belirli ‘yasak’ emisyon çizgileriyle ilişkilidir. Bir galaksiden yayılan ışığın neden yasak olabileceğini anlamak için öncelikle spektrumların neden var olduğunu anlamak yardımcı olur.

Spektrumlar bu şekilde görünür çünkü belirli atomlar ve moleküller çok spesifik dalga boylarındaki ışığı emer ve yayarlar. Bunun nedeni kuantum fiziğidir: Elektronlar (atom ve molekül çekirdeğinin yörüngesinde dönen küçük parçacıklar) yalnızca çok belirli enerjilerde var olabilirler ve bu nedenle elektronlar yalnızca çok belirli miktarlarda enerji kaybedebilir veya kazanabilirler. Bu çok spesifik enerji miktarları, emilen veya yayılan ışığın dalga boylarına karşılık gelir.

Kuantum fiziğinin belirli kurallarına göre yasak emisyon çizgilerinin mevcut olmaması gerekir. Ancak kuantum fiziği karmaşıktır ve onu tahmin etmek için kullanılan kuralların bazıları burada, Dünya’daki laboratuvar koşullarında formüle edilmiştir. Bu kurallara göre bu emisyon ‘yasaktır’; o kadar ihtimal dışıdır ki göz ardı edilir. Ancak uzayda, inanılmaz derecede enerjik bir galaktik çekirdeğin ortasında, bu varsayımlar artık geçerli değil ve ‘yasak’ ışık bize doğru parlama şansı buluyor.