Litvanya hükümetinin, Aralık 2020 seçimlerinin ardından çoğunluk değişmesinden sonra da teyit edilen hedefi, yaşam bilimleri sektörünü 2030 yılına kadar GSYİH’nın %5’ine çıkarmaktır. Ve ülke zaten doğru yolda: «Biz şu konulara odaklanıyoruz: biyoteknoloji, ilaç sektörü ve tıbbi araştırma. Bugün sektör, Avrupa ortalaması olan %1’e kıyasla, gayri safi yurt içi hasılanın %3’ünü temsil etmektedir. Ve üretimin yüzde 90’ından fazlası ihraç ediliyor.” Ekonomi ve İnovasyon Bakanı Aušrinė Armonaitė bu sözlerle geçtiğimiz günlerde Vilnius’ta düzenlenen ve dünya çapında 40 ülkeden katılımcıların ilgisini çekebilecek yaşam bilimlerine adanmış bir etkinlik olan Life Science Baltics’in açılışını yaptı.
1967 yılında başkent üniversitesinin bir parçası olan ve bağımsızlığın hemen ardından yeni bir ivme kazanan biyokimya enstitüsü Biochemijos institutas’ın kurulmasıyla başlayan yaşam bilimleri sektörüne ilgi: « 1993’te bazı enstitüleri satmaya karar verdik, bugün üniversite yan ürünleri diyeceğiz. Ayrıca, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra, bu sektör de dahil olmak üzere Litvanya’da birçok şirket doğdu”, diye hatırlattı Eğitim, Bilim ve Spor Bakan Yardımcısı Justas Nugaras, yine Vilnius fuarı sahnesinden.
Ancak Litvanya’yı inovasyon odaklı bir ülke yapan çeşitli faktörler var. Bu arada, yaşam bilimlerine adanan iki gün boyunca sırayla sahneye çıkan konuşmacılar tarafından sıklıkla duyulan “doğal kaynaklarımız yok ama yeteneklerimiz var” cümlesi halk tarafından tekrarlandı. 25 ila 34 yaş arasındaki nüfusun %56’sı yükseköğrenim kursunu tamamlamış, %85’i akıcı bir şekilde İngilizce konuşmakta, %53’ü en az iki yabancı dil konuşmaktadır. Toskana’dan daha az, sadece 2,8 milyon nüfuslu bir nüfusta 52 bin bilişim uzmanı ve 15 bin bilim adamı ve araştırmacı var.İkincisi, siyasi destek. Yaşam bilimleri tarafından üretilen GSYİH’nın %5’ine ulaşma hedefi çoğunluk değişikliğine direnmekle kalmadı. Geçtiğimiz yıl, iş desteği, yatırım çekme ve inovasyonla ilgili çeşitli kapasitelerde faaliyet gösteren üç devlet kurumu, büyük ölçüde Avrupa fonlarından gelen, beş yılda 500 milyonun üzerinde bütçeye sahip olan İnovasyon Ajansı Inovacijų Agentūra’da birleştirildi. Halihazırda üç tek boynuzlu atı canlandırabilecek kapasiteye sahip ekosistem: İkinci el perakende alanında faaliyet gösteren Vinted, siber güvenlik sektöründe faaliyet gösteren Baltic Classified Groups ve sanal özel ağlar geliştiren Nord Vpn. Ancak bu buzdağının sadece klasik görünen kısmı. Dealroom.co verilerine göre 2017 ile 2022 arasında Litvanyalı startup’ların değeri 600 milyondan 9,5 milyara çıktı; bu, Avrupa’da yoğunluk bakımından Hırvatistan’ın ardından ikinci büyüme oranı. Ülkede faaliyet gösteren, yüzde 86’sı yurt dışından gelen fonlarla desteklenen, 17 binin üzerinde kişiye iş imkanı sağlayan binin üzerinde yenilikçi şirket bulunuyor.En ilgi çekici şirketler arasında yaşam bilimleri sektöründekiler yer alıyor. Örneğin, kurucuları arasında CRISPR-Cas9 öncüsü Virginijus Šikšnys’in de bulunduğu ve yeni koronavirüs pandemisinin ilk aşamasında bir teşhis testi geliştiren, hem tıbbi hem de tarımsal amaçlarla gen düzenleme alanında aktif bir şirket olan Caszyme. Veya tek hücre analizine yönelik teknolojiler ve donanımlar geliştiren Atrandi Biosciences, 2023’te 4,5 milyon euroluk finansman turunu tamamladı. Aynı yıl, görüntüler için teşhis amaçlı yapay zeka algoritmaları geliştiren bir girişim olan Oxipit, 4,4 aldı. Litvanya’nın 2030 yılına kadar yaşam bilimleri sektöründen GSYİH’nın %5’ine ulaşmayı hedeflemesi de bu gibi gerçekler sayesindedir.
