Jüpiter’in uydusu Io, yüzeyinin altında bir magma okyanusu olabileceğini öne süren yeni bir çalışmanın konusu.
Jüpiter’in en büyük dört uydusu arasında Io, gezegene en yakın olanıdır. Bu, güneş sistemindeki volkanik açıdan en aktif nesnedir ve emisyonları 500 kilometrenin üzerine çıkar.
Önceki çalışmalar Io’nun yüksek aktivitesinin Jüpiter’in yerçekiminin neden olduğu gelgit ısınmasından kaynaklandığını göstermişti. Gelgitlerin Ay ve Güneş’in çekim kuvvetinden kaynaklandığı Dünya’nın aksine, Io en güçlü şekilde Jüpiter’den etkilenir.
Bu kadar yüksek volkanik aktivite, uydu içindeki ısınma süreçlerinin özel bir şekilde gerçekleştiğini ve bunun anlaşılmasının yeraltı yapısına dair fikir verebileceğini gösteriyor. Ancak bilim insanları daha önce Io’nun kutupları hakkında yeterli veriye sahip değildi ve bu da olağandışı volkanik aktivitenin nedenlerini inceleme yeteneklerini sınırlıyordu.
Yeni çalışmanın bir parçası olarak bilim insanları, NASA’nın Jüpiter’in yörüngesinde dönen Juno uzay aracından elde edilen verileri kullandı. Juno, Io’nun yanından uçtu ve kutuplarının kızılötesi taramalarını oluşturdu, bu da tüm aktif yanardağların haritalanmasına yardımcı oldu.
Bilgisayar modelleri, Io’nun yüzeyinin altında bir magma okyanusu olabileceği sonucuna varmıştır. Çalışmalar ayrıca Jüpiter’in yarattığı gelgit ısınmasının uydunun mantosunda yoğunlaştığını da doğruluyor.
Bilim insanları Io’da 266 aktif volkanik merkez tespit etti. Kutuplardaki yanardağ sayısının Io’nun geri kalanıyla hemen hemen aynı olduğunu, ancak kutup bölgelerindeki yanardağların yarısı kadar enerji yaydığını buldular. Aynı zamanda Io’nun kutup bölgelerinin alışılmadık derecede sıcak olduğu ortaya çıktı. Bunun nedeni, Io’nun yüzeyinin, ısıyı diğer bölgelere göre daha fazla kutuplarda hapseden özel özelliklerinden kaynaklanabileceği gibi, Io’nun derinliklerinden yükselen ısının yoğunlaşmasından da kaynaklanabilir.
Bilim adamları ayrıca Io’nun kuzey kutbundaki yanardağların güney kutbundakilerden iki kat daha aktif olduğunu buldu. Bu anormalliğin nedenleri hala bilinmiyor ancak güney kutbundaki kabuğun kuzeydekinden daha kalın olması, magmanın yüzeye çıkıp patlamasını zorlaştırması muhtemel.