Meksika Ulusal Üniversitesi’ndeki astrofizikçiler tarafından yürütülen bir araştırma, Samanyolu’nun merkezindeki Sgr A* kara deliğinin çevresinden gelen gama ışını emisyonunun, yüksek hızda dönen bir gaz kümesiyle ilişkili olduğunu buldu. Bu sonuçlar gökbilimcileri uzun zamandır şaşırtan bir gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Başlangıçta Sgr A*’dan gelen gama ışını patlamaları 2021’de fark edildi. Tüm kara deliklerin sınırı olan olay ufku hiçbir şeyin, hatta ışığın dahi oradan ayrılmasına izin vermediğinden, bu radyasyonun kara deliğin kendisinden gelemeyeceği uzmanlar için açıktı. Araştırmacılar radyasyonun kara deliği çevreleyen ortamdan kaynaklanması gerektiği sonucuna vardı.
Süper kütleli kara deliklerin, yerçekimsel etkileri çevredeki gaz ve tozdaki koşulları bozarak bir birikim diski oluşturduğunda çevrelerinden parlak radyasyon yaydıkları bilinmektedir. Kara delikler çevrelerindeki bu maddeyle beslendikçe, gama ışınları da dahil olmak üzere tüm elektromanyetik spektrumda enerji yayarlar.
Ancak bu, Sgr A*’dan gelen gama radyasyonunu açıklamıyordu çünkü Samanyolu’nun kara deliği çok az miktarda maddeyle çevrelenmiş ve son derece yavaş “besleniyor”. Bunu perspektife koymak gerekirse, bu, bir insanın her milyon yılda bir pirinç tanesi yemesine eşdeğerdir.
Astrofizikçiler, Haziran-Aralık 2022 arasında Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu’ndan toplanan verileri kullanarak gama ışınlarının kaynağını bulmak için bir çalışma yürüttüler. Her 76,32 dakikada bir Sgr A* yakınında ortaya çıkan gama ışınlarında bir desen tespit ettiler. Bu emisyon süresi, kara deliğin çevresinde de gözlenen X-ışını darbeleri arasındaki sürenin yarısı kadardır. Bu, bu iki radyasyonun birbiriyle ilişkili olduğunu göstermektedir.
“Salınımlı fizik mekanizması” olarak adlandırılan keşif, hem X ışınlarının hem de gama ışınlarının, Sgr A* yörüngesinde ışık hızının yaklaşık %30’u veya saatte yaklaşık 320 milyon kilometre hızla dönen bir gaz kümesi tarafından yayıldığını öne sürüyor. Astrofizikçiler, periyodik flaşlarla farklı dalga boylarında ışık yayan şeyin hızla dönen bu gaz olduğunu öne sürüyorlar.
Bu keşif, özellikle Samanyolu’nun tam merkezinde yer alan Sgr A* kadar aktif olmadıklarında, süper kütleli kara deliklerin ortamına ışık tutabilir.