Blazarlar, doğrudan Dünya’ya yönlendirilen madde ve radyasyon akışları yayan süper kütleli kara delikler içeren oldukça aktif galaktik çekirdeklerdir.
Bu blazarlar, yükleri ve neredeyse hiç kütleleri olmadığı için tespit edilmesi zor olan nötrinoları üretip gezegeni bombalayabilirler. Bununla birlikte, diğer parçacık türlerini ve hatta fotonları durduran engelleri aşabildikleri için Evrenin incelenmesinde önemli bir rol oynarlar. Dolayısıyla araştırmacılar nötrinoların kaynaklarını belirlemek için yarışıyor ve son araştırmalar bizi blazarların böyle bir kaynak olabileceğini anlamaya daha da yaklaştırıyor.
Blazarlar, kuasar olarak da bilinen aktif galaktik çekirdeklerin özel bir türüdür. O kadar parlaktırlar ki galaksilerindeki tüm yıldızların ışığını keserler. Ancak blazarlar, ışık hızına yakın hızlardaki emisyonlarının doğrudan Dünya’ya yöneltilmesiyle sıradan kuasarlardan farklıdır.
2017 yılında IceCube nötrino gözlem dedektörü, blazar TXS 0506+056’nın parlamasıyla çakışan yüksek enerjili bir olay tespit etti. Bu zaman ve konumla ilgili olay, blazarlar ve nötrinolar arasındaki bağlantıyı doğruladı. TXS 0506+056, Dünya’dan yaklaşık 5,7 milyar ışıkyılı uzaklıkta bulunur ve aktif bir galaktik çekirdektir.
Ancak blazar patlamaları ile Dünya’dan geçen nötrino akışı arasındaki gerçek bağlantı hâlâ bir sır olarak kalıyor.
Bu gizemi çözmek için uluslararası bir araştırma ekibi, TXS 0506+056 ve Fermi Geniş Alan Teleskobu’ndan elde edilen gözlemsel verilerden seçilen diğer 144 blazar üzerinde kapsamlı bir çalışma yürüttü.
Bilim insanları, blazarlarla ilişkili gama ışınlarının haftalık akışını hesaplamayı ve bu yüksek enerjili olaylar için ışık eğrileri oluşturmayı başardılar. Ayrıca bir blazar parlamasının süresini ve bunun blazar enerjisine katkısını gösteren bir “parlama döngüsü” geliştirdiler.
“Blazar örneğimiz arasında, daha küçük parlama döngüsüne ve enerji fraksiyonuna sahip olanların dağılımının daha fazla olduğunu gördük. Döngüleri ilgili kalıpları temsil eder. Shibaur Teknoloji Enstitüsü’ndeki (Tokyo) ekibin bir üyesi olan Kenji Yoshida, “Ayrıca parlama döngülerinde blazar alt sınıfları arasında da önemli bir fark bulduk” dedi.
Ekip, her bir gama ışını parlamasından kaynaklanan nötrino akışını tahmin etti ve her bir blazar için haftalık ve 10 yıllık tahminleri karşılaştırarak, parlamaların nötrino akışına katkısına ilişkin üst limitleri belirledi.
Böyle bir gözlem yönteminin kullanılması, nötrinoların kökeni hakkındaki bilimsel bilginin gelişmesine önemli ölçüde katkıda bulunabilir.