Köln Üniversitesi Astrofizik Enstitüsü’nden Dr. Florian Peisskei liderliğindeki uluslararası bir ekip, galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delik Yay A* (Sgr A*) yakınındaki genç bir yıldız kümesini ayrıntılı olarak inceledi ve şunu buldu: daha önce tahmin edilenden çok daha genç.
IRS13 olarak bilinen bu küme yirmi yıldan fazla bir süre önce keşfedildi, ancak onlarca yıl boyunca farklı teleskoplar kullanılarak toplanan zengin veriyi birleştirerek bileşenlerini ayrıntılı olarak tanımlamak ancak şimdi mümkün oldu. Kümenin içindeki yıldızlar birkaç yüz bin yaşındadır; yıldız yaşamı standartlarına göre son derece gençtirler. Karşılaştırıldığında, Güneşimiz yaklaşık 5 milyar yaşındadır. Galaksinin yüksek enerjili radyasyonu ve gelgit kuvvetleri, süper kütleli bir kara deliğin yakınında bu kadar çok genç yıldızın bulunmasını şaşırtıcı kılıyor.
Çalışmada galaktik merkezden gelen parazitlerden arınmış bir spektrum kaydetmek için James Webb Uzay Teleskobu’ndan (JWST) alınan gözlemler kullanıldı. Bu spektrum galaktik merkezde su buzunun varlığını ortaya koyuyor. Genellikle çok genç yıldızların etrafındaki tozlu disklerde bulunan bu su buzu, kara deliğin yakınındaki bazı yıldızların gençliğinin bir başka bağımsız göstergesiydi.
JWST’nin beklenmedik genç yıldızlar ve su buzları keşfine ek olarak araştırmacılar, IRS13’ün çalkantılı bir oluşum geçmişine sahip olduğunu da keşfetti. Çalışmanın sonuçları, IRS13’ün yıldızlararası ortamla sürtünmenin, diğer yıldız kümeleriyle çarpışmaların veya iç süreçlerin etkisi altında süper kütleli kara deliğe göç ettiğini gösteriyor. Ve sonra bu yıldız kümesi kara deliğin yerçekimi tarafından çekildi.
Süreç aynı zamanda kümeyi çevreleyen toz nedeniyle kümenin “tepesinde” sıkıştırılmış bir oluşum yarattı. Toz yoğunluğundaki artış daha fazla yıldız oluşumunu teşvik etti. Bu, genç yıldızların neden çoğunlukla kümenin “tepesinde” veya önünde bulunduğunu açıklıyor.
“IRS13’ün analizi ve bu kümenin tarihinin yorumlanması, galaktik merkezdeki beklenmedik şekilde genç yıldızlarla ilgili on yıllık bir gizemi çözmeye yönelik ilk girişimdir. IRS13’e ek olarak, kara deliğe daha da yakın olan ve aynı zamanda genç yıldızlardan oluşan S kümesi adı verilen başka bir yıldız kümesi daha var. Ayrıca kabul edilen teorilere göre mümkün olandan çok daha gençler” diyor Dr. Paisskea.
IRS13 yıldız kümesine ilişkin elde edilen sonuçlar, kara deliğe yakınlık ile birkaç ışıkyılı uzaklıktaki bölgeler arasındaki ilişkinin daha ileri düzeyde incelenmesi için açık bir fırsat sunuyor. Çalışmanın ikinci yazarı, Brno’daki (Çek Cumhuriyeti) Masaryk Üniversitesi’nden Dr Mišal Zajaček şunları ekledi: “IRS13 yıldız kümesi, galaksimizin merkezindeki yoğun yıldız popülasyonunun kökenine dair anahtarı tutuyor gibi görünüyor. IRS13 gibi yıldız kümelerinde süper kütleli bir kara deliğin menzilindeki çok genç yıldızların oluşabileceğine dair kapsamlı kanıtlar topladık. Bu aynı zamanda Samanyolu’nun merkezine bu kadar yakın bir kümedeki farklı yaşlardaki yıldız popülasyonlarını (sıcak ana dizi yıldızları ve genç embriyonik yıldızlar) tespit edebildiğimiz ilk seferdir.”